Prostat belirtileri ve tedavi yolları nelerdir?

Prostat nedir?

Prostat ikincil bir seks bezidir. Ürettiği salgı erkekte meninin %20’sini oluşturur. Salgısının içerdiği maddeler spermin canlılığını ve hareketini sağlar. İnsan neslinin devamında önemli bir rol oynayan prostat bezi yaşlanan erkek için iyi huylu prostat büyümesi ve prostat kanseri gibi önemli ve sık görülen hastalıkların nedeni olabilir.

Prostat bezi yaşla birlikte büyür. Bu büyümede yaşla birlikte değişen hormonların rolü olduğu düşünülür. Ergenlikten sonra kastre (hadım) edilenlerde iyi huylu prostat büyümesi görülmez. Büyümenin nedeni yaşla birlikte azalan erkeklik hormonları ve değişen hormonal dengeler olarak ileri sürülse de kesin nedeni bilinmemektedir. Hastalığa neden olabilecek birçok diğer faktör araştırılmış ise de anlamlı olabilecek bir sonuca ulaşılamamıştır. Prostatın iyi huylu büyümesi, mesane çıkımında idrar akımına karşı direnç artışına neden olur. Bu büyüyen dokunun yaptığı mekanik bası ve bu bölgede artan spazmın sonucudur.

Prostatta belirtiler nelerdir?

50 yaşın üzerindeki erkeklerin %25’inde idrar ile ilgili semptomlar vardır. 70 yaş ve üzerinde bu oran %50′ye çıkmaktadır. Yirminci yüzyılda dünya nüfusunun 20 yaş daha yaşlandığı göz önüne alınırsa yalnız sağlık problemi olmanın yanında ciddi bir ekonomik problem olarak da görülmektedir. ABD’de iyi huylu prostat büyümesi tedavisi için yıllık harcama 4 milyar dolara ulaşmaktadır.

Duraksayarak idrarı başlatma, idrar akım gücünde azalma, mesaneyi tam boşaltamama hissi, idrar yaptıktan sonra 1-2 saat içerisinde tekrar işeme, zorlanarak idrar yapma, idrar yaptıktan sonra damlama gibi tıkanma belirtilerinin yanında sık idrara gitme, gece iki kereden fazla idrara gitme, acil idrara gitme, idrar kaçırma gibi mesanenin depolama işlevi ile ilgili belirtilere de neden olur. Bu belirtiler mesane boynunda artan direncin mesane duvarında yarattığı değişiklikler nedeniyledir.

Prostat tanısı nasıl konur?

Parmakla rektal muayenede prostatın büyüklüğü ve kıvamı ile birlikte yüzeyinde normalden daha sert alanlar olup olmadığı değerlendirilir. Prostat büyüklüğü ile semptomların şiddeti arasında ilişki yoktur. Küçük bir prostat büyümesi mesane çıkımını çok daha büyük prostata göre daraltabilir ve daha şiddetli işeme sıkıntılarına yol açabilir.

Normal bir insanda idrar yaptıktan sonra mesanede idrar kalmaz. İyi huylu prostat büyümesinde mesane başlangıçta duvarını kalınlaştırarak basıncını arttırıp kendisini boşaltmayı becerebilir. Zaman içerisinde mesane yorulur artan miktarlarda bakiye idrar kalır. Bu da mesanenin fonksiyonel kapasitesinin azalması ile birlikte hastanın idrara gitme sıklığında artmaya neden olur. Çok uzayan süreçlerde üst üriner sistem boşalamayan mesaneden etkilenerek böbreklerde genişleme ve böbrek yetmezliği ortaya çıkar. Mesanede taşların oluşmasına ya da böbrekten mesaneye düşen taşların atılamamasına neden olur.

Prostat tedavisi

Başlangıç ve orta derece yakınmaları olan hastalarda ilaç tedavisi uygulanır. Hastaların işeme hızları yarıya yakın artar, mesane daha iyi boşalır. İdrara gitme sıklığı azalır. Bu ilaçların prostatı küçültmediği ilacın bıraktığında yakınmaların geri döndüğü akılda bulundurulmalıdır.

Cerrahi tedavide prostat büyüklüğüne göre kapalı ve açık ameliyatlar uygulanır. Yüz gram ve daha büyük prostatlarda açık operasyonlar tercih edilir. Daha küçük prostatlarda idrar yolundan girilerek büyümüş prostatın yongalar tarzında çıkarılması işlemi (TUR) yapılır. Son yıllarda prostatın kapalı ameliyatlarda lazer ile buharlaştırma ameliyatları popülarize edilmişse de henüz klasik tedavi yöntemleri arasında kabul edilmemektedir.