Gazete Vatan Logo

Paranın krallığı vuruldu

Uluslararası piyasalara yön veren dev yatırım bankalarının operasyon merkezlerinin bulunduğu Londra'da patlayan bombalar tüm borsaları altüst etti. Avrupa'nın hisse senedi piyasaları 11 Eylül'den sonra en hızlı günlük düşüşlerini yaşadı, en itibarlı paralar sarsıntı geçirdi

Dünyanın en önemli uluslararası finans merkezi kabul edilen Londra'ya yapılan bombalı saldırılar, piyasalarda 11 Eylül sonrasının en büyük çalkantılarına neden oldu. Tüm büyük borsalarda hızlı düşüşler yaşanırken, en önemli para birimlerinde gün boyunca olağanüstü dalgalanmalar yaşandı. Saldırıların piyasalara etkisi Avrupa, Afrika ve Güney Amerika'daki piyasalarda da yakından hissedildi.

Londra'da dün sabah saatlerinde meydana gelen saldırılar öncelikle Avrupa borsalarını vurdu. Saldırıların hemen ardından merkez üssü Londra'da borsa yüzde 4'e yakın değer kaybetti. Hemen ardından Paris, Frankfurt, Milano ve Madrid gibi Avrupa'nın diğer büyük borsalarında da yüzde 4lük düşüşler görüldü. Oluşan panik dünyanın diğer bölgelerinde de açık olan borsalara yayıldı. Birçok hisse senedi piyasası son yıllardaki en büyük günlük düşüşlerini kaydetti. New York Borsası'nda Dow Jones Endeksi güne yüzde 1'lik düşüşle başladı. İlerleyen saatlerde ise borsalarda toparlanma başladı. Gün sonunda Londra Borsası yüzde 1.39, Paris yüzde 1.4, Frankfurt ise yüzde 1.85 değer kaybetti.

Sterlin 14 ayın en düşük seviyesine geriledi
Saldırıların etkisi para birimlerinde de hissedildi. Sterlin/dolar paritesi 1.7403'e düştü. Böylece İngiliz para birimi dolar karşısında son 14 ayın en düşük düzeyine indi. Londra'daki saldırılar euronun değerini ilk etapta dolara karşı artırdı. Euro/dolar paritesi yeniden 1.20 seviyesinin üzerine çıkarken, Londra'daki olaylardan kısa bir süre sonra tüm Avrupa'da terör alarmı verilince dolar yine yükselişe geçti. Parite 1.1910' a kadar geriledi. Güvenli liman olarak algılanan İsviçre Frangı ise euroya karşı binde l, sterline karşı ise binde 2 değer kazandı.

62 dolara çıkıp rekor kıran petrol bombalardan sonra 5 $ birden düştü
Londra'daki saldırılar, petrol fiyatlarına da Irak Savaşı'ndan sonraki en hızlı dalgalanmasını yaşattı. Sabah saatlerinde ABD'den gelen kasırga ve hortum haberleriyle hızla tırmanışa geçerek rekor kıran petrol fiyatları, Londra'daki patlamaların ardından aniden inişe geçti. Günün ilk saatlerinde 62.1 dolara çıkıp rekor kıran ABD hafif petrolünün varil fiyatı saldırıların hemen ardından yüzde 7.9 düşüşle 57.2 dolara indi. Londra'da işlem gören Kuzey Denizi türü brent hampetrolünün fiyatı ise gün içinde gördüğü 60.2 dolarlık rekor seviyeden sonra 55.55 dolara geriledi.

Petrol fiyatlarındaki gerilemenin en önemli nedeni terör saldırılarının yaşattığı şokun zincirleme bir etki yaratıp gelişmiş ülke ekonomilerinde durgunluğa yol açacağı beklentisi oldu. Uzmanlar, ekonomilerde 11 Eylül'den sonra olduğu gibi görülecek bir yavaşlamanın petrol talebinde azalmaya yol açacağını belirtiyor.

Patlama borsalarda önce havayolu hisselerini vurdu
11 Eylül saldırılarının ardından büyük yara alan ve uzun süre toparlanamayan havayolu şirketleri bu kez de Londra'daki olaylarla büyük bir şok yaşıyor. Saldırı haberlerinin etkisi borsalarda ilk olarak havayolu şirketlerinin hisselerini vurdu. En büyük darbeyi ise Avrupa'nın üçüncü büyük havayolu şirketi İngiliz British Air-ways (BA) aldı. BA'nın hisseleri yüzde 9 değer kaybederek ABD'deki 11 Eylül saldırılarından sonra en düşük seviyesine geriledi. Bu hisseyi yüzde 6.4 düşüşle Air France-KLM, yüzde 5.1 kayıpla Lufthansa takip etti. Saldırılar havayolu şirketlerinden sonra Londra'da en çok sigorta, nakliye ve eğlence sektörünü vurdu. Turizm şirketi First Choice yüzde 4.5 ve yolcu gemi işletmesi Carnival yüzde 4.1 gibi keskin değer kayıplarıyla dikkat çekti. Avrupa'nın en büyük sigorta şirketi Allianz AG yüzde 2.8, İngiltere'nin en büyük sigorta şirketi Aviva Plc ise yüzde 3, Fransa'nın en büyük sigorta şirketi Scor yüzde 4.1 geriledi.

Bu finansal çöküş dalgası Avrupa'dan Güney Afrika'ya kadar geniş bir coğrafyada kendini gösterdi. Güney Afrika'daki hisselerde bile yüzde 3'e yakın gerileme meydana geldi. Diğer taraftan güvenlik ve savunma hisselerindeki değer artışı dikkat çekti. ABD'li savunma elektronik şirketi L-3 Holdings 1.14 dolar, dedektör araçları üreticisi Isonics Corp 37 cent arttı.

Londra neden önemli?
Uluslararası piyasalarda New York en büyük finans merkezi kabul edilirken, Londra finans coğrafyası açısından dünyanın en önemli şehri olarak adlandırılıyor. Bunun nedeni Londra'nın coğrafi konumu ve ülkeler arasındaki saat farkından kaynaklanıyor. Para piyasalarının işlem saatleri açısından Rusya'dan Güney Afrika'ya, oradan da Güney Amerika'ya kadar uzanan bir alanda aynı anda işlem yapma özelliğine sahip olan Londra, bu sayede finans coğrafyasının tam ortasında bulunuyor. Uluslararası dev yatırım bankaları, dünya piyasalarındaki işlemlerini Londra'deki ofisleri aracılığıyla gerçekleştiriyor.

İngiltere'deki bombalar İMKB'yi 1000 puan oynattı
Londra'da patlayan bombalar Türkiye'deki piyasaları da sarstı. Sabah saatlerinde IMF'nin gözden geçirmeyi onaylamadığı haberine tepkisiz kalan ve yükselişe geçen ÎMKB, saldırıların ardından keskin bir düşüşe geçti. İlk seansta 27 bin 952 puana kadar çıkan endeks ikinci seans başında adeta çakıldı ve 26 bin 980'e indi. Tepe ve dip nokta arasında fark yüzde 3.5'i buldu. Avrupa borsalarındaki hızlı düşüş İMKB'deki gerilemeyi tetiklerken, ikinci seansın sonuna doğru gelen alımlar endeksteki kayıpları azalttı. İMKB günü yüzde 0.31 kayıpla 27 bin 689 puandan kapadı.

Dolar gün içinde 1.37'ye dayandı
Londra'daki eylemlerin etkisi faiz ve dövizde de hissedildi. Rekor seviyeye ulaşan cari açık rakamının bile yerinden oynatamadığı döviz kurları dün tırmanışa geçti. Önceki gün 1.3610 YTL'den kapanan dolar 1.3670'i görüp günü 1.3590'dan bitirdi. Dış piyasalarda dolara karşı değer kaybeden euro da içeride yükselişe geçti. Önceki günü 1.6100'dan tamamlayan euro/YTL paritesi, 1.6230'dan kapandı. Dünyada en çok değer kaybeden para olan sterlin ise 2.3800'dan, 2.3900.'e çıktı.

Yabancı işlemleri aniden kesildi
Faizde ise 0.2 puana yakın arüş yaşandı. Sabah 15.91'den açılan 24 Ocak 2007 vadeli en çok işlem gören tahvilin faizi yüzde 16.15'e kadar yükseldikten sonra günü yüzde 16.06'dan kapadı.

Piyasalardaki bir başka gelişme de yabancı işlemlerinin bir anda kesilmesiyle yaşandı. Türkiye'ye yatırım yapan yabana yatırım bankalarının çoğunun operasyon üssü, trafiği felç olan Londra'da bulunduğu için özellikle günün ikinci yarısında Türkiye'de yabancı işlemleri durma noktasına geldi. Türkiye'deki bankacıların Londra'daki müşterileriyle iletişim bile kuramadıkları kaydedildi.

Haberin Devamı