Otomobilden önce yerli tren

İhale şartnamesinin sürprizi ise alınacak setlerin ilk 75’i için yüzde 30, kalan 249’u için ise yüzde 51 yerli katkı şartı konması oldu. Sanayiciler 2023’e kadar toplamda 10 milyar euro’luk bir pazar yaratacak tren ve vagonlardan oluşan metro/raylı sistem araçları üretimi için organize olmaya hemen başladı.

ANKARA - Türkiye, sanayi sektöründe yaklaşık 8-10 milyar euroluk pazarı yerli sanayicilere açıyor. Türk sanayiciler, böylece yerli otomobilden önce yerli metro/raylı sistem araçları üretecek.

Türkiye, yaklaşık 15 yıl içinde iç pazarının yanısıra uluslararası pazarlarda da söz sahibi olmaya soyunacak çok kritik bir adım atıyor. Ulaştırma Bakanlığı, Ankara Metrosu için 324 set metro aracı almak üzere 14 Şubat’ta yapılacak bir ihale açtı. İhale şartnamesinde araçların 14 ayda teslim edilecek 75 seti için ‘yüzde 30 yerli sanayi katkısı’ şartı koydu. Kalan 249 araçta ise ’yüzde 51 yerli katkı’ istedi. Bakanlığın metro ve raylı sistem araçlarında Türkiye’de yeni bir sanayi hamlesi yaratacak bu adımı büyük heyecan yarattı.

Yaklaşık 600 milyon euroluk ihale için ‘yerli şartını’ gündeme getiren ve bunun için hükümet nezdinde çaba harcayan Ankara Sanayi Odası (ASO) yönetimi, gelişmeyi sanayicilere müjde olarak duyurdu.

Söz konusu gelişmeyi, ASO Başkanı Nurettin Özdebir’in yakın zamanda basın toplantısıyla kamuoyuna duyuracağı öğrenildi. Türkiye’deki metro ve raylı sistemlerde kullanılmak üzere Ulaştırma Bakanlığı’nın 2023 yılına kadar 5 bin araç seti temin etmesi gerekiyor. Her bir araç seti minumum 4-5 vagondan oluşuyor. Bunun toplam ekonomik değerinin 8-10 milyar euroyu bulacağı hesaplanıyor. Bu nedenle, metro/raylı sistem araçlarında Türk sanayicisine kulvar atlatacak bu ihale, yerli sanayi için kritik önem taşıyor.

Yerli katkı sürprizi

14 Şubat’ta yapılması kararlaştırılan ihalede Ankara Metrosu için bakanlık 324 set metro aracı alacak. Her bir set minumum 4-5 vagondan oluşuyor. İhale şartnamesinde, Türkiye’de bir ilk yaşanıyor.

Buna göre bakanlık satın alacağı metro araçları için ‘yerli katkı’ oranları belirleyerek, şartnameye koydu. Şartnameye göre söz konusu 324 set aracın tamamı 29 ayda teslim edilecek. Bakanlık bunların ilk 75’inin,14 ayda teslim edilmesini zorunlu tuttu. Bu ilk parti araçlarda yerli katkı oranını yüzde 30 olarak belirledi. Yani bu araçların yüzde 30’unda yerli sanayi olacak.

Kalan 249 set aracın üretiminde ‘yerli katkı oranının’ yüzde 51 olması zorunlu tutuldu. Böylece metro ve raylı sistem araçlarında yerli sanayiye sıçrama yaptıracak zemin de yaratılmış oldu.

İhaleye hazırlanacağız

Yerli sanayi için katkı payı zorunluluğu getirilmesi için uzun zamandır hem Hükümet, hem de Ulaştırma Bakanlığı nezdinde çaba gösteren ASO Başkanı Nurettin Özdebir, gelişmeyi şöyle değerlendirdi:

“Dünyada bunu üreten firmaların sayısı belli. ASO olarak, bu işi Türkiye’de hangi firmalar yapabilir, Ankara, İstanbul, Kocaeli, Eskişehir, tüm Türkiye’de bu işte yerli sanayi olarak kimler görev alabilirler diye bir çalışma yaptık. Bu ihaleye hazırlanacağız. Bunu yapabilecek şimdiden en az 10 firma tespit ettik. Dünyada bu konuda üretim yapan uluslararası firmalar için Türkiye’de üretim yapan yerli firmalar bulduk. Ulaştırma Bakanlığı’nın açtığı bu ihale ve yerli katkısını şartnameye koyması, çığır açacak bir adım. Türkiye’nin 15 yıl içinde toplamda 5.5 bin araç setine ihtiyacı var. Bugün bunun toplam parasal büyüklüğü 8-10 milyar Euro olarak hesaplanıyor. Yani yerli sanayiye 10 milyar euroluk bir pazar açılmış oluyor.

Bursa’da yaptılar, 3 yerine 1 milyon dolara mal ettiler

ASO Başkanı Nurettin Özdebir, ihale şartnamesine yerli katkı şartının konmasının ekonomik açıdan bütçeye de büyük fayda sağlayacağına dikkat çekti. Bu noktada Bursa örneğini veren Özdebir, şöyle konuştu: “Yerli katkılı ve Türkiye’nin kullandığı bir araç, tüm dünyaya önemli bir referans olacak. Dünyada da bu araçlarla ilgili üretim yapan belli başlı birkaç firma var. Böylece araçlarla ilgili yerli sanayi, dünya pazarında da söz sahibi olabilecek. Bu bir yerli sanayi hamlesidir. Bu yerli otomobilden çok daha önemli bir noktadır. Öte yandan önümüzde bir örnek var. Tanesi 3 milyon dolara alınan bir araç setini, yerli firmalar 1 milyon dolara ürettiler. Bursa Belediyesi bunları kullanıyor. Yani aynı paraya yerli üretimde 1 yerine 3 tane satın alınabiliyor. Bu Türkiye’nin hem maliyetini düşüren hem de cari açık, ithalat sorunlarına karşı ciddi bir tedbir olacak. Burada en büyük endişemiz ithalat lobisinin ciddi baskıları var. Buna en ufak bir taviz vermememiz gerekiyor. Şu anda Türkiye’de metro ve raylı sistem dahil hepsinin toplamı 925 tane araç seti var. Ama Paris’te sadece metroda, raylı sistem hariç 3.450 set var. Londra’da 4.900, New York’ta 6.400 araç seti var. Düşünün bunlar sadae metro araç setleri. Türkiye’nin 2023’e kadar ihtiyacı 5.500 set. Burası şu anda çok büyük bir pazar.”

EN BÜYÜK ÜRETİCİ FRANSIZ ALSTROM

Dünyada raylı sistem/metro araç setleri üreten firma sayısı oldukça sınırlı. Bu sektörde en büyük üretimi Fransız Alstrom firması yapıyor. Yıllık üretimi 2.500 araç olan Alstrom’u, yıllık 2.400 araçla Japon Mitsubishi firması izliyor. Arkasından gelen İsveç - Kanada ortaklığındaki Bombardier firmasının ise yıllık üretimi 2.000 araç. Güney Koreli Hyundai ise yılda 1.000 araç üretiyor.