Yalakaya cesaret vermek

Demokrat Parti'nin askeri müdahale ile devrilmesinden sonra eski iktidar mensuplarına açılmış davalardan biri de "köpek davası" olarak tarihe geçmişti. Köpek davası şuydu: Afganistan'dan Cumhurbaşkanı Celal Bayar'a iki değerli Afgan tazısı hediye edilmiş, Bayar bu iki köpeği devlete vereceği yerde evine götürmüştü.

Bayar bu konuda suçlandı çünkü kamu görevlilerinin alabilecekleri hediyelerle ilgili yasal kısıtlamalar o zaman da vardı. Tabii şimdi de var.

Bunun ötesinde, verilen hediye aslında o "makama" veriliyor, o makamda bulunan şahsa değil. Bulundukları makam ile kendi şahıslarının aynı şey olduğunu düşünenler bu hediye işlerinde gevşek davranırlar.

Başbakan'ın eşine verilen hediyeler meselesi birkaç tarafıyla dikkati çekti. Bunlardan biri hediyelerin fiyatının "düşürülmesi"dir. Hediyenin fiyatını gazetecilere söyleyen, bizzat hediyeyi veren kişi. Ancak bu da fazla önemli değil. Önemli olan, 45 bin dolar ile 10 bin dolar arasında "fark olduğunu" iddia etmek. Bu bakış, özellikle hediyeyi alan kişiye aitse dikkat çekici oluyor.

Bu çembere dikkat ediniz!
Türkiye'de ne yazık ki her iktidarın çevresi son derece hızla bir "yalakalar çemberi" tarafından çevrilir. Bu "yalakalar çemberi" düğünlere götürülen hediyelerle, son olay benzen fırsatlarla ortaya çıkar.

"Yalakalar çemberi" bundan önceki bütün iktidar sahiplerini kuşattığı gibi, bu hediye ve düğün hediyesi olaylarında görüldüğü gibi, AKP iktidarının çevresinde de yerini almış durumda.

Son olaylarla ilgili iddialardan biri de Moskova'daki alışveriş merkezinde dükkânı olan bazı kişilere "Başbakan'ın ve Rus bakanın eşine hediye verin" dendiği şeklinde.

"Yalakalık" bazen bu iddiada olduğu gibi, iktidar sahibinin yakın çevresinden de başlayabilir. Ve dalga dalga yayılır.

Yalakanın yalakalık yapmasına imkân veren, iktidar sahibinin ve yakınlarının tavrıdır. (Bakınız, Turgut Özal dönemi.)

Eğer iktidar sahibi ve yakınları kendilerine önerilen değerli hediyeleri uygun şekilde geri çevirir ve bu yalakalığa yeltenenlere "Beyefendinin ve ailesinin böyle şeylerden hoşlanmadığı" söylenirse durum farklı olur.

Aynı şey çok tartışma konusu olan düğünler için de geçerlidir. Eğer iktidar sahibi, hediyeler konusunda hassas olduğunu duyurursa hiç kimse maddi değeri fazla olan hediye getirmeye teşebbüs edemez. Hediyenin geri çevrilmesinden ve iktidar sahibinin gözünde sevimsiz duruma düşmekten çekinir.

Yalakalara cesaret veren sadece ve sadece iktidar sahibinin tavrıdır. Gereken tavrı almakta tereddüt edenler ve bu şekilde yalakalara cesaret vermeye devam edenler de sürekli olarak sorunlarla karşılaşırlar.