Ne olacak şimdi?

Nereden buldun sorusunu süresiz erteleyen yasanın Çankaya'dan veto yemesinden sonra 22 Temmuz 1998 tarihinde çıkan 4369 sayılı yasa fiilen devreye girdi. Bu yasa kayıtdışı ile mücadele amacıyla nereden buldun diye soruyordu. Gelirler ile giderlerin birbirini tutmaması halinde Maliye'ye geniş bir soruşturma imkanı yaratıyordu.
Sözkonusu uygulama 11 Ağustos 1999 tarih ve 4444 sayılı kanun ile 2003 yılı başına kadar ertelenmişti. AK Parti Hükümeti ise ilk icraat olarak 2003 yılı başında devreye girecek yasayı süresiz kaldırma yoluna gitmişti. Sezer'in vetosu ile birlikte nereden buldun diye soran 4369 sayılı yasa fiilen devrede gibi görünüyor. Şimdi herkesin kafasında bu hukuki boşlukta Maliye'nin nasıl bir yol izleyeceği sorusu var.
Konuyla ilgili görüşlerini aldığımız İstanbul Defterdarı Kadir Boy kimsenin panik yapmasına gerek olmadığını, hiç kimsenin nereden buldun sorusuyla karşı karşıya kalmayacağını söyledi.
Bunu iki gerekçeye dayandıran Boy şöyle konuştu:
"Nereden buldun yasası devreye girdi. Bu doğru. Ancak hiç kimse bu sabahtan itibaren sokağa çıkıp da geliri ile gideri tutmayanlara nereden buldun diye sormayacak. Zira bu soruyu sormak Maliye Bakanı'ın talimatı ile belli kişilere verilmiştir. Maliye merkez vergi denetim elemanları, mali hesap uzmanları ve gelirler kontrolörleri bu soruyu sorabilirler. Ancak bu soruyu sormak için de bakanlıktan iş emri almaları gerekiyor. Belli ki bakanlıktan böyle bir emir gelmeyecek. Veto yiyen yasa, yeni şekil alıp onaylanana kadar, fiiliyatta herhangi bir girişim olmayacak demektir."

Suç unsuru oluşmadı
İstanbul Defterdarı Kadir Boy, kimsenin bu soru ile muhatap olmayacağına, olsa bile hukuki anlamda bir sonuç çıkmayacağına da dikkat çekti. Boy bu ayrıntıya da şöyle açıklık getirdi:
"Diyelim ki mükellef nereden buldun sorusuyla karşılaştı. Geliri ile gideri arasındaki farkı da izah edemedi. Ancak geliri bir önceki yılı kapsıyor. Henüz 2002 yılı gelirleri üzerinden beyanname verilmiş değil. Beyanname verme süresi 31 Mart'a kadar. Yani mükellef diyebilir ki, 'Evet giderim fazla, ancak henüz bu yılın gelirini beyan etmedim. Beyanımda bu farkın nereden kaynaklandığını göreceksiniz'. Bunu da dikkate alarak Hükümetin elinde, vetodan kaynaklanan boşluğu dolduracak en az 3 aylık bir süre olduğunu söyleyebiliriz."

Kayıtdışı ile mücadele
Nereden buldun yasasının başta kayıtdışı ekonomi ile mücadele için düşünüldüğünü kaydeden Boy, bu mücadele için böyle bir yasaya gerek olmadığını da sözlerine ekledi. Boy "Sanılmasın ki, nereden buldun yasası ile birlikte Türkiye'deki kayıtdışının önüne geçilir. Bu insanları ürkütmekten, morallerini bozmaktan başka bir işe yaramaz. Kayıtdışı ile mücadele etmenin pek çok yolu var" diye konuştu.

Özel iletişim vergisi kalktı ama fazla sevinmeyelim
Cumhurbaşkanı Sezer'in vetosu ile birlikte hükümet yeni bir düzenleme yapıncaya kadar Marmara depremi sonrası uygulamaya konan, daha sonra da süresi uzatılan özel işlem ve özel iletişim vergileri de sona ermiş oldu.
Vergi beyannameleri, SSK sigorta prim bildirgeleri, spor toto, loto ve sayısal loto ile at yarışları, silah taşıma ruhsatları, uçak biletleri, tapu işlemleri ve cep telefonu aboneliği sırasında vatandaşlardan 60 bin lira ile 60 milyon lira arasında değişen tutarlarda özel işlem vergisi alınıyordu. Özel iletişim vergisi ise cep telefonu görüşmelerinden, konuşma ücretinin yüzde 25'i oranında kesiliyordu. Bu uygulama veto ile birlikte fiilen kalkmış oldu. Zira sözkonusu vergiler 1999 yılından 2002 yılı sonuna kadar geçerliydi. Ancak geçici bütçe yapılırken, özel iletişim vergisinin 2005 yılına kadar devamı öngörüldü. Hatta bütçeye de bu kalemden 1.2 katrilyon lira gelir yazıldı.
İstanbul Defterdarı Kadir Boy, Maliye'nin bu gelir kaleminden vazgeçmek istemeyeceğini, muhtemelen yeni yasa hazırlanırken, "1 Ocak 2003'ten itibaren" ibaresinin konacağını ve herhangi bir gelir kaybına gözyumulmayacağını söyledi.
Ancak bu gelir kaybının olmaması için Hükümet'in elini çabuk tutması ve yeni yasayı biran önce devreye sokması gerekiyor. Fiili olarak şu an 1 Ocak'tan itibaren yaptığımız tüm konuşmalardan özel iletişim vergisi alınmaması gerekiyor. Şayet fatura kesim tarihine kadar yeni yasa çıkmazsa, bir kereye mahsus da olsa bu vergiyi ödemeyeceğiz.
Spor toto, loto, at yarışı, uçak bileti gibi gün içinde hizmetin alınması ile birlikte anında yapılan ödemelerde alınan özel işlem vergisinin ise yeni yasa çıkana kadar normal ücretten düşülmesi gerekiyor.