Gazete Vatan Logo

Müşterisinin krizini umursamayan AVM kapısına kilit vurur

36 bin metrekare kiralanabilir alanı olan Akmerkez’in yüzde 47’si 3 yıl önce toplamda 405 milyon dolarlık piyasa değeri üzerinden Hollandalılar’a satılmıştı. 105 bin metrekare kiralanabilir alanı olan Cevahir ise 842 milyon dolara satılmıştı. Ancak bugün gelinen noktada bu fiyatların uzun süre yakalanması imkansız gibi. Akmerkez’in Borsa değeri 215 milyon dolara gerilemiş durumda

Herkes hesabını kitabını Türkiye’de işlerin önümüzdeki yıllarda çok hızlı büyüyeceğine göre yapmıştı. Türkler cüzdanlarında taşıdıkları kredi kartlarını kullanarak alışveriş çılgınlığı içine girmiş görünüyordu.

Nitekim son kredi kartı verilerine göre şu an Türk insanının 34 milyar YTL’ye yakın kredi kartı borcu var. Yani her Türk vatandaşının bankalara 500 YTL’ye yakın kart borcu bulunuyor.

Aslında bu borçluluk oranları dahi, diğer gelişmiş ülkelerle kıyaslandığında düşük çıkıyordu. Kişi başı kart borcu oranı örneğin İngiltere’de 2 bin 600 pound civarında. Yani Türkler’in borçluluk oranının 10 katından bile fazla.

Türkler’in harcamada daha katedeceği çok yol olduğunu öngörenler çılgınca AVM inşaası yarışına girdiler. Sadece İstanbul’da değil, Anadolu’nun en ücra köşelerinde bile AVM’ler peşpeşe açıldı. Arsası olan alışveriş merkezi inşa etti. Maliyetlerini de kısa sürede çıkarmak için kira bedellerini oldukça yüksek tuttu.

Aynı öngörü perakendecide de olduğu için bu yüksek kiraları ödemekte kimse bir sakınca görmedi. AVM’nin fizibilitesine, lokasyonuna bakılmaksızın hemen tüm perakendeciler “Ben her yerde olmalıyım” mantığı ile açılışı yapılan her AVM’ye adeta saldırdı. AVM’nin en iddialı bölümlerinden yer kapabilmek için araya hatırlı kişiler bile sokuldu.

90 dükkana 4 bin talep

Nişantaşı’nda açılan City’s’de metrekare kiralama fiyatları 200 euroya kadar çıktığı halde 90 dükkan için tam 4 bin talep geldi. Aynı şekilde Kanyon ve İstinyePark için de potansiyelinin 15-20 katı civarında kiralama talebi geldi. Örneğin Kanyon’da 2 bin 500 marka kiralama başvurusu yapılırken, 6 eleme toplantısından sonra sayı 160’a düşürülebildi.

Bu furya AVM’lerin satış fiyatlarını da etkiledi. Türkiye’nin en popüler alışveriş merkezi olan Akmerkez’in yüzde 46.9’u Hollandalı Corio’ya 405 milyon dolar toplam değer üzerinden satıldı. 36 bin 399 metrekare kiralanabilir alanı olan Akmerkez’de her bir metrekarenin satış fiyatı 11 bin 71 dolar oldu. Akmerkez’in son dönemde rakipleri artmasına, popülerliğini bugün de korumasına rağmen Borsa değeri 345 milyon YTL’ye yani 215 milyon dolara inmiş vaziyette. 105 bin metrekare kiralanabilir alanı olan Cevahir AVM’nin yüzde 100’üne St. Martins adlı Kuveyt orijinli grup 840 milyon dolar ödeyerek satın aldı. Her bir metrekarenin fiyatı 8 bin dolara geldi. Bugün gelinen noktada Cevahir’in piyasa değerinin 500 milyon doları bulamayacağı konuşuluyor.

Zira Türkiye tahmin edildiği kadar hızlı büyümedi. Hatta son dönemde büyümek bir yana, ekonomisi daralmaya başladı. Nitekim bu daralma 2008 yılının ikinci çeyreğinde yüzde 1.9’luk büyüme rakamı ile kendini belli etti. Ancak asıl kriz 2008’in üçüncü çeyreğinde patlak verdi. O döneme kadar döviz kuru çok fazla oynaklık göstermezken, Eylül ve Ekim aylarında dolar 1.74 YTL’ye kadar çıktı. Şimdilerde ise 1.60 YTL civarında dolaşıyor. Ekonomik kriz iyiden iyiye hissedilirken, işsiz kalma korkusu yaşayan insanlar da harcamalarını bıçak gibi kesti. Önümüzdeki kısa dönemde krizin etkilerinin savuşturulacağına, işlerin açılacağına dair işaretler de ne yazık ki gelmiyor.

Bu durum, metrekarelere oldukça yüksek bedeller ödeyen AVM kiracılarını rahatsız etti. Pek çok firma, aylık kiralarını ödemekte zorlanmaya başladı. Zaten 2007’nin sonlarına doğru “Kiraya çalışıyoruz, para kazanamıyoruz” homurtuları yükselmeye başlamıştı.

Haberin Devamı