Kaşıntıyla nasıl başa çıkılır?

Prof. Dr. Aydemir'e, "İnsan niye kurdeşen döker" diye sordum. Gülerek yanıtladı: Bir bilsek hiç problem kalmayacak! Yüzlerce nedeni var. Bağırsak parazitleri, bademcik iltihabı bile yapabilir

Haberin Devamı

O gün çok önemli bir iş toplantınız var. Biraz streslisiniz. Üstelik önceki akşam da yemeği biraz fazla kaçırmışsınız. Sabah uyandınız. Garip bir kaşıntı kapladı tüm vücudunuzu. İşin açıkçası uyuz gibi kaşınıyorsunuz. Ve toplantıya birkaç saat var. Farkında mısınız? Kurdeşen döküyorsunuz. 'Ne yapabilirim?' diye kara kara düşünüp zaman kaybetmeyin. Aslında tek bir çareniz var. O da toplantıyı iptal etmek. Edemediniz mi? İşiniz zor. Artık iradenize güveneceksiniz ki, toplantı boyunca kaşınmayın. Ama bunun için demir gibi bir irade bile yetersiz. O gün toplantınız büyük olasılıkla bir kabus gibi geçecek. Garip kıpırtılar içinde siz kaşınırken karşınızdakiler bıyık altından gülecek. Toplantı biter bitmez ilk işiniz bir cildiyeciye görünmek olmalı. Yok, öyle hemen umutlanmayın. Halk arasında kurdeşen ya da dabaz denen ürtikerin kesin bir tedavisi yok maalesef. "Peki ne olacak?" diyorsanız Prof. Dr. Ertuğrul Aydemirle röportajı bir okuyun. Durumunuzu anlayın:

İmalat hatası...
* Kurdeşen nasıl dökülür?
Tıp dilinde ürtiker denilen kurdeşen, bir çeşit kaşıntılı hastalık. Ciltte aniden başlayan ve birkaç saat süren dayanılmaz kaşıntılarla kendini gösteriyor. Ciltte küçük, kızarık kabartılar oluşuyor. Bu belirtiler, bazen 15 dakikada geçer, bazen gün boyu kalabilir. Hatta günlerce devam edebilir. Yani biri batar biri çıkar. Acılı değildir, ama rahatsız edici bir kaşıntısı vardır.

* Peki ne neden olur?
Bir bilsek problem kalmayacak. Yüzlerce nedeni var. Böcek veya arı sokması, bazı gıdalar, bazı ilaçlar veya aşırı derecede heyecanlama, stres, soğuk, sıcak gibi faktörler olabilir. Vücuttaki herhangi bir mikrobik odak olabilir. İdrar yolu iltihabı, diş çürüğü, bağırsak parazitleri bile yapabilir. Tedaviye geçmeden önce hastalığı doğuran nedeni bulmak gerekir. Ama bulabilmek çok zordur.

* Kimler kurdeşen döker daha çok...
Kişisel yatkınlık olabilir. Ancak bu kişisel yatkınlığın kaynağı belli değil. Bir imalat hatası gibi kabul etmek gerekiyor. Kalıtım olarak nasıl bir geçişi olduğu veya olmadığı belli değil ama insanların böyle bir yatkınlığı oluyor. Ve bu kişilerde ürtiker, hayatın herhangi bir döneminde çıkabiliyor. Çocuklukta veya daha ileri dönemlerde olabiliyor. Çevre faktörleri etkili. Üçte birine yakın oranda ise alerjik bir pay var.

* Yani kurdeşene ne sebep olduğu belli değil mi?
Hayır.Uygulanan testlerle ürtikere neden olan kaynak kesin olarak saptanamıyor. Sadece Türkiye'de değil, dünyanın hiçbir yerinde saptanamıyor. Eğer hasta bize çok net bilgi vermiyorsa, yani 'Şunu yedim, sonra oldu. Şunu yaşadım sonra oldu' demiyorsa, tedavi çok zor. Özellikle kronik ürtiker dediğimiz, üç aydan daha uzun süren tiplerinde araştırmalar yapılıyor. Ama en iyi koşullarda, pahalı yöntemleri kullandığımız durumlarda dahi kaynağı bulma şansımız yüzde 25'i geçmiyor. Hastaya yaptığımız eziyet ve maliyet açısından gerçekten kâr-zarar dengesi tartışılır noktaya geliyor. Bu yüzden hastanın yakınması fazla olmadıkça kaynak araştırmasını çok fazla derinleştirmiyoruz. Çok standart, belli birtakım testleri yapıp, doğrudan klasik tedavisini uyguluyoruz.

Kortizon gerekebilir
* Klasik tedavi nedir?
Dünyanın her tarafında uygulanan ürtikerdeki temel ilaç grubunu, antihistaminikleri kullanıyoruz. Çok seyrek olarak kortizona başvurmamız gerekebiliyor. Zaman zaman da psişik terapiler veya bu yöndeki ilaçlar yardımcı olabiliyor hastalarımıza... Ama dediğim gibi maalesef tedavisi geçici. Köklü bir çözümü yok. Yalnız şunu söyleyebiliriz. Ürtiker hiç tedavi edilmese bile, kendi kendine gidecektir. Gitmeyeni yok. Tekrarlar ama ömür boyu kalıcı değil.

* Peki ürtikere sebep olan psikolojik bir nedense...
Stresi kontrol etmek mümkün değil. Profesyonel bir yardım faydalı olabilir. Yani, kendini olduğu gibi kabullenme, strese dayanma, stresle mücadele etme yöntemlerini öğrenebilir hasta. Ayrıca antihistaminik grubu ilaçlar ürtikeri önlemede ve ani olarak başladığında baskılamada oldukça etkilidir. Hemen kısa sürede etkili olanları da var. Bunları ciddi bir dermatoloji uzmanı hastaya söyleyecektir.

Aspirin ve penisilin sabıkalı ilaçlar
* Ürtikere daha çok ilaçlar mı sebep oluyor?
Hayır. Sıkça suçlanırlar. Ama sebeplerden sadece bir kısmı ilaçlar. Bunların arasında aspirin ve penisilin sabıkalı olanlardır, ön planda gelirler. Aslında en çok neden olan penisilindir. Ne yaptıkları belli değil. Bazı mekanizmalar var. Alerjik ve alerji dışı mekanizmalar. Penisilin ve aspirin bu mekanizmaları harekete geçiriyor.

Yumurtaya dikkat
* Peki ya yiyecekler?
Hep yiyecekler suçlanır. Şamar oğlanı gibidirler. Ama erişkinde yiyeceklerin rolü gerçekten çok azdır. Bu oran sadece yüzde 1 civarına iner. Çocuklarda ise payı daha fazla. Özellikle kuruyemişler, yumurta, balık, deniz ürünleri ürtikere yol açan yiyeceklerin başında geliyor. Ama bu kişiden kişiye değişir. Hr kişi için farklı bir yiyecek ürtikeri tetikleyebilir. Dediğim gibi yiyeceklerin rolü çok fazla değil. Benzer şekilde fizik, kişisel faktörler olabiliyor. Basınç, değme, soğuk sıcak gibi. Ve psikolojik faktörler. Psikolojik faktörler, esas neden de olabiliyor. Diğer faktörlerin varlığında da arttırıcı olarak devreye girebiliyor. Olayı tetikleyebiliyor.

DİĞER YENİ YAZILAR