Milyar dolarlık İPTAL

Anayasa Mahkemesi, yabancılara taşınmaz satışını düzenleyen yasayı 'getirilen yasal güvenceler ve sınırlamaları' yeterli görmediği için iptal etti. İptal kararı, Yüksek Mahkeme'nin gerekçeli kararının Resmi Gazete'de yayımlamamasından üç ay sonra yürürlüğe girecek. İptal kararı yasanın çıkmasından bu yana yapılan satışları etkilemeyecek, hatta Anayasa Mahkemesi'nin 'yürütmenin durdurulması karan vermemesi' nedeniyle iptal kararı yürürlüğe girene kadar yapılacak şanslar da geçerli olacak. Bu süre içinde TBMM, iptal gerekçeleri doğrultusunda, yabancılara taşınmaz mal şansının koşullarını belirleyecek yeni bir yasa çıkararak yabancılara taşınmaz satışının devam etmesini sağlayabilecek. Ancak Anayasa Mahkemesi'nin bir daha iptal etmemesi için yeni yasada yabancılara taşınmaz satışının zorlaştırılması ve yeni sınırlar getirilmesi bekleniyor.

Gerekçe henüz açıklanmadığı için yeni sınırların ne olması gerektiği somut olarak açıklık kazanmadı. Ancak köylerde ve askeri bölgelere yakın yerlerde ve sınır illerinde yabancılara mülk satışına yeni kısıtlar gelmesi muhtemel görünüyor.

Anayasa Mahkemesi Başkanvekili Haşim Kılıç, yaptığı açıklamada, CHP'nin 4916 Sayılı yasanın bazı maddelerinin iptali ve yürürlüklerinin durdurulması istemiyle açılan davayı esastan görüştüklerini söyledi. İptal kararının yabancılara "Hiç mal satılamaz" anlamında olmadığını belirten Kılıç, bu konuda getirilen yasal güvence ve sınırlamaların yeterli görülmediğim ifade etti.

İptal edilen düzenleme, karşılıklı olmak, yani aynı hakkın Türkiye'de taşınmaz satın almak isteyen yabancının vatandaşı olduğu ülkenin de Türk vatandaşlarına bu hakkı tanıması şartıyla yabancı gerçek kişilerin ve tüzel kişiliğe sahip ticari şirketlerin Türkiye Cumhuriyeti sınırları içinde taşınmaz edinebileceklerim öngörüyor. Düzenleme, 30 hektardan fazla taşınmaz edinebilmesini ise Bakanlar Kurulu'nun iznine tabi kılıyor.

Çiçek: 3 ay içinde düzenleme yaparız
Anayasa Mahkemesi kararı, yasanın çıkmasından bu yana yapılan 10 binin üzerindeki gerçek ve tüzel kişiye yapılan 4 milyon metrekarenin üzerindeki satışları etkilemeyecek. Hatta, iptal kararı, gerekçenin yayınlanmasından üç ay sonra yürürlüğe gireceği için bu tarihe kadar yapılacak satışlar da geçerli olacak. Hükümet Sözcüsü ve Adalet Bakanı Cemil Çiçek, iptal kararının ardından, verilen üç aylık süre içinde Anayasa Mahkemesi'nin iptal gerekçelerine göre yeni bir düzenleme yapacaklarını söyledi.

İptal edilen madde neleri değiştirmişti?
Yabancılara taşınmaz satışını düzenleyen 2003 tarihli yasayla getirilen yenilikler şöyleydi:

* Eski yasaya göre yabancılar 30 hektardan fazla taşınmaz mal edinemiyordu. İptal edilen yeni yasa hükmü ile Bakanlar Kurulu'nun izniyle bu miktarın üzerindeki taşınmaz satışı mümkün hale gelmişti.

* 11 Önceki düzenlemeye göre tüzel kişiler hiçbir şekilde taşınmaz mal edinemiyorlardı. İptal edilen düzenleme ise gerçek kişilerin yanı sıra ticari nitelikteki yabancı tüzel kişilere, yani şirketlere de Türkiye'de taşınmaz edinme hakkı vermişti.

* Önceki düzenlemeye göre köylerde ve meralarda yabancılar hiçbir şekilde taşınmaz mal edinemezken iptal edilen yasa, köylerde ve meralarda da yabancıların taşınmaz mal edinmesine olanak sağlamıştı.

* Ayrıca, önceki düzenlemede yabancıların kanuni mirasçılarına mallarını bırakabilmeleri için karşılıklılık şartı aranırken, yeni düzenlemede karşılılıklık olmayan durumlarda miras kalan taşınmazların bedellerinin kanuni mirasçılara verilebilmesi sağlanmıştı.

Yabancıya satışlar 4 milyon m2'yi geçti en çok Almanlar aldı
Bayındırlık ve İskan Bakanı Zeki Ergezen 22 Ocak 2005 tarihinde yaptığı açıklamada yasanın yürürlüğe girdiği 19 Temmuz 2003'den 2005 yılı başına kadar 10 bin 121 yabancı uyruklu gerçek ve tüzel kişiye 42 ilde toplam 4 milyon 420 bin 272 metrekare alanın satıldığını açıklamıştı.

Ergezen, CHP Hatay Milletvekili Fuat Çay'ın konuyla ilgili soru önergesine verdiği yanıtta, yabancılara taşınmaz satışına olanak sağlayan yasanın yürürlüğe girdiği 19 Temmuz 2003 tarihinden 22 Ocak'a kadar 4 milyon 420 bin 272 metrekare alanın yabancılara satıldığını açıklamıştı. Ergezen, arazileri satın alanların 10 bin 121'inin şahıs, üçünün ise şirket olduğunu bildirmişti. Yabancılara satılan taşınmazların sayısı ise 8 bin 351'e ulaştı. Bunların bin 468'i arsa, 411'i arazi üzerinde binalı mesken, 6 bin 742'si ise bağımsız bölümlerden oluşuyor.

Taşınmaz alan yabancılar arasında 1 milyon 748 bin 721 metrekare mülk edinen Alman vatandaşları ilk sırada yer aldı. Almanlar'ı, 1 milyon 260 bin 361 metrekare ile İngilizler, 255 bin 544 metrekare taşınmaz alımıyla Hollandalılar izledi.

Suudiler'in mülk almasına izin yok
Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü verilerine göre, 64 ülke vatandaşı Türkiye'den gayrimenkul edinebiliyor. Bu ülkeler de şöyle sıralanıyor: Almanya, ABD, Arjantin, Arnavutluk, Avustralya, Avusturya, Azerbaycan, Bahreyn, Belçika, Bosna-Hersek, Brezilya, Bulgaristan, Cezayir, Çek Cumhuriyeti, Danimarka, Dominik Cumhuriyeti, Endonezya, Filipinler, Finlandiya, Fransa, Guatemala, Gürcistan, Hırvatistan, Hindistan, Hollanda, Irak, İngiltere, İran, İrlanda, İspanya, İsrail, İsveç, İsviçre, İtalya, Japonya, Kanada, Kazakistan, KKTC, Kuveyt, Libya, Lübnan, Lüksemburg, Macaristan, Makedonya, Meksika, Mısır, Moldova, Norveç, Pakistan, Polonya, Portekiz, Romanya, Rusya, Sırbistan ve Karadağ, Slovenya, Suriye, Suudi Arabistan, Tunus, Türkmenistan, Ukrayna, Ürdün, Venezuela, Yeni Zelanda ve Yunanistan.

Yabancıların mülk edinmesi ile ilgili bazı ülkelere yönelik sınırlamalar ise hâlâ devam ediyor. Dubai, Kuveyt, Suudi Arabistan, Birleşik Arap Emirlikleri vatandaşlarının Türkiye'de mülk edinmesine izin verilmiyor.

Tapuda son onayı komutanlık veriyor
2003 yılının Temmuz ayında yapılan değişiklikle tapular son onay ve inceleme için Ordu Komutanlıkları'na gönderilmeye başlandı. Gayrimenkul alan yabancıların öncelikle evraklarını Tapu Kadastro Müdürlüğü'ne teslim etmesi gerekiyor. Tapu Kadastro'dan alınacak yerin 1/25 binlik haritası çıkarılıyor ve topografik konumu belirtiliyor. Tapu Kadastro Müdürlüğü tüm bu belgeleri satın alan kişinin pasaport bilgilerini de ekleyip Ordu Komutanlığı'na gönderiyor. Ordu Komutanlığı, satın alınan yerin askeri açıdan herhangi bir sakınca taşıyıp taşımadığını araştırıyor. Yapılan tüm bu incelemeler ise yaklaşık 1.5-2 ay sürüyor.

Adam gayrimenkulu alıp cebinde mi götürecek?
AK Parti Grup Başkanvekili İrfan Gündüz, yabancılara taşınmaz satışına olanak sağlayan yeni bir düzenlemeyi mutlaka yapacaklarını söyledi. Gündüz, Parlamento muhabirleri ile yaptığı sohbet toplantısında, gazetecilerin. Anayasa Mahkemesi'nin yabancılara emlak ve gayrimenkul satışına ilişkin yasayı iptal ettiğini hatırlatması üzerine, bu satış işleminin yabancılara 'mütekabiliyet' esasına göre yapıldığını vurguladı. Gündüz, "Türkler'e kendi ülkesinde mülk satılmasına izin verilen ülkelere tanınmış bir haktır bu. Küçülen dünyada, yabancılara mülk satışı kaçınılmaz hale gelmiştir. Yunanistan, İspanya, Almanya ve İngiltere'de yabancılara emlak ve gayrimenkul satılabiliyor" diye konuştu.

"Adam, Türkiye'de gayrimenkul alıp, cebinde mi götürecek?" diyen Gündüz, Yüksek Mahkemenin gerekçelerini de dikkate alarak, mutlaka yabancılara emlak ve gayrimenkul satılmasına olanak sağlayan yeni bir düzenleme yapacaklarını bildirdi.