Merkez freni doları tutar mı?

Geçen hafta 1,79'u aşarak tarihi zirveyi gören dolar haftanın ilk işlem gününde rekor tazeledi.

Bir ara 1,82 lirayı aşan dolar yeniden tarihi zirve yaptı. Merkez Bankası'nın yarın döviz satarak doları dizginlemeye çalışacağı açıklamasının ardından bir ara 1.81'e gerileyen dolar, sonra açıklamaya rağmen bir ara tekrar 1.82'yi buldu. İstanbul serbest piyasada dolar akşam saatlerinde 1,8020 lira, Euro 2,2760 liradan işlem görüyor. Borsa günü 0.71 kayıpla 23.054 puandan kapadı.


Dolarda geçen hafta başlayan hareketin bu hafta da etkisini sürdürdüğü görülüyor. Uzmanlar, doların Polonya, Romanya, Güney Afrika gibi gelişmekte olan ülke para birimlerine karşı yükseliş hareketinin TL'yi de etkilediğini belirtiyor. Öğle saatleri itibariyle doların bu üç ülke para birimleri karşısındaki değer artışları yüzde 0.5-1 arasında değişiyor.

Uzmanlar TL'deki değer kaybının ise biraz daha yüksek olduğunu, bunun nedeninin de kritik olarak ifade edilen 1.80'in üzerine çıkılması olduğuna işaret ediyor. Özellikle bazı yabancı fonların 1.80'den sonra pozisyon kapama yoluna gitmesi ve repodaki TL'yi satıp dolar alması kurları 1.81 sınırına taşıdı.

Yerli bir bankanın döviz masası müdürü, "Artık teknik anlamda seviye vermenin mümkün olmadığı zamana girildi" dedi. 1,80'in geçilmesiyle dolarda yeni hedefin 1,85 olacağını belirtti.

Dövizdeki yeni sıçramada, oldukça büyük bir gerilemeyle sabah açıklanan sanayi üretimi rakamları ile artan iş başvurularının yarattığı olumsuz hava da etkili oldu.


Geçen hafta GM'in iflas edebileceğini açıklamasıyla dolar tarihte ilk kez 1,79'un üzerine çıkmıştı. Dolardaki seyrin yurtdışındaki havaya göre belirleneceği ifade ediliyor. Yurtdışında ise şimdilik toparlanma işaretleri görülmüyor. Zira bu sabah Alman borsası son beş yılın, İngiliz borsası ise son altı yılın en düşük değerini gördü. Tokyo Borsası rekor düşüşle son 26 yılın en düşük değerinden kapandı.

İstanbul serbest piyasada akşam saatlerinde dolar 1,8020 TL, Euro 2,2760 TL'den satılıyor. Serbest piyasada önceki kapanışta 1,7800 TL olan dolar güne 1,7850 TL'den, 2,2580 TL olan Euro 2,2500 TL'den başlamıştı.

Dolar bankalararası piyasada 1.8225

Bankalararası piyasada dolar kotasyonları, saat 16.25 itibariyle, alışta en düşük 1,7940 TL, en yüksek 1,8125 TL, satışta en düşük 1,8020 TL, en yüksek 1,8225 TL seviyesinde bulunuyor.

Uzmanlar kurdaki gidişi nasıl değerlendirdi

Ata Yatırım Başekonomisti Nurhan Toguç, Merkez Bankasının döviz satım ihalelerine başlayarak doların yükselişine kısıtlı bir şekilde engel olabileceğini, doların bütün para birimleri karşısında değer kazandığını belirtti.

Dolardaki hareketliliğe ilişkin olarak Toguç, Merkez Bankası müdahalesini çok doğru bulmadığını ifade ederek, Türkiye'nin önünde, böyle bir dönemde rezervlerinin yarısını harcayan Rusya gibi kötü bir örneğin durduğunu söyledi.

"Merkez Bankası buna müdahale ettiği takdirde engel olabileceği nokta kısıtlıdır. Çünkü dolar bütün para birimleri karşısında değer kazanıyor. Burada Merkez'in rezervlerini harcamasının bir mantığını göremiyorum" diyen Toguç, onun yerine bankaların döviz munzam karşılık oranlarının indirilmesi yoluyla likidite sağlanmasının daha olumlu sonuç doğuracağını dile getirdi.

Toguç, Merkez Bankası müdahalesinin ardından doların 2 TL'yi zorlamasına ilişkin beklentilerin değişip değişmediğine ilişkin bir soru üzerine de "Tamamen dışarıdaki haberlere bağlı. Dışarıdaki olumsuz haber akışı devam ederse ve içeride döviz tevdiat hesaplarında çözülme olmazsa, zorlamaya devam edecektir" görüşünü bildirdi.

Nurhan Toguç, doların artışında yurt dışı fonların spekülatif hareketlerinin etkisine ilişkin değerlendirmesinde ise böyle durumlarda piyasanın spekülatif saldırılara açık hale geldiğini belirterek, özellikle gelişmekte olan ülke para birimlerinin hedge fonların saldırılarına açık olduğunu kaydetti.

A Yatırım Genel Müdür Yardımcısı Murat Salar şunları söyledi: "1,85'i kısa vadede bekliyorum. Oranın üzerine kalıcı olarak çıkarsak tekrar 2 TL seviyeleri konuşulacak. Burada 1,75 önemli bir destek haline geldi. Merkez Bankası daha önce munzam karşılıkların indirilmesi hamlesini yapmıştı, bunlar belirli rahatlama getirebilir. Ancak kalıcı anlamda trendi değiştimez. IMF ile ilgili görüşmelerin bir an önce netleşmesi gerekiyor. IMF görüşmesinin uzamasının ekonomiye çok ciddi zararı oldu. Ne kadar gecikirse Türkiye o kadar kötü şartlarla masaya oturacak. Dövizde yükselişi frenleyecek iki şey; MB'nin atacağı adımlar ve IMF ile ilgili gelişme. MB'nin direkt müdahale edeceğini sanmıyorum. Ancak şu anda MB'den başka da satabilecek kimse yok. Gecikmeden arzı artıracak önlemler alınması gerekiyor."





West LB Hazine Müdürü Burak Üstay da, 2 TL'nin orta vadeli hedef gibi göründüğünü belirterek, "2 liranın ne kadar yakın veya uzak olduğunu tahmin etmek çok zor. Kur hareketi bir süre daha devam edip, dolar daha da yukarı çıkabilir. Merkez Bankası'ndan doğrudan müdahale beklemiyoruz çünkü bu ortam Türkiye'ye spesifik bir ortam değil. Kur hareketine bakarak para politikası belirlenmemeli" dedi.


Şekerbank ekonomisti Ozan Gazitürk ise, Bloomberg'e yaptığı açıklamada, Türk şirketlerinin dolar cinsi borçlarının IMF ile ilişkiler konusundaki belirsizliği TL üzerinde baskı oluşturduğunu söyledi.