2020 Aralık ayında yaklaşık 100 bin adetlik satış öngörüsüyle Türkiye’de binek ve hafif ticari pazarın 2020’de 750 bin adetlerin üzerinde çıkması öngörülüyor. ÖTV ve kur artışlarıyla birlikte araç fiyatlarındaki artışlar bazı modellerde geçen yıla oranla yüzde 100’ü aşmış durumda. Sektörün bir kısmı 2021’de toplam pazarı bu yılın minimum yüzde 10 altında öngörürken bir kısmı da aynı seviyelerde tahmin ediyor. Kuşkusuz bu tahminleri kur ve faiz artışları ve ÖTV’deki olası değişimler etkileyecek.
2021’nin 2. yarısı işler açılır
Otomol CEO’su Uğur Sakarya, 2020 yılı boyunca en zor günlerde dahi pazarın 700.000 adedi geçeceğini söylerken biriken talebi ve Türkiye’nin potansiyelini dikkate aldığını, 2021 yılının da benzer şekilde yılın ikinci yarısında yükselen talep ile iyi geçeceğini belirtti. Sakarya yaptığı değerlendirmede, “Aralık ayı başında artan Covid önlemleri ile ciddi manada düşen talep, 2021 yılı ilk çeyreğinin otomotiv sektörü açısından sıkıntılı geçeceğini gösterdi. Buna artan faiz oranları ve ekonomiyi soğutma tedbirleri de eklenince talep çok daraldı. Yeni araç satışları neredeyse tüm markaların sıfır faiz kampanyaları ile desteklenirken, ikinci el otomobillerde fiyatlar düşmesine rağmen satışlar yaz dönemine göre %50’den fazla azaldı. Tüketicinin satın alma motivasyonunda önemli ölçüde düşüş var. Bunda ekonomik belirsizlik ve risklerin de etkisi var. Bu sebeple 2021 yılının ilk çeyreğinde satışlarda geçen yıla oranla %15 daralma ancak daha sonraki aylarda kademeli olarak toparlanıp yaz dönemi ile birlikte yükselişe geçmesini bekliyorum. Yılın tamamına baktığımızda ben 2021 yılından ümitliyim. Yıl toplamında 740.000 adedin üzerinde yeni araç satışı olacağını düşünüyorum” ifadelerini kullandı.
“Asıl sıkıntı Satış sonrası servislerde”
Bir milyona adedi gördükten sonra 3 yıldır üst üste düşük seyreden Otomotiv satışlarının asıl sıkıntıyı satış sonrasında göstereceğini söyleyen Otomol CEO’su Uğur Sakarya, “Son 3 yılda yaklaşık 1,9 milyon yeni araç satıldı. 2015-2017 arasındaki 3 yılda ise 2,9 milyon araç satılmıştı. Bu rakamlar yetkili servis araç parkının düşeceğini gösteriyor. 2021 yılında birçok markanın yetkili servis araç parkı %15 seviyesinde düşecek ki bu markaların servis girişleri 2020 yılında da düşmüştü. İki yıl üst üste %15 daralan yetkili servislerin sıkıntı yaşaması kaçınılmaz. 2020 satışları ile sadece yerli üreticiler ve bir iki ithal marka 6 yıllık araç parkını koruyabildi” dedi.
Yan sanayide 3.4 milyar dolar ciro kaybı
TAYSAD (Taşıt Araçları Yan Sanayicileri) Başkanı Alper Kanca 2020 yılını 150 bin araç kayıp ile 1,3 milyon araç üretim seviyesinde kapanacağıın öngürdüklerini belirtti. Kanca şöyle devam etti:
“Eğer pandemi 2. dalga etkisi minimum seviyede ve kısa sürede atlatılırsa 2021’de araç üretiminin 1,5 milyon seviyesinde gerçekleşeceğini söyleyebiliriz. Bütçelerimizi bu öngörüye göre yapacağız. Yıl sonunda tedarik sanayisinin ulaşacağı ihracat hacminin 9 milyar dolar ve toplam ihracat kaybımızın 1,6 milyar dolar olmasını bekliyoruz. Tabi bu olumsuz dönem tedarik sanayisinin cirolarını da etkiledi. Buna göre, tedarik sanayisinin ciro kaybı 2020’de toplam 3,4 milyar dolar civarında yani 25 milyar TL civarında olacak.”2021’de küresel üretim artışının yüzde 13, Avrupa’da ise yüzde 16 olmasının öngörüldüğünü anlatan Kanca ,”Ana sanayide ihracat kaybı daha yüksek. Bunun ana nedeni Avrupa pazarlarındaki düşüş” diye konuştu.
Hedefte revizyon
Türkiye otomotiv endüstrisi 2020 yılını 32 milyar dolarlık ihracat hedefi ile başladı. Uludağ Otomotiv Endüstrisi İhracatçılar Birliği (OİB) Başkanı Baran Çelik pandemi nedeniyle rakamı 25 milyar dolar olarak revize ettiklerini söyledi. 2020 11 ayında otomotiv endüstri ihracatının 22,7 milyar dolar olduğunu kaydeden Çelik şöyle devam etti:
“11 ayda Mısır, Ukrayna, Meksika, Suudi Arabistan, Brezilya gibi alternatif pazarlar öne çıktı. 2021’de bu seneden daha iyi ihracat rakamları beklediğimizi söyleyebiliriz. Aşı tedavisinin başlamasıyla pandeminin etkisini yavaş yavaş kaybetmeye başlayacağını öngörüyoruz.AB ülkelerinin öneminin orta vadede değişeceğini düşünmüyoruz. Yüzde 75-%80 aralığındaki ihracat payı bir süre daha devam edecektir.”
Motosiklette pazarı 300 bine ulaşabilir
Türkiye’deki motosiklet satışlarında 0-50 cc ve elektrikliler hariç 2006’da 373 bin adetlik rekor bir bir pazar oluşmuştu. Ardından satışlar 2011’deki 199 bin adetin haricinde 200 bine bile çıkamadı. Bu yıl motosiklet pazarının 200 bin adetlere, yıl sonunda yüzde 10’luk ek verginin kalkması halinde ise 2021’de 300 bin adete çıkması öngörülüyor. MOTED (Motosiklet Endüstrisi Derneği ) Başkanı Başarı Erbaş yeni kullanıcıların motosiklet kullanmaya başlamasının dünyada önemli bir iş gücü olan motosiklet sektörünün ülkemizde de istihdama katkı sağlayacak olması anlamını taşıdığını söyledi. Erbaş, “Sektörün son 15 yıldır sıkıştığı 100 binli rakamlardan çabucak 300 bin adetlere taşımamız kolay olabilir. Unutmayalım, artan motosiklet satışları yan sanayinin gelişmesini de olumlu katkılar sağlayacak. Yan sanayinin gelişmesi ile oluşacak istihdamdaki büyüme, ülkemizde üretim yapma fikrini de ortaya çıkaracak ve Türkiye ithal eden ülke konumundan üretici ülke konumuna geçecektir. Bu nedenle vergiler konusunda birkaç yıl sabredilmesi bu gelişimi daha da hızlandırabilir” diyor.
Kiralamacılar mevzuat bekliyor
Tüm Oto Kiralama Kuruluşları Derneği (TOKKDER) raporuna göre operasyonel kiralama sektörünün 2020’nin 9 ayında aktif büyüklüğü 31,5 milyar TL civarında bulunuyor. Sektörün filosundaki araç sayısı ise yaklaşık 249 bin 800 adet. TOKKDER Başkanı İnan Ekici, “Talebin yerli ve alt segmentteki araçlara kaymakta olduğunu söyleyebiliriz. Tasarruf etmek isteyen birçok sektör müşterisi, bu dönemde kiralama yöntemiyle edindiği mevcut araçlarını yenilemek yerine, bu araçların kira sürelerini uzatmak istiyor. Mevzuat gereği sektör olarak 48 aydan uzun süreli araç kiralaması yapamamaktayız. Bu durumun aşılması için ilgili devlet kurumları nezdinde girişimlerimizi sürdürüyoruz” dedi. 2019 yılı sonuna göre yüzde 10,4 oranında daralan sektörün, 2019 yılı sonundaki araç sayısı 279 bin adetti. 2020 sonunda geçen yıla oranla bir küçülme öngören sektör 2021 için henüz kesin bir tahmin yapmış değil. Yükselen faiz,finans maliyeti ve araç fiyatları, aylık 5500 TL’ye kadar kira giderinin gösterilebilmesi gibi unsurlar uzun dönem kiralamanın işini zormlaştırmakta.
Traktör satışları yüzde 90 büyüdü
Traktör pazarının kısıtlamaların sona ermesi sonrasında beklenenden hızlı toparlandığıın belirten TürkTraktör Genel Müdürü Aykut Özüner ilk 10 aylık rakamlara göre pazarın bir önceki yıla göre yüzde 90,4 büyüdüğüne dikkat çekti.
Türkiye traktör pazarının 2020’de 48-49 bin adetler arasında bitmesini öngördüklerini söyleyen Özüner şöyle devam etti:
“2021’de kademeli olarak yürürlüğe girecek Faz3B ve Faz 4 emisyon standartlarına geçişin yanı sıra daha güvenli kullanım ve sürüş için gerekli değişimleri içeren Traktör Ana Çerçeve Yönetmeliği (TMR) geçiş çalışmalarıyla pazarda yoğun bir hareketlilik olacağını öngörüyoruz. Pazarın da kesintisiz liderliğini sürdüren üretici olarak bu geçişler için tüm hazırlıklarımızı tamamlamış durumdayız. Türkiye traktör parkının neredeyse yarısını oluşturan 25 yaş ve üstü araçların daha çevreci, daha güvenli sürüş ve kullanım sağlayan traktörler ile değişimine öncülük edecek olmanın heyecanı içindeyiz. ”
