Kyoto için geç mi kaldık?
Türkiye Kyoto Protokolü’nü imzalayacağını açıkladı ama...
Türkiye, küresel ısınmaya karşı insanlığın en büyük kozu olan Kyoto Protokolü’nü sonunda imzalıyor. Karbon gazlarının salınımını sınırlamayı hedefleyen tek uluslararası anlaşma olan Kyoto, sera gazlarını 2008-2012 yılları arasında 1990’daki seviyenin yüzde 5.2 altına düşürülmesini öngörüyor. Kyoto Protokolü’nde, kalkınmakta olan ülkelere emisyonları sınırlayıcı hedefler konmuyor. Ama aralarında Türkiye’nin de olduğu bu ülkeler için kuralların sıkılaşması tartışılıyor. Zira Türkiye karbon emisyonu oranı en hızlı yükselen ülkelerin başında geliyor. BM raporlarına göre, 1990-2004 arasında sera etkisi yaratan gaz salımı artış oranlarıyla ilgili listede Türkiye, 40 ülke arasında yüzde 72.6 artışla birinci sırada yer aldı.
Kirletmede 13’üncüyüz
Kişi başına yılda yaklaşık 5 ton karbondioksit üretilen Türkiye, en çok karbon üreten ülkeler listesinde 13’üncü sırada yer alıyor. Dolayısıyla Türkiye’nin Kyoto Protokolü’nü imzalamaya karar vermiş olması önemli bir gelişme olarak yorumlanıyor. Ancak Türkiye’nin bu kararı almakta geciktiği yönünde yorumlar da var. Çünkü protokolde ’2008-2012’ve ’2012-2016’ yıllarını kapsayan iki ayrı dönem bulunuyor. 2012-2016 dönemi ayrı bir süreç olarak görülüyor ve Kyoto’nun şimdiye kadar yeterli derecede uygulanamadığını söyleyen dünya ülkeleri artık ikinci süreçle ilgileniyor. Kyoto Protokolü’nü daha ilk günden onaylayan sanayileşmiş birçok ülke de ilk dönemin hedeflerini bile yerine getiremeyeceklerini söylüyor. Türkiye’nin bu aşamada Kyoto’ya imza koyması AP ajansı tarafından AB’nin baskısıyla atılan bir adım olarak yorumlandı.
Ayakkabılar ve hayvan yemleri de etkilenecek
JAPONYA’NIN Kyoto kentinde 1997’de düzenlenen zirvede şekillenen ve BM kapsamında 178 ülke tarafından imzalanan Kyoto Protokolü’nün bazı yaptırımları şöyle:
* Petrol ve kömür gibi yakıtları kullanan sanayi tesislerine karbondioksit atıkları için sınırlama getirilecek. Limiti aşanlara ceza verilecek.
* Güneş ve rüzgar enerjisi kullanımı teşvik edilecek. Fosil yakıtlara ekstra vergiler konacak.
* Temiz enerji kaynaklarına yönelmenin yanı sıra yeni ormanlık alanlar yaratılacak.
* Tenis toplarının ve bazı spor ayakkabılarının içinde, sıçramayı ve zıplamayı kolaylaştırıcı heksaflorid gazı bulunuyor. Kullanım alanı dar olsa da bu gaz, küresel ısınmaya karbondioksitten 23 bin 900 kat daha fazla katkıda bulunuyor. Bunun yerine alternatif gazların kullanılması teşvik edilecek.
* Hedef gazlardan biri olan metan; hayvan gübresinde ve bağırsaklarında da bulunuyor. Bu nedenle canlı hayvanlardan atmosfere yayılan gazların önlenmesi için yemlerin değiştirilmesi gerekiyor.
* 2012 sonunda taahüt ettiği karbon salınımı limitini aşan ülkeler sonraki dönemde karbon salınımını yüzde 30 azaltma cezası alıyor.
Karbon emisyonu nedir?
Fosil yakıtların kullanımı atmosferde karbondioksit birikmesine neden oluyor. Buna karbon emisyonu deniyor. Atmosferde biriken karbon ise atmosfere giren güneş ışınlarının topraktan yansıyarak dışarı çıkmasını engelleyerek dünyanın aşırı ısınmasına neden oluyor. Bu da küresel ısınmayı tetikliyor.
