İslam İşbirliği Teşkilatı İstanbul zirvesi Arap Liginin ikircikli ve samimiyetten uzak duruşu dışında önemli bir sürecin başlangıcıydı. Pek muhtemeldir ki bu süreçte Orta Doğu coğrafyasında yeni bir dalgalanma ve İslam Dünyasında ciddi sorgulamalar yaşayacaktır. Her şeye rağmen Türkiye’nin hamlesi şuan için Filistin’in uluslararası sisteme yansıyan en belirgin umududur.
İngiliz gazeteci Yvonne Ridley İstanbul’da gerçekleşen İslam İşbirliği Zirvesi için “Trump’un sahte diyerek kınamayacağı tarihi bir buluşma” diyor. Elbette alınan kararların hayata geçirilmesi yeni buluşmaların gerçekçiliğini ve ciddiyetini etkileyecektir. Türkiye’nin farklı uluslararası mecraları kullanarak meşru girişimlerini artırması daha katkı sağlayıcı olacaktır.
Bugün belki çok görünür değil ama Trump’un görev süresinin bitimine doğru ABD içerisinde de farklı mekanizmalar yeni yol haritaları ile devreye girebilir. Zira Trump’un bu kararı yakın gelecekte ABD-İsrail ilişkilerinde Netenyahu ile yükselen Cumhuriyetçiler söylemini ciddi bir sorun alanına taşıyacaktır. Obama döneminde gerilen ilişkiler Netenyahu’nun İran’la yapılan nükleer anlaşmaya yönelik konuşmasıyla giderek tırmanmıştı. İsrail yönetiminin seçimlerden bu yana Trump’a verdiği holiganik destek Cumhuriyetçiler karşısında kümelenen bir kesim meydana getiriyor. Yaklaşan seçimler için geri sayıma girildiğinde anketlerde yükseldiği gözlenen demokratlarda nasıl bir yüzleşme meydana getireceği meçhul.
İşte bu gelişmeler olurken Türkiye’nin bazı Arap ülkeleri ile etkileşimi, Kudüs’ün bir oldu bittiye maruz kalıp kalmayacağını belirleyecek.
Bakınız... Washington Enstitüsü’nün direktörlerinden Robert Satloff İslam’ın kutsal mekanlarına ev sahipliği yapan ve Kudüs meselesinde en etkili çıkışta bulunması gereken Suudi Arabistan’ın neden tepkisiz kaldığını irdeliyor ve yaşadığı bir olayı anlatıyor. Satloff, ABD Başkanı Trump’un Kudüs’ü tanıma kararını açıkladığında bir düşünce kuruluşunun toplantısı için Riyad’da olduğuna ve üst düzey Arapların Kudüs’ü bir satır bile ağızlarına almadıklarına dikkat çekiyor. Üstelik olaydan kısa bir süre önce Beyaz Saray önde gelen Arap ülkelerinden kimi medya mensuplarına ve diplomatlara brifing vermiş. Asıl önemlisi Arap Ligi Genel Sekreteri Muhammed Al-Issa’nın olaydan haberi olmasına rağmen Kudüs yerine hahamlarla yaptığı dostluklardan, sinagogta yaptığı ziyaretten ve dinler arası diyalogdan söz etmesi...
Satloff’un makalesini okuyunca Arap Birliği’nin resmi sayfasına ve sosyal medya hesaplarına baktım. Gerçekten karşınızda 21 saat önce yapılan bir paylaşım duruyor. Burada Araplar, Birleşik Arap Emirlikleri’nde yapılan “Küresel Barış” Forumu’nda konuşuyorlar. Böyle bir organizasyonda Kudüs hakkında konuşmayacaklarsa nerede, ne söyleyeceklerini kestirmek hayli zor olsa gerek.
Bakalım önümüzdeki dönemde İslam dünyasının Arap ligi ile imtihanı nasıl sonuçlar verecek...
