Çeşitli etkinliklere katılmak üzere birkaç gündür Kazakistan’dayız. Dış yurtlara gittiğimizde Türkiye’nin yoğun ve kırılgan gündemi içerisinde az da olsa nefes alma imkanı buluyoruz. İlk olarak merkezi Astana’da bulunan Uluslararası Türk Akademisi’nin Atalar Mirası ve Türkbarometre adlı tanıtım programına katıldık.
Büyük bir eksiklikti. Zira Eurobarometre, Afrobarometre gibi uluslararası tespit ve ölçüm sistemleri var. Şimdi Türk Dünyası’da böyle bir alana kavuşuyor. Türkiye, Kazakistan, Özbekistan, Kırgızistan, Türkmenistan ve Azerbaycan’da gerçekleştirilen araştırma sonuçları söz konusu ülkelerin devlet başkanlarına da iletilecek. Her 6 ayda ve değişik meselelerde gerçekleştirilecek. Daha önce yer almayan Türkmenistan ve Özbekistan’ın bu resmi ölçüm sistemine izin vermesi önemli. Türk Akademisinde çalışmalara katılmaları diğer kurumlarla ilişkileri de etkileyecektir.
Şimdi ilk kez uygulanan Türkbarometreden bir kaç bulgu paylaşalım.
- Turizm başlığında Türk Dünyasında insanların gitmek istediği ilk ülke Türkiye çıkıyor. Bu dağılım Türkiye’nin Türk Dünyası’nın merkezi olma iddiasını güncelliyor.
- Türkiye ile ilgili “Kutsal olarak bildiğiniz yerler neresi?” denildiğinde Azerbaycan’da Çanakkale cevabının verilmesi ilginç. Türkiye’de ise insanlar Mekke/Medine’den sonra ÖTÜKEN’i söylüyor. Ötüken bugünkü Moğolistan sınırlarında yer alan bir vadi/yerleşim merkezi ve Göktürkler döneminin tarihsel mekanı. Herşeye rağmen Türkiye’de Türk tarihine ilginin arttığı bir dönemdeyiz.
- Türkiye düşmanlarının Atatürk’ü hedef almasının sadece tarihsel nedenleri olmasa gerek. Her fırsatta söylediğimiz gibi Atatürk Türk Dünyasının çimentosudur. Türkbarometrede “Türk Dünyasında kimi tanıyorsunuz?” sorusunda %77.8 ile ATATÜRK birinci çıkarken Kazakistan Cumhurbaşkanı Nazarbayev ve Türkiye Cumhurbaşkanı Erdoğan tüm Türk Cumhuriyetlerinde bilinirliği olan liderler...
Azerbaycan-Kazakistan işbirliği
Gündüz ki sunumun ardından akşam Azerbaycan büyükelçiliğine geçiyoruz ve Azerbaycan-Kazakistan ilişkilerinin 25.yılı resepsiyonuna katılıyoruz. Elçiliğe ulaştığımızda Azerbaycan Cumhurbaşkanı yardımcısı Ali Hasanov’un “Karadeniz havzası ve Güney Kafkasya Jeoekonomisi” adlı kitabının Kazak diline çevirisi tanıtılıyordu. Hasanov’un bizzat katıldığı törende iki ülke ilişkilerinin daha da artırılması konusunda herkes hemfikirdi. Eğer Türk dünyasının her alanda işbirliğini esas alıyorsak Orta Asya ve Kafkasların enerji, ticaret ve siyasette uyumlaştırılması çok önemli. Kazakistan ve Azerbaycan hayati bir konumda duruyor. Bu arada sizler için yakında Karabağ’a giderek en güncel detayları paylaşacağımızı da duyuralım.
Alfabe devrimi
Bir diğer önemli husus bölgede ciddi yankıları olan Kazakistan’ın Latin alfabesine geçme kararı alması. Her ne kadar alfabelerde belirgin farklılıklar devam etse de Kiril alfabesinde kalan tek ülke Kırgızistan olacak. Yakın gelecekte bölgesel entegrasyon baskısıyla Kırgızlar’da buna mecbur kalacaklardır. Şimdi bu köşeden ilk kez açıklayalım. Kazakistan oldukça tepki toplayan alfabe taslağında revizyona gidiyor. Bazı sorunlu harfler düzeltiliyor. Bu düzeltmeler aynı zamanda Türk alfabesiyle uçurumu da azaltmış olacak.
Belirtmek gerekir ki Türk Akademisi sadece Türkiye-Kazakistan ilişkilerinde değil Türkçe konuşulan her yere ulaşarak çalışmalar gerçekleştiriyor. Özellikle Moğolistan’daki faaliyetler gizli kalmış tarih perdesini aralıyor. Akademi Başkanı Prof.Dr. Darhan Kıdırali “dilde, fikirde, işte birlik” sözünü geleceğe taşıyor.
