Krizle bir ülke battı
Global kredi krizinin son kurbanı bir ülke oldu. Birleşmiş Milletler’in (BM) refah seviyesi en yüksek ülkeler listesinde ilk sırada yer alan İzlanda, batma noktasına geldi. Başbakan Haarde, “Borçlarımızı ödeyememe sorunuyla karşı karşıyayız. Bankacılık sistemi çökme noktasında” derken halk makarna ve yağ stoklamaya başladı
Hergün dev bir bankanın battığı haberleri gelirken global krizin son kurbanı bir ülke oldu. Birleşmiş Milletler’in (BM) refah seviyesi en yüksek ülkeler listesinde ilk sırada yer alan İzlanda, dış borçlarını ödeyemeyecek duruma geldi. Başbakan Geir H. Haarde’ın söylediği şu sözler ise İzlanda’nın içine düştüğü durumu gözler önüne serdi: “Ulus olarak, ekonominin çökme riskiyle karşı karşıyayız. Borçlarımızı ödeyememe sorunuyla karşı karşıyayız. Bankacılık sistemi çökme noktasında.” Ne ülkenin üçüncü büyük bankası Glitnir’in ne de ülkenin ikinci büyük bankası olan Landsbanki’nın devletleştirilmesi tansiyonu düşürmeye yetmedi. Bankacılık sektöründeki deprem halkı da derinden sarstı. 307 bin nüfuslu İzlanda’da insanlar makarna ve yağ stoğu yapmaya başladı. Ülkede üretilen malların ve hizmetlerin yani milli gelirin toplamı 16 milyar dolarken 83.5 milyar doları dış olmak üzere borçların toplamı 136 milyar dolara ulaştı.
İzlanda para birimi Kron, Pazartesi günü euro karşısında bir günde yüzde 30 değer kaybetti. İzlanda Merkez Bankası, Kron’daki düşüşü durdurabilmek için para birimini değişik para birimlerinden oluşan bir sepete, bir euroya karşı 131 kron değerle çıpaladığını ve belirlenen değer üzerinden sınırlı miktarda para vereceğini açıkladı.
Notu 2 basamak düştü
En büyük süpermarket zincirlerinden biri, döviz tasarrufu nedeniyle, ithalatı durdurabileceklerini açıkladıktan sonra, halk makarna ve zeytinyağı stoklamak için dükkanlara koştu. Çökmenin eşiğindeki bankalardan paralarını çekmek isteyen İzlandalılar şubelerin önünde uzun kuyruklar oluşturmaya başladı. Ülkenin en büyük 6 finans kurumunun borsadaki işlemleri, herhangi bir iflası önlemek için durduruldu, mevduatlara tam güvence getirildi.
Ülkede, krizden çıkmak için daha önce karşı çıktıkları Avrupa Birliği’ne “üye olalım” sesleri yükselmeye başladı. Başbakan Geir H. Haarde, danışmanlarıyla 4 gün konutuna kapanarak neler yapılabileceğine karar vermeye çalışıyor. Tüm bu gelişmeler yaşanırken uluslararası kredi derecelendirme kuruluşu Standard and Poor’s (S&P) İzlanda’nın kredi notunu iki basamak birden düşürdü.
Başkent: Reykjavik
Nüfus: Vikingler’in torunu İzlanda’da nüfusun yüzde 96’sı Norveç, İskoç ve İrlanda kökenli
Dil: Modern İzlandaca, Vikingler’in konuştuğu dile çok yakın.
Ekonomi: Nüfusun yüzde 6’sı geçimini balıkçılıkla sağlıyor. Ülkenin ihracatının yüzde 70’ini deniz ürünleri oluşturuyor. Biyoteknoloji, bilişim ve hizmet sektörü en büyük sektörlerden.
Rakamlarla İzlanda
Nüfus 307 bin 672
GSYH 16.3 milyar $
Cari açık 2.4 milyar $
Enflasyon 14 (%)
Gecelik faiz 16,5 (%)
İşsizlik 3.2 (%)
Büyüme 4.9 (%)
Cari açık/GSYH 15 (%)
Toplam dış borç 83.5 milyar $
Kişibaşına düşen gelir 54 bin 100 $
İthalat 3.8 milyar $
İhracat 3.4 milyar $
Yaşam süresi
Kadın 83 yıl
Erkek 79 yıl
KRİZİN MERKEZ ÜSSÜ OLDU
300 bin kişinin yaşadığı balıkçı ülkesi İzlanda’da bankalar yurtdışında haddinden fazla yatırım yapınca, yatırımcıları riskli döviz yatırımlarına girince krizin etkisi çok daha ağır oldu.
