Krizin faturası 7.5 trilyon dolar!

Avrupa’da yaşanan borç krizinin borsalarda yarattığı tahribat her geçen gün artıyor. Temmuz ayı sonunda iyice alevlenen Avrupa borç krizi, dünyanın en büyük 37 borsasının değerini tam 7.5 trilyon dolar eritti. En hızlı değer kaybı Rus ve Yunan borsalarında yaşandı. Kayıp sıralamasında 20’nci olan İMKB’nin değeri söz konusu dönemde 39.2 milyar dolar gerileyerek 225 milyar dolara indi.

Başta Yunanistan olmak Avrupa’daki borçlu ülkelere yönelik kaygılar tüm dünyada borsaları vurmaya devam ediyor. Avrupa’daki siyasilerin borç krizine yönelik radikal adımları atmakta gecikmesi piyasalardaki kan kaybının sürmesine neden oluyor. Yılbaşından bu yana piyasaların ana gündemi olan Avrupa’daki borç krizi özellikle Temmuz ayı sonundan itibaren etkisini artırdı. Yunanistan’ın Avrupa Birliği (AB), Avrupa Merkez Bankası (ECB) ve Uluslararası Para Fonu’ndan (IMF) oluşan Troyka’dan bir türlü ihtiyacı olan kredi dilimini alamaması, İtalya ve İspanya’nın kredi notlarının indirilmesi ve borçlu ülkelerin tahvillerini alan bankalara yönelik kaygılar son 2 ayda dünya borsalarında yarattığı tahribat 8 trilyon dolara ulaştı.

Dünyanın en büyük 37 borsasında işlem gören şirketlerin değeri Temmuz ayı sonuna göre 7 trilyon 443 milyar dolar azalarak 45 trilyon 958 milyar dolara indi. Borsalar arasında en hızlı değer kaybı Rusya Borsası’nda yaşandı. 2 ayda yüzde 33 gerileyen Moskova Borsası’nın değeri de söz konusu dönemde 452 milyar dolar eriyerek 609 milyar dolara düştü. Bu kayıpta Rusya para birimi Ruble’de yaşanan hızlı değer kaybı da etkili oldu. Ruble, son 2 ayda dolar karşısında yaklaşık yüzde 14 eridi.

Rus Borsası’nın krizin merkez üssü olan Yunanistan izledi. Atina Borsası’nın değeri Temmuz ayı sonundan bu yana yüzde 42.5 geriledi. Atina Borsası’nı Macaristan, Arjantin, Polonya, Avusturya ve Almanya borsasıları takip etti.
Kayıp sıralamada İstanbul Menkul Kıymetler Borsası (İMKB) 37 borsa arasında 20’nci oldu. İMKB’nin piyasa değeri 2 ayda 39.2 milyar dolar gerileyerek 265 milyar dolardan 225.87 milyar dolara düştü.

Tutar olarak en fazla kaybın yaşandığı borsalar sıralamasında dünyanın finans merkezleri başı çekti. New York Borsası’nın değeri 1 trilyon 63 milyar dolarlık kayıpla 11.3 trilyon dolara indi. Aynı dönemde Londra Borsası’nın kaybı 574.7 milyar dolar, Hong Kong Borsası’nın kaybı 573 milyar dolar, Tokyo Borsası’nın kaybı 473.5 milyar dolar, Alman Borsası’nın kaybı ise 413 milyar dolar olarak gerçekleşti. En az kaybın yaşandığı borsa İsviçre Borsası oldu. İsviçre Borsası’nın değeri 2 ayda sadece yüzde 3 eridi. Bunda yatırımcıların güvenli liman olarak görüp akın ettiği İsviçre Frangı’nın dolar karşısında değer kazanması etkiliydi.

TL’deki değer kaybı orta şeker

Temmuz ayı sonundan bu yana para birimlerinde yaşanan değer kaybı sıralamasında Güney Afrika Randı başı çekiyor. Güney Afrika Randı’nın dolar karşısındaki değer kaybı 2 ayda yüzde 16.33’e ulaşmış durumda. Bu para birimini Macaristan Forint’i izliyor. Forint’teki kayıp yüzde 15.30 olarak gerçekleşti. Avrupa’nın bir diğer gelişmekte olan ülkesi Polonya’nın para biriminde de son 2 ayda hızlı değer kaybı yaşandı. Polonya Zloty’sindeki kayıp yüzde 15.18’e çıktı.

Gelişmekte olan ülke piyasalarında hızlanan yabancı sermaye çıkışı bu ülkelerin para birimlerinde kayıpların hızlanmasına neden oldu. Ancak Türk Lirası’nın performansına bakıldığında diğer gelişmekte olan ülkelere oranla daha yavaş olduğu dikkat çekiyor. Türk Lirası her ne kadar tarihi zirvelerini görse de 2 aylık değer kaybı yüzde 8.66 oldu.

Para birimleri arasında dolar karşısında güçlenen tek para birimi İsviçre Frangı oldu. 2 ayda İsviçre Frangı’nı dolara karşı yüzde 18 değerlendi. Zaten Eylül ayı başında İsviçre Merkez Bankası, para biriminde yaşanan hızlı değer artışını önlemek için 1.20 Frankı 1 euroya sabitledi.