Krizde parası batan banka yöneticileri

1930’DAN bu yana yaşanan en büyük kriz, şüphesiz yatırımcılar kadar banka yöneticilerini de vurdu. 2000 yılından 2007’ye kadar süren görülmemiş kârlı dönemde dudak uçuklatan paralar kazanan banka yöneticilerinin bir kısmı bu krizde varlıklarının tamamına yakınını kaybetti. New York ve Londra’da en pahalı evleri satın alan Bentley, Porsche, Aston Martin gibi fantastik arabalar kullanan, en pahalı restoranlarda en pahalı şarap ve şampanyaları açtıran bu kesim şimdi zor günler yaşıyor.

Örneğin geçen hafta sonu batan Lehman Brothers’ın CEO’su Richard Fuld. Lehman’ın hisseleri 85.80 dolarla geçen yıl zirveye çıktığında, Fuld’un elindeki Lehman hisselerinin toplam değeri 1.2 milyar doları buluyordu. İflasın ardından Lehman hisseleri 1 doların altına, hatta 16 cent’e kadar düştü. ABD Sermaye Piyasası Kurulu’nun (SEC) kayıtlarına göre, Fuld geçen hafta başından bu yana 16 cent ile 30 cent arasındaki fiyatlardan 2 milyon 880 bin adet Lehman hissesi sattı ve 500 bin doların altında bir para elde edebildi. Geçen yılki zirve fiyatından hesaplandığında sattığı hisselerin değeri 247 milyon doları buluyordu. Fuld yine de şanslı sayılır. 2005-2007 arasında Lehman’ın rekor kârlar elde ettiği yıllarda toplam 168.5 milyon dolar prim almıştı.

20 bin çalışan şirkete ortaktı

Lehman çalışanları Fuld kadar şanslı mı bilmiyoruz. Lehman şirket çalışanlarını, kendi hisselerini satın almaları için cesaretlendiriyor, bazı imkanlar tanıyarak çalışanlarını daha yüksek oranlarda şirkete ortak ediyordu. 26 bin Lehman çalışanından 20 bini şirkete ortaktı, toplam payları yüzde 30’u buluyordu. Hisselerin zirveye çıktığı dönemde çalışanların elinde bulunan kağıtların toplam değeri 13.7 milyar doları bulmuştu. Bu kağıtların değeri şimdi sıfıra yakın. Satanlar zengin oldu, şirketine güvenip elinde tutanlar sıfıra indi. Şirketin New York’taki merkezinde çalışan, şimdiki işsiz Muhammed Grimeh durumu tek cümleyle özetliyor: “Fuld bizi yok etti.”

Lehman’dan önce batan Bear Stearns de çalışanlarını batırdı. Bear Stearns hisseleri 2007’de 171.5 doları görmüştü. Krizin ilk kurbanı olan banka hisse başına 10 dolara JP Morgan’a satıldı. Bear Sterns çalışanlarının elindeki hisselerin toplam değeri 6.7 milyar dolardan 393 milyon dolara indi. Bear Stearns’ün eski CEO’su James Cayne bir zamanlar 1 milyar dolar eden hisselerini geçen Mart’ta 61 milyon dolara elden çıkartmıştı. Krizde en büyük zararlardan birine ise AIG’nin eski Başkanı “Hank” lakaplı Maurice Greenberg uğradı. AIG’yi tam 38 yıl yöneten ve dünya devi haline getiren Hank’in kurduğu yeni şirketteki AIG hisselerinin değeri krizden önce 6.5 milyar dolar seviyesindeydi. Bugün ise birkaç yüz milyon dolar bile etmiyor. Hank’in AIG zora girmeden önce yaptığı 3.4 milyar dolarlık hisse satışı ise otoriteler tarafından “insider trading” şüphesiyle inceleniyor.

Yönettikleri kurumları duvara çarptırsalar da şanslı olanlar var: Örneğin New York Borsası Başkanlığı’ndan Merrill Lynch’in CEO’luğuna getirilen John Thain. Thain ve Goldman Sachs’tan getirdiği iki yönetici, Merrill Lynch’in yeni sahibi Bank of America tarafından kovulur veya daha düşük bir göreve getirilirse toplam 200 milyon dolar tazminat alacaklar. (Bloomberg)