Kriz tam 10 yıllık kârını eritti

Verilere göre, krizin maliyeti, sistemin 10 yıllık kârına yani 1 trilyon dolara ulaşıyor. Kriz, tarihe adını “dünyanın en büyük krizi” olarak da yazdırdı

Global piyasaları sarsan ve bankaları milyarlarca dolarlık zarara uğratan kredi krizinin bankacılık sistemine maliyeti netleşmeye başladı. Kriz ortaya çıktığı Haziran 2007’den bugüne, bankacılık sistemine 235 milyar dolara mal oldu. Bu rakam uluslararası bankacılık sisteminin 2.5 yıllık kârı anlamına geliyor. Piyasanın düzelmesinin 1 yıl gibi bir süreyi bulabileceğini düşünüyor. Bu süre içerisinde bankaların yazması beklenen zarar ise 750 milyar dolar. Yani ekonomistlerin tahminine göre kredi krizinin bankacılık sistemine toplam maliyeti 1 trilyon dolara ulaşacak. 1 trilyon dolar, dünya finans sistemindeki tüm bankaların 10 yıllık kârına eşit. Yani krizin bankacılık sistemine maliyeti 10 yıla bedel.

En büyük kriz

Ekonomistlere göre kredi krizi, bankacılık sisteminin geleceğini de değiştirdi. Birkaç yıl önce dev olarak nitelendirilen Bear Stearns gibi kuruluşlar bir gecede batmanın eşiğine geldi. ABD’li bankacılık devlerini milyarlarca dolarlık zarara sokan kriz, dünya tarihine de adını “dünyanın en büyük krizi” olarak yazdırdı.

1987’de yaşanan ve “Kara Pazartesi” olarak adlandırılan kriz, finansal sistemin 3 aylık kârını eritirken 2007’de başlayan kredi krizinin zararı şimdiden sistemin 2.5 aylık kârına yani 235 milyar dolara ulaştı.

Kredi krizi, en uzun süre piyasaları etkisi altına alan kriz olarak da tarihe geçti. Krizin ilk ortaya çıkmasından bugüne 10 ay geçmesine rağmen ekonomistler krizin tam olarak bitmediğini belirtiyor. Bundan önceki en uzun süreli kriz ise 1989 yılında yaşanan ve “Bono Krizi” olarak nitelendirilen dönemdi. 6 ay süren krizin maliyeti sistemin o dönem 1.5 yıllık kârı olan 40 milyar dolardı.

Kriz insanlara evini nasıl sattırdı?

2000’de 30 yıllık borçlanma ile konut edinen Bay X, 2005’te evinin değerini tekrar ölçtürdü. Banka, Bay X’in evinin değerinin 5 yılda yüzde 50 arttığını tespit etti. Bay X, milyonlarca diğer ev sahibinin yaptığı gibi, evinin yükselen değerini yeni kredi almak için teminat gösterdi. Çünkü Bay X, evinin dekorasyonunu yaptırmak istiyor, kredi kartı borcunu kapatmayı düşünüyor hatta üniversite harcını ödemek için paraya ihtiyaç duyuyordu. Kriz işte tam bu noktada milyonlarca ev sahibini vurdu. Düşen konut fiyatları Bay X’in kredi teminatlarının bir anda büyük oranda düşmesine neden oldu. Milyonlarca konutta yaşanan aynı düşüş, bankaların elinde bulunan 62 trilyon dolarlık kredilerin değerini de bir anda eritti ve kredi krizinin patlak vermesine neden oldu. Sonunda banka, ev kredisinin borcunu ödeyemeyecek duruma gelen BAY X’in evine el koydu ve satışa çıkardı. Böylece Bay X gibi milyonlarca kişinin evi satışa çıkınca konut fiyatları hızla geriledi.

En büyük yarayı Citigroup aldı

Kredİ krizinde en büyük yarayı Citigroup aldı. Citigroup’un zararı 41.5 milyar dolara ulaşırken UBS, Merrill Lynch ve Bank of America, bu bankayı takip etti. UBS’in zararı 38 milyar dolar olurken, Merrill Lynch 32, Bank of America 14 milyar dolar zarar açıkladı.

Krizin ilk başladığı tarih olan Haziran 2007’den bugüne ABD’li bankaların piyasa değerinde büyük kayıplar yaşandı. Dünyanın en büyük bankaların işlem gördüğü S&P bankacılık endeksi Haziran 2007’den bugüne yüzde 40 değer kaybetti. Bu aynı zamanda uluslararası bankacılık sisteminin piyasa değeri son 10 ayda yüzde 40 azalması anlamına geliyor.