Kontrpiye

Piyasalar Donald Trump’ın başkanlığında kelimenin tam anlamı ile uçurumun kenarından döndü. Kimse ama hiç kimse Trump’ın zaferini beklemiyordu. Seçimlerden bir gün önce alınan pozisyonlarda hep Hillary Clinton’un başkanlığına kesin gözüyle bakıldığının izleri vardı. Borsalar yükselmiş, gelişmekte olan ülke paraları değerlenmişti. Ancak gerçekler öyle olmadı. Tüm anketleri çöpe attıran bir sonuç çıktı ve Trump belki de önde gelen Cumhuriyetçiler’i bile şaşırtan seçim zaferi kazandı.

Brexit’i gölgede bıraktı

Piyasalar, Türkiye geceyi yaşarken seçim sonuçlarına odaklanmıştı. Eyaletlerden gelen haberlerle moraller bozulmaya başladı. Özellikle Ohio eyaletinde dahi Trump’ın kazandığının anlaşılmasının ardından deyim yerindeyse hisseler paraşütsüz düşmeye başladı. İlk şok saatlerinde Wall Street vadeli işlemler dahil tüm dünyadaki küresel kayıp 3.9 trilyon doları bulmuştu. Bu miktar, Brexit oylamasında yaşanan şok sonrası eriyen 3 trilyon doları da gölgede bıraktı.

İlk şoktan sonrası

Küresel finans piyasalarındaki kargaşa, hisse seetlerindeki satış dalgası ve güvenli varlıklardaki yükselişin ardından yatırımcıların Donald Trump’ın ABD başkanlık seçimlerindeki sürpriz galibiyetinin etkilerini tekrar değerlendirmesiyle hafifledi.

S&P 500 Endeksi’nde kayıpların izin verilen en fazla seviyeyi görmesi ardından gösterge, Avrupa hisse senetleri ile kayıplarını azalttı. Yen ve altın kazançlarını azalttı. ABD 5 yıl ve 30 yıl vadeli tahvillerinin faizleri arasındaki fark, Başkan Trump’ın ekonomik büyümeyi desteklemek için harcamaları artıracağına ilişkin spekülasyonun etkisiyle arttı. Vadeli kontratlar dikkate alındığında, Fed’in Aralık ayında faiz artırımına gitme ihtimali önemli ölçüde azaldı.

Meksika Pesosu gelişen piyasa paralarının kayıplarına öncülük etti. ABD ticaret politikalarının korumacılığa yöneleceği yönündeki beklentiler, gelişen piyasa paralarının değer kaybetmesinde etkili oldu.

Dolar 3.30’dan döndü

S&P 500 Endeks vadeli kontratları kayıplarını yüzde 5 ile izin verilen en yüksek seviyeye taşımasının ardından 3 saat içinde düşüşünü yüzde 1.6 ile sınırladı. Türkiye piyasası kapandıktan sonra açılan ABD Borsası’nda kayıpların yüzde 0.80’le sınırlandığı dikkati çekti. Stoxx Europe 600 Endeksi yüzde 2.4 gerilemesinin ardından kayıplarının bir kısmını geri alarak yüzde 0.3’e indirdi. Meksika Pesosu en fazla değer kaybeden para birimi oldu. Japon Yeni, yüzde 1.7 tırmanırken euro, dolar karşısında yüzde 2.5 güçlendi. Bu hareketten TL de nasibini aldı. Bir ara 3.30’u deviren dolar, gün sonunda 3.21 TL’de dengelendi.

Meksika duvara çarptı

Donald Trump’ın ABD Başkanlığı’na seçilmesi en çok Meksika’yı vurdu. Peso dün dolar karşısında yüzde 11’den fazla değer kaybetti. Trump’ın Meksika’yı hedef alan söylemleri, başkan olması durumunda NAFTA’yı iptal edebileceğini dile getirmesi ve sınırdan kaçak giriş-çıkışları engellemek için duvar yaptıracağına dair açıklamaları tedirginlik yaratıyordu. Trump, Meksika’da üretimini artırmak isteyen ABD’li otomotiv devlerini de tehdit ediyordu. Donald Trump, Meksika’da ithal edilecek Amerikan araçlarına yüzde 35 gümrük vergisi getireceğini duyurdu. Ford, Meksika’da 3.9 milyar dolarlılk yatırımla otomobil, vites kutusu ve motor fabrikası kurmayı planlıyor.

Yellen ‘topal ördek’ oldu

Donald Trump’ın ABD Başkanı seçilmesi küresel piyasalar için büyük sürpriz olurken ABD Merkez Bankası (Fed) Başkanı Janet Yellen’in akıbeti merak konusu. Trump seçim öncesinde Yellen’e çok sert eleştiriler yönelterek

önümüzdeki dönemde kendisiyle çalışmayacağının mesajını açık açık verdi. Trump, ABD ekonomisinin “büyük, şişman ve çirkin bir balon” içerisinde olduğunu belirterek, Yellen’i sorumlu tuttu. Trump, Demokrat Hillary Clinton’ın seçilmesi için Yellen’in ısrarla faizlere dokunmadığını iddia ediyordu. Donald Trump, şu sözlerle Yellen’i topa tutmuştu: “Politik işler yapan bir Merkez Bankamız var. Fed işini yapmıyor. Fed, Clinton’dan bile daha politik davranıyor.”

Ekonomist Mahfi Eğilmez, Yellen’in durumunu şöyle özetledi: “Piyasalar açısından ilk değişecek şey Yellen’in topal ördek konumuna düşecek olması. Yellen görev süresinin sona ereceği 3 Şubat 2018’e kadar görevde kalacak. Ama bundan böyle dünya Yellen’in değil Trump’ın söylediğine bakacak.”

Faiz artışını erteler mi?

Janet Yellen politikalarının karşı olan Donald Trump’la birlikte Fed’in 13-14 Aralık’ta gerçekleştireceği faiz toplantısının önemi daha da arttı. Seçim öncesi ekonomistler Fed’den 25 baz puanlık faiz artışı beklerken, bu durumun değişebileceği belirtiliyor. Yellen’in küresel piyasaların daha da fazla sarsılmaması için faizleri sabit tutabileceği konuşuluyor. Berenberg Başekonomisti Holger Schmieding öngörülerin tam tersi Fed’in Aralık’ta faizi artırma ihtimali olduğunu savunuyor.

Trump’ın dünyayı korkutan planları

-Irkçı söylemleriyle öne çıkan Donald Trump’ın ticaret politikaları da piyasaları tedirgin ediyor.

-Hem Trans-Pasifik Ortaklığı (TPP) hem de Transatlantik Ticaret ve Yatırım Ortaklığı Anlaşması’na (TTIP) karşı çıkıyor.

-Çin’den ithal edilen mallara yüzde 45 vergi uygulanmak istiyor.

-Trump Kanada, ABD ve Meksika’nın taraf olduğu NAFTA Anlaşması’nı bitireceği açıkladı.

-Meksika sınırına duvar örerek, kaçak göçmenleri sınır dışı edeceğini duyurdu.

-Fed Başkanı Janet Yellen’in performansını beğenmiyor ve görev süresi dolduğunda yeniden aday göstermeyecek.

-Yüzde 35 olan kurumlar vergisinin yüzde 15’e çekilmesini önerdi. Trump’ın vergi reformu 9.6 trilyon dolarlık gelir kaybına yol açacak.

-2008 krizinde yürürlüğe giren Dood-Frank Yasası olarak bilinen bankaların gözetimini kaldıracak.