Koltuğu sallanan Geithner’ın toksik planı piyasaları coşturdu

AIG’de dağıtılan bonuslardan haberi olduğunun ortaya çıkmasıyla zor günler geçiren ABD Hazine Bakanı Timothy Geithner’ın bankaları sorunlu varlıklarından temizlemeye yönelik planı, piyasalarda bahar havası estirdi. Wall Street ilk dakikalarda yüzde 4’ün üzerinde yükselirken dolar 1.66 TL’ye indi

ABD’de yılan hikayesine dönen bankalardaki sorunlu (toksik) varlıkların devralınmasına yönelik planın ayrıntıları dün nihayet açıklandı. Devletten 182 milyar dolar yardım alan AIG’nin çalışanlarına bonus dağıtmaya devam etmesinden haberi olduğu söylenen ve bu nedenle koltuğu sallanmaya başlayan ABD Hazine Bakanı Timothy Geithner tarafından açıklanan plan, tüm dünya piyasalarında coşkuyla karşılandı. Avrupa borsalarında yüzde 2’nin üzerinde değer artışları yaşanırken Wall Street de güne hızlı yükselişle başladı. Dow Jones Endeksi’ndeki artış günün ilk dakikalarında yüzde 4’lere aştı. Uluslararası piyasalarda esen bahar havası Türkiye’de de etkili oldu. İstanbul Menkul Kıymetler Borsası (İMKB) yüzde 3.66 yükseldi ve 24.919 puana çıktı. Önceki hafta 1.85 TL seviyelerine doğru atak yapan dolar ise yeniden 1.67 TL’nin altına indi. Merkez Bankası’nın faiz indirim kararlarıyla düşüşünü hızlandıran bono faizleri 0.39 puan daha gerileyerek yüzde 13.93’ten kapandı.

Planda neler var?

ABD Hazinesi’nden dün yapılan açıklamaya göre, bankaların bilançolarında tahribata yol açan toksik varlıkların alımı için finans sektörü kurtarma fonu TARP’tan 75 ile 100 milyar dolar arasında kaynak ayrıldı. Üç aşamadan oluşan plan kapsamında, 1 trilyon dolara kadar toksik kredi ve varlık alımı yapılacak ve kamu-özel sektör ortaklığı için ABD Merkez Bankası (FED) ve Federal Mevduat Sigorta Şirketi (FDIC) finansman sağlayacak. Programa beş veya daha fazla sayıda yatırım yöneticisi alınacak. Yatırım yöneticilerinin varlık alımı için en az 500 milyon dolar özel sermaye sağlayabilmesi şartı aranacak. Programa başvurular 10 Nisan’a kadar sürecek ve kabul edilen başvurular 1 Mayıs’a kadar açıklanacak.

Açıklanan plana göre, toksik varlıklara yatırım yapacak yatırımcılara düşük faizli hükümet kredilerine ulaşma imkanı verilecek. Hazine yetkililerinin konuya ilişkin basına verdikleri bilgilere göre yatırımcılar, koyacakları her 1 dolar için 6 dolar kredi alma imkanına sahip olacak. Plan çerçevesinde, bankalar satmak istedikleri sorunlu kredilerini FDIC’nın oluşturacağı bir havuza koyacak. Hükümet ise bu süreçte yatırımcılarla ortaklıklar oluşturacak. Oluşturulacak kamu-özel ortaklıklarına Hazine, ortaklıkların yapacakları her sorunlu varlık alımı için yüzde 50-80 arasında katkı sağlayacak. Satın alma fiyatının geri kalanı ise FDIC’nin sağlayacağı kredilerden gelecek.

İkincil piyasa oluşturulacak

Geithner, yaptığı açıklamada finansal krizi çözmenin tek yolunun, sorunlu varlıkların bankaların bilançolarından çıkarılması için özel sektör ile birlikte çalışmak olduğunu söyledi. Bankaların bilançolarındaki sorunlu varlıkları hükümetin tek başına uzaklaştıramayacağını ifade eden Geithner, “Bize göre bu sorunu çözmenin en iyi yolu piyasalar ile birlikte çalışmak. Hükümetin tüm riski üstlenmesini istemiyoruz. Özel sektörün bizimle çalışmasını istiyoruz” dedi. Geithner, sorunla varlıklar için ikincil piyasa oluşturulacağını ve bankaların bilançolarındaki kayıplara ilişkin belirsizliklerin azaltılmasını sağlayacağını vurguladı.



En fazla

artış Rus Borsası’nda

Dünkü değ. (%)

Rusya (RTS) 5.78

Brezilya 5.13

ABD (Dow Jones) 4.17

İMKB 3.66

Japonya 3.39

Polonya 3.18

Güney Afrika 2.98

İngiltere 2.86

Fransa 2.81

Almanya 2.65

Macaristan 0.78

500 milyon dolarlık “makina hatası” kurları 2.5 kuruş oynattı

ABD’de açıklanan planın olumlu etkisiyle 1.66 TL’ye kadar inen dolar, ABD merkezli yabancı bir bankanın “hatalı işlemi” doların bir anda 1.6845 TL’ye çıkmasına neden oldu. Reuters’a bilgi veren bankacılar, söz konusu yabancı bankanın elektronik işlem platformundaki bir arıza nedeniyle “birkaç dakika boyunca” piyasa dışı fiyattan dolar/lira işlemleri yaptığını ve bunun da piyasayı etkilediğini söyledi. Bankacılar bu bankanın “hatalı” işlemlerinin tutarının ne olduğunu bilmediklerini söyledi. Ancak bir bankacı “Londra kaynaklı bir işlem gördük. Teknik bir sorun olabileceğini düşünüyoruz. Çünkü bu banka, makina

işlemi kullanıyor ve dün bir anda sürekli piyasa dışı kurlardan işlem geçti. Bir anda kurlar çıldırmış gibi oldu. Piyasa oyuncuları bir süre piyasadan çekildi, toplamda 500 milyon dolarlık sorunlu işlem yapılmış olabileceğini düşünüyorum. Elbette normal bir emir olma ihtimali de var ama durum hiç de onu göstermiyor. Neredeyse 4-5 dakika sürdü ve bu sürede birçok stop-loss ve pozisyon açan oldu” dedi.

ÖZEL SEKTÖRDEN DESTEK BEKLİYORUZ

Planın ayrıntılarını açıklayan ABD Hazine Bakanı Timothy Geithner, “Hükümetin varlıkları tek başına alması gerçekçi değil. Özel sektörden destek görmeyi bekliyoruz. Plan varlık fiyatlarının daha da düşme riskini azaltacak. Hükümet yardımı başarısızlığı ödüllendirmemeli” dedi.