Kimin borusu ötecek?

TANAP projesinde 3 milyar dolarlık boru alım ve döşeme işini bekleyen Türk üreticileri korku sardı. Bechtel ve BP’nin karar vericileri başka alternatiflere yönlendirme riski var.

Azerbaycan doğalgazını Türkiye üzerinden Avrupa'ya taşıyacak olan Trans Anadolu Doğalgaz Boru Hattı Projesi (TANAP) başlamadan kavga başladı. Yapımına 2014 sonunda başlanacak ve 8 milyar dolara mal olacak boru hattının inşasında kullanılacak malzemelerin büyük bir bölümünün Türkiye’den temin edilmesi bekleniyor. Ancak çelik boru imalatçılarına göre kapalı kapılar arkasında bunu engellemek için bir dizi görüşme yapılıyor.

3 milyar dolarlık risk

Çelik Boru İmalatçıları Derneği (ÇEBİD) Başkanı Ahmet Erciyas, geçtiğimiz günlerde Washington'da dünya çelik boru döşeyicilerinin genel kuruluna katıldığını belirterek, “Burada aldığımız duyumlara göre şartname ile ilgili bir takım değişiklikler yapılabilir ve Türkiye'de üretilmeyen boyuna kaynaklı boru şartnameye konulabilir. Eğer bu söz konusu olursa çelik boru üreticileri 2.5-3 milyar dolarlık iş kaybedebilir” diye konuştu.

TANAP’ın proje sürecini Amerikalı Bechtel şirketinin şekillendirdiğini anlatan Erciyas, burada farklı bir boru çeşidinin tercih edilmesinden endişe ettiklerini söyledi. Ortadoğu’daki boru hattı projelerinde benzer sorunların yaşandığına işaret eden Erciyas, İngiliz ve Fransız petrol şirketlerinin bu konuda son derece belirleyici olduğuna dikkat çekti.

Exim kredisi neden şart?

ÇEBİD Başkanı Erciyas, geçtiğimiz ay TANAP'a boru temini için yapılan ön yeterlilik başvurularında toplam 29 firmanın şartname aldığını belirterek, "Toplam 23 başvuru yapılmış; bu 23 şirketin arasında 9 Türk şirketi var" dedi.

Türkiye'de üretilen çelik boru tipinin spiral kaynaklı olduğunu belirten Erciyas, "Bütün dünyada bu tür boru hatlarında spiral kaynaklı boru kullanılır. Bazı yerlerde ise geçmişten gelen alışkanlıklar nedeniyle boyuna kaynaklı olan borular da kullanılıyor. Ama bu borular plakaları pahalı olduğu için ekonomik değil" dedi. Boru hattının 2.5-3 milyar dolarlık çelik boru ihtiva edeceğini belirten Erciyas, "Bir defa bu parayı alamayız buna ek olarak müteahhitlik kısmı da var" diye konuştu.

Erciyas, projede Eximbank kredisiyle ilgili de sıkıntılar olduğuna işaret ederek, “Türkiye içindeki bir projeye Türkiye'deki üreticilerin ihracat kredisi alma şansı yok. Türk Eximbank ancak ihracat yaparsanız kredi verebilir. Diğer ülkelerin exim kredilerini veren kuruluşları ise o ülkelerin üreticilerini teşvik ediyor. O ucuzluktaki krediyi biz bulsak dahi ülke riskinden ötürü sigorta primi yükseliyor. Fiyat farkı oluşuyor. O zaman biz iş alamayız zaten" diye konuştu.

Erciyas’ın verdiği bilgilere göre, Türk çelik boru sektörünün toplam büyüklüğü 5 milyar doları buluyor ve sektör üretiminin yüzde 45'ini ihraç ediyor.

Türkiye’den Avrupa içlerine kadar uzanacak

TANAP Projesi, Türkiye üzerinden Yunanistan ve Arnavutluk üzerinden geçen bir diğer hat olan TAP Projesi’ne entegre olarak Avrupa içlerine kadar uzanacak. Azeri yetkililerin verdiği bilgilere göre, Türkiye hattan asgari 6 milyar metreküp doğalgaz çekecek. Bu rakam ilerleyen yıllarda 10 milyar metreküpe kadar çıkacak.

31 milyar metreküp gaz taşıyacak

Türkiye'nin doğusundan batısına kadar uzanan ve toplamda 1.860 km'lik bir uzunluğa sahip olacak TANAP projesinde çoğunluk hisse yani yüzde 51 Azeri SOCAR'da olacak. Türkiye'nin payı yüzde 20 olurken, Statoil ve BP de kalan yüzde 29'u paylaşacak. Boru hattında inşaatın 2014 sonunda başlaması hedefleniyor. Hattan gaz akışı ise 2018’de başlayacak. İlk etapta yıllık 16 milyar metreküp gaz taşınacak. Yeni etaplarla bu rakam 31 milyar metreküpe ulaşacak.