İstirdat davası nedir? Ne zaman açılır?

Avukat Şule Büyükkartal Aytan İstirdat davası hakkında merak edilenleri anlattı. İcra ve İflas Kanununun 72.maddesinin 7.bendinde yer alan düzenlemeye göre ttakibe itiraz etmemiş veya itirazının kaldırılmış olması yüzünden borçlu olmadığı bir parayı tamamen ödemek mecburiyetinde kalan şahıs, ödediği tarihten itibaren bir sene içinde, umumi hükümler dairesinde mahkemeye başvurarak paranın geriye alınmasını isteyebilir. Borçlunun gerçekte borçlu olmadığı bir parayı cebri icra tehdidi altında ödemiş olması halinde istirdat davası açılabilecektir. Borçlu ödemiş olduğu paranın iadesi için genel hükümler dairesinde alacaklıya başvurarak paranın kendisine iade edilmesini talep edecektir. Madde hükmünde açıkça düzenlendiği üzere istirdat davasının açılabilmesi için takip hukukuna ilişkin olarak başlatılan takibe itiraz edilmemiş olması ya da ileri sürülen itirazın kaldırılmış olması gerekmektedir. Yargıtay kararlarına göre de henüz icra takibi kesinleşmeden borçlunun istirdat davası açmasına olanak yoktur.

İstirdat davasının 1 yıllık hak düşürücü süre içerisinde açılması gerekir. Bu süre ödemenin yapıldığı tarihten itibaren başlar. Hak düşürücü süre olması nedeniyle taraflarca ileri sürülmeksizin Mahkeme tarafından re’sen dikkate alınır.

Davacı istirdat davasında borçlu olmadığı bir parayı ödemek zorunda kaldığını ispatla yükümlüdür. İcra ve iflas Kanununun 72.maddesi 8.bendine göre “davacı istirdat davasında yalnız paranın verilmesi lazım gelmediğini ispata mecburdur.

Bir başka ihtimalde ise; borçlu olmadığının tespiti amacıyla menfi tespit davası açılmış olması halinde menfi tespit davasının görülmesi sırasında ihtiyati tedbir kararı verilmeksizin borcun ödenmesi durumunda dava kendiliğinden istirdat davasına dönüşür. Bu halde 1 yıllık hak düşürücü süre uygulanmaz.

İstirdat Davalarında görevli Mahkeme Asliye Hukuk Mahkemeleri ve ihtilaf konusuna göre özel yetkili Mahkemelerdir. Yetkili Mahkeme ise dairesinin bulunduğu yer veya genel hükümler dairesinde davalının (alacaklının) yerleşim yeri Mahkemesidir.

İstirdat davası sonucunda davanın kabul edilmesi halinde borçlunun ödediği paranın iadesine karar verilir. Davanın reddedilmesi halinde ise borçlu yargılama giderlerini ödemeye mahkum edilir.