İşte usulsüzlüğün dökümü

1998 yılında bazı seyahat harcamalarının parti adına yapılmış gibi gösterildiği ama belgesi olmadığı, yurt dışı seyahatlerde “bahşiş” adı altında yapılan harcamaların kabul edilemeyeceği, zamanında ödenmeyen elektrik, telefon faturalarındaki gecikme zammının “kişisel sorumluluk” olduğu için partiyi bağlamayacağına hükmeden Anayasa Mahkemesi, telgraf alındıları üzerinde yapılan tahrifat için de Cumhuriyet Savcılığı’na suç duyurusunda bulunma kararı verdi. Mahkeme, 2006 yılı için de yine yurt dışında bahşiş ve faturalarda gecikme zammının yanı sıra şemsiye, uyku tulumu gibi alımlar ile “danışman” adı altında isimleri verilen kişilere faturasız ödemelerin partinin amacına ve tüzel kişiliğine aykırı olduğunu vurguladı.
Haberin devamı

Yüksek Mahkeme, CHP Genel Merkezi ile il örgütlerinin 1998 yılı gelirlerinin; 2 trilyon 243 milyar 92 milyon 242 bin 977 lira, giderlerinin 2 trilyon 58 milyar 121 milyon 512 bin 483 lira ve 1999 yılına devreden nakit mevcudunun 184 milyar 970 milyon 730 bin 494 lira olduğunu, gelir toplamı ile gider ve nakit devir rakamlarının toplamının birbirine denk olduğunu belirledi.

ELEKTRONİK ŞİRKETİNE FATURASIZ ÖDEME

2820 sayılı Yasa’nın 70. maddesinde; “Bir siyasi partinin bütün giderleri, o siyasi parti tüzel kişiliği adına yapılır” hükmünün yer aldığı anımsatılan kararda, 21 Aralık 1998 tarih ve 527 numaralı yevmiye ile Erdem Elektronik Ltd. şirketine, bir açıklama yapılmaksızın ve gerekçe gösterilmeksizin fatura aslı yerine, ilgili firma tarafından onaylanmamış fotokopisine dayanılarak 1 milyar 648 milyon 985 bin lira ödeme yapıldığının görüldüğü kaydedildi.

2820 sayılı Yasa’nın 70. maddesinde beş bin liraya kadar olan harcamaların makbuz veya fatura gibi bir belge ile tevsik edilmesi zorunlu olmadığı belirtildiğinden bu miktarı aşan harcamaların makbuz veya fatura gibi geçerli bir kanıtlayıcı belgeye dayanması gerektiği anımsatılan kararda, bu nedenle, bir gerekçe olmaksızın fatura fotokopisine dayanılarak kaydedilen giderin, Kanun’un öngördüğü anlamda belgeye dayandırılmış olduğunun kabul edilmediği bildirildi.

YURT DIŞI SEYAHATTE VERİLEN BAHŞİŞ GİDER YAZILAMAZ

Kararda, seyahat harcamalarından parti adına yapıldığını gösteren bilgi ve belge bulunmayan 147 milyon 100 bin liralık kısmının, parti amaçlarına uygun ve parti tüzel kişiliği adına yapılmış bir harcama olarak kabul edilmediği belirtildi.

Parti görevlilerinin yurt dışı seyahatleri sırasında yaptıkları bahşiş ödemelerinin gider yazıldığının görüldüğü ifade edilen kararda, bu ödemeler belgesiz denilerek gider makbuzları ile yapılmış ve gider makbuzlarını da ödeme yapılan kişiler değil seyahati yapan parti görevlilerinin imzaladığı belirtildi.

Parti görevlilerince, bir hizmet karşılığı olmaksızın kişi ya da kuruluş elemanlarına gider makbuzları ile bahşiş adı altında ödeme yapılmasının, parti tüzel kişiliğinin faaliyet amacıyla bağdaşmadığı gibi bu ödemenin parti tüzel kişiliği adına yapıldığının da kabul edilemeyeceği vurgulandı. Almanya, Hollanda, İtalya ve Belçika seyahatlerinde verilen 35 milyon 349 bin 800 lira tutarındaki bahşişin gider yazılamayacağı bildirildi.

FATURALARA GECİKME ZAMMI KİŞİSELDİR

Gecikmeli yatırılan vergiler ve elektrik bedelleri ile ilgili olarak ödenen gecikme zam ve faizlerinin de gider olarak yazıldığı ifade edilen kararda, parti görevlilerinin yükümlülüklerini zamanında yapmamalarından parti tüzel kişiliğinin sorumlu tutulamayacağını, bu ödemelerin kişisel sorumluluk kapsamında olduğu vurgulandı. Toplam 98 milyon 978 bin 528 liranın bu kapsama ödenen gecikme zammı olduğu girdiği belirlendi.

TELGRAFIN BEDELİ TAHRİFATLA ARTIRILMIŞ

Parti hesabına gider kaydedilen telgraf ücretlerine ait telgraf alındıları üzerinde tahrifat yapılarak, çekilen telgraflar karşılığı ödenmesi gereken tutardan daha fazla gider kaydedildiğinin görüldüğü belirtilen kararda, Posta İşletmeleri Genel Müdürlüğü’nden alınan belgelere göre, tahrifat yoluyla arttırılmış tutarların gider yazıldığı ve bunun sonucunda toplam 33 milyar 456 milyon 120 bin liranın alınan hizmet karşılığı olmaksızın gerçek dışı gider kaydedildiğinin anlaşıldığına işaret edildi.

Yüksek Mahkeme, 2820 sayılı Yasa’nın 70. maddesine uygun olarak yapılmayan toplam 35 milyar 386 milyon 533 bin 328 lira gider karşılığı parti mal varlığının Hazine’ye gelir kaydedilmesine karar verdi.

Mahkeme, resmi belge niteliğindeki Posta İşletmesi alındıları üzerinde tahrifat yaparak Parti’yi zarara uğratan sorumlular hakkında Cumhuriyet Savcılığı’na suç duyurusunda bulunulması gerektiği sonucuna da vardı. İl örgütlerinin giderlerinin ise yasaya uygun olduğu belirlendi.

CHP’nin 1998 yılı kesin hesabının incelenmesi sonucunda; 2 trilyon 243 milyar 92 milyon 242 bin 977 lira geliri, 2 trilyon 22 milyar 734 milyon 979 bin 155 lira gideri ve 184 milyar 970 milyon 730 bin 494 lira nakit devrinin eldeki bilgi ve belgelere göre doğru, denk ve Siyasi Partiler Kanunu’na uygun olduğu belirlendi.

2006 YILI GELİR-GİDER HESAPLARI

Yüksek Mahkeme, denetimin maddi ögelerini oluşturan defter ve belgelerde CHP’nin Genel Merkezi ile il örgütlerinin 2006 yılı gelirlerinin 48 milyon 621 bin 269 YTL 22 YKr giderlerinin 45 milyon 580 bin 855 YTL 17 Ykr ve 2007 yılına devreden nakit mevcudunun 3 milyon 40 bin 414 YTL 5 YKr olduğu, gelir toplamı ile gider ve nakit devir rakamlarının toplamının birbirine denk olduğunu belirledi.

Parti Genel Merkezi gelirlerinin 33 milyon 978 bin 989 YTL 65 YKr olarak gösterildiği, bunun 3 milyon 536 bin 965 YTL 48 YKr’si 2005 yılından devreden alacaklar, 100 bin YTL 55 YKr’si 2007 yılına devreden borçlar, 6 milyon bin 496 YTL, 30 YKr’si 2005 yılından devreden nakit mevcudu, 2 bin 408 YTL 60 YKr’si aidat gelirleri, 249 YTL 40 YKr’si mal varlığı gelirleri, 1 milyon 641 bin 682 YTL, 36 YKr’si banka mevduat gelirleri, 22 milyon 666 bin 423 YTL’si hazine yardımı ve 29 bin 763 YTL 96 YKr’si çeşitli gelirlerden oluştu.

Genel Merkezin defter kayıtları ve gelir belgeleri üzerinde yapılan incelemede, gelirlerinin 2820 sayılı Siyasi Partiler Kanunu’na (SPK) uygun olarak sağlandığı sonucuna varıldı. Parti Genel Merkezi’nin 2006 yılı muhasebe kayıtlarının tutulduğu yevmiye defterinin 30 Aralık 2005 tarihinde Çankaya İlçe Seçim Kurulu’na onaylatıldığı, defter-i kebirine ise sayfa numarası verilmediği ve ilçe seçim kuruluna onaylatılmadığı görüldü. Denetimde partinin il örgütleri gelirlerinin 14 milyon 642 bin 279 YTL 57 YKr, il örgütlerinin kesin hesap çizelgelerinin gelir bölümünde yapılan incelemede ise gelirlerin SPK’ya uygun olduğu sonucuna varıldı.

6 MİLYON 2 BİN YTL İLLERE YARDIM

Denetimde Parti Genel Merkezi giderlerinin 31 milyon 580 bin 359 YTL, 93 YKr olarak gösterildiği görüldü. Bunun 801 bin 312 YTL, 24 YKr’si 2005 yılından devreden borçlar, 4 milyon 600 bin 623 YTL 98 YKr’sin 2007 yılına devreden alacaklar, 2 milyon 613 bin 39 YTL, 65 YKr’si personel giderleri, 2 milyon 824 bin 836 YTL, 46 YKr’si yönetim giderleri, 2 milyon 652 bin 817 YTL 37 YKr’si seçim, tanıtım, propaganda giderleri, 3 milyon 993 bin 872 YTL 15 YKr’si demirbaş alım giderleri, 8 milyon 91 bin 734 YTL, 8 YKr’si bina inşaat giderleri ve 6 milyon 2 bin 124 YTL’sinin ise il örgütlerine yapılan yardımlardan oluştuğu görüldü.

Parti Genel Merkezi’nin 2007 yılına devreden nakit mevcudu ise 2 milyon 398 bin 629 YTL 72 YKr oldu. Genel Merkez’in 2006 yılı defter kayıtları ve gider belgeleri üzerinde yapılan incelemede, belirtilenler bazı giderlerin dışında kalanların SPK’ya uygun olarak gerçekleştirildiği belirtildi..

SEYAHAT GİDERLERİ VE BAHŞİŞLER

Bunun dışında parti görevlilerinin yurt dışı seyahatleri sırasında yaptıkları 206 YTL 3 YKr bahşiş ödemesinin gider yazıldığı belirtilerek, parti görevlilerince, bir hizmet karşılığı olmaksızın kişi ya da kuruluş elemanlarına bahşiş adı altında yapılan ödemeler, parti tüzel kişiliğinin faaliyet amacıyla bağdaşmadığı, bu ödemelerin parti tüzel kişiliği adına yapıldığının da kabul edilemez olduğu ifade edildi.

Denetimlerde bazı parti yöneticilerinin de aralarında bulunduğu kişiler adına düzenlenmiş seyahat harcamalarına (uçak, tren ve otobüs bilet bedelleri) ilişkin belgelerin gider yazıldığı belirtilerek, 5 bin 411 YTL 75 YKr’lik seyahat harcamasının parti adına yapıldığını gösteren bilgi ve belge bulunmadığından, bu harcamalar Parti amaçlarına uygun ve parti tüzel kişiliği adına yapılmış bir harcama olarak kabul edilmediği kaydedildi.

ŞEMSİYE, UYKU TULUMU PARTİ FAALİYETİYLE BAĞDAŞMAZ


28 bin 542 YTL 82 YKr’lik vergi, sigorta primi, elektrik ve telefon gecikme zammı ve faizleri ile para cezalarının gider yazıldığına işaret edilen kararda, “Parti görevlilerinin yükümlülüklerini zamanında yapmamaları ve gerekli özeni göstermemeleri sonucu oluşan gecikme zammı ve faizi ile kişilerin şahsi kusurları dolayısıyla tahakkuk eden para cezalarından parti tüzel kişiliğini sorumlu tutma imkanı bulunmamaktadır. Bu ödemelerin kişisel sorumluluk kapsamında olduğu
açıktır. Kişisel sorumluluk kapsamında olup gider yazılan 28 bin 542 YTL 82 YKr Yasa’ya uygun kabul edilmemiştir” denildi.

Parti tüzel kişiliği adına ve amacına uygun yapılmayan 2 bin 45 YTL 77 YKr’lik harcamanın gider yazıldığı belirtilen denetimde, parti adına düzenlenmemiş olan faturalar ile Parti tüzel kişiliğinin faaliyet amacıyla bağdaşmayan harcamaların parti tüzel kişiliği adına yapıldığının kabul edilemeyeceği kaydedildi. Bu faturalar arasında konaklama, yemek, nakliye, akaryakıt giderleri ile uyku tulumu ve şemsiye alımına ödenen bedeller yer aldı.

İSTİFA EDENLERE İHBAR TAZMİNATI ÖDENEMEZ

Partide ücret karşılığı çalışmakta iken kendi istekleri ile emekli olan personele kıdem tazminatı ödenirken, ihbar tazminatı ile ihbar tazminatına isabet eden sosyal yardımlar da hesaplamaya dahil edilerek ödeme yapıldığı belirtilen kararda, şöyle denildi:

“Fesihten söz edebilmek için sözleşmenin sona erdirilmesine yönelik bir irade beyanı olmalıdır. Partiye verilen dilekçelerde bu kişiler 16 Ocak 2008 tarihi itibariyle emekli olacaklarından bahsederek kendi istekleri ile işten ayrılmak istediklerini belirtmişlerdir. Dilekçe içeriğinden feshi işçilerin yaptığı anlaşılmaktadır. İş akdini parti feshetmediğine ve işçiler emekli olacaklarını bildirerek ayrılma talebinde bulunduklarına göre bu kişilere ihbar tazminatı ödenmesi 4857 sayılı Kanun’a aykırılık oluşturur. Kanuna aykırı olarak yapılan 45 bin 716 YTL 74 YKr tutarındaki ödemenin Parti adına gider yazılması kabul edilmemiştir.”

Denetimde bin 135 YTL tutarındaki giderin, bir açıklama yapılmaksızın ve gerekçe gösterilmeksizin Ülken Ticaret’e ait faturanın aslı yerine fotokopisine dayanılarak yapıldığı, ayrıca 20 bin 994 YTL tutarındaki giderin geçerli bir kanıtlayıcı belgesi olmadığı için kabul edilemeyeceği belirtildi.

Ceypa Matbaacılık Ltd.’ye ait gider yazılan 635 YTL tutarın 870 YTL’sının gider kaydedildiği, fazladan gider yazılan 235 YTL’nin yasaya uygun olmadığı belirtildi.

HALK TV’YE 237 BİN YTL ÖDEME USULSÜZ

Parti tarafından Halk Radyo ve Televizyon Yayıncılık A.Ş’ye yapılan ödemelerin neye istinaden yapıldığı ve şirket ile aralarında sözleşme bulunup bulunmadığının parti yetkililerine sorulduğu belirtilen kararda, şirket ile aralarında sözleşme olmadığının söylendiği ve Anayasa Mahkemesi’ne CHP Genel Sekreteri imzalı 11 Haziran 2008 tarihli yazı sunulduğu kaydedildi.

Bu yazıda, Halk TV’den alınan hizmetlerin belirtildiği, yapılan inceleme sonucunda da bin 700 YTL’nin gider belgeleri arasında bulunan Halk TV’nin muavin defterinden Halk TV nin Şubat ayı kira gideri ve Halk TV tarafından Parti adına düzenlenen 236 bin YTL’nin uydu kira bedeli olduğunun anlaşıldığı belirtildi. Denetim sonucunda, “Partinin almış olduğu hizmetlerle doğrudan ilgili olmayan ve ödeneceğine dair bir belge ile partinin yetkili organlarınca alınmış herhangi bir karar bulunmayan, Halk TV’nin kendisinin ödemekle yükümlü olduğu bu giderlerin parti tarafından karşılanması Yasa’ya uygun bulunmamıştır. Halk TV ye yapılan 237.700.- YTL. ödemenin Hazineye gelir kaydedilmesi gerektiği sonucuna varılmıştır” denildi.

“DANIŞMANLIK” ADI ALTINDAKİ ÖDEMELER FATURASIZ

Partinin bazı kişilere herhangi bir gider belgesine dayanmaksızın ödemelerde bulunduğu da şöyle açıklandı:

“Bu kişilere her ay dışarıya yaptırılan danışmanlık gideri adı altında ödemelerde bulunulduğu tespit edilmiş ve bu ödemelerin neye istinaden yapıldığı ve belgesi olup olmadığı parti yetkililerine sorulmuştur. Parti tarafından Salih Tayfun Orçun, Kerem Kalenderoğlu, Ayşe Kadın Dinler, Serhat Hürkan, Suzan Aydemir ve Z. Ersin Dağıstan’la yapılan sözleşmeler sunulmuş ve bunların dışında başka bir belge bulunmadığı söylenmiştir. Baki Özilhan’la ilgili olarak ise herhangi bir belge ibraz edilmemiştir. Partinin çalışanlarına yaptığı ücret ödemesine ilişkin bordroların incelenmesinde, bu kişilerin bordroya dahil olmadıkları, dolayısıyla da partinin bu kişilerden hizmet satın aldığı anlaşılmaktadır. Bu nedenle adı geçen kişilerin verdikleri hizmet karşılığında düzenli olarak aldıkları tutarlar için fatura veya serbest meslek makbuzu düzenlemeleri gerekir. Fatura veya serbest meslek makbuzu ile belgelendirilmesi gerektiği halde tek başına geçerli bir kanıtlayıcı belge niteliği taşımayan sözleşmeye dayanarak veya sözleşmesi de olmaksızın kişilerin banka hesabına yatırılan 123 bin 672 YTL 99 YKr tutarındaki giderin yasanın öngördüğü anlamda belgeye dayandırılmış olduğu kabul edilmemiştir.”

AVUKATA İŞ AVANSI İÇİN SUÇ DUYURUSU

CHP’nin 2006 yılı hesabına ait defter ve belgelerin incelenmesinde muhasebe işleyişi ile ilgili olarak personele, maaş ve yolluklarına istinaden verilen avanslar ile partinin işlerini takip eden avukata verilen iş avanslarının, avansın verildiği anda muhasebe kayıtlarına intikal ettirilmediği, avansın harcandığı tarihte ödeme o anda yapılıyormuş gibi gösterilerek muhasebeleştirildiği görüldüğü ifade edilerek, bunun yasaya aykırı olduğu belirtildi, parti sorumluları hakkında Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı’na suç duyurusunda bulunulması gerektiği kaydedildi.

Anayasa Mahkemesi, CHP’nin 2006 yılı kesin hesabının incelenmesi sonucunda, Parti’nin 2006 yılı kesin hesabında parti amacına uygun ve parti tüzel kişiliği adına yapılmış harcama olarak kabulü mümkün görülmeyen 465 bin 660 YTL 10 YKr gider karşılığı parti mal varlığının, Hazine’ye gelir kaydedilmesine kararlaştırdı.