İşte tarihi borcun belgesi
Fransız sermayeli Osmanlı Bankası'nın Fransızlara karşı savaşsın diye Kuvayı Milliyecilere gönderdiği 2 milyon 177 bin liralık avansın belgesi ilk kez sergilenecek
140 yıllık geçmişe sahip Bank-ı Osmani-i Şahane ya da bilinen adıyla Osmanlı Bankası, aralık ayı sonundan itibaren müze olarak hizmet verecek. 4 Şubat 1863'te kurulan Osmanlı Bankası'nın zengin arşivi, Osmanlı Bankası Arşiv ve Araştırma Merkezi, tarih bilimci Prof. Dr. Edhem Eldem, Mimar Prof. Dr. ihsan Bilgin ve tasarımcı Bülent Erkmen'den oluşan ekibin koordinasyonunda Karaköy'deki tarihi binada sergilenecek.
Genel müdürlük eski binasındaki kasa dairelerinin içinde ve etrafında kurulan müze, Osmanlı Bankası'nın Osmanlı imparatorluğu Merkez Bankası, emisyon bankası ve hazinedarı olarak görev yaptığı dönemin az bilinen dünyasını ve tarihi belgeleri gün ışığına çıkartıyor.
Kemalistlere hesap
İşte onlardan biri:
Kurtuluş Savaşı'nın en zorlu günleri... Fransız işgali altındaki toprağını savunan Kuvayı Milliye birliklerinin silah ve erzağa, bunları karşılamak için Ankara Hükümeti'nin de paraya ihtiyacı var. İşte o karanlık günlerde Fransız sermayeli Osmanlı Bankası'nın, Ankara'ya 2 milyon 177 bin lira (Yaklaşık 10 milyon ABD Doları. TBMM'nin 1920 yılı bütçesi ise 630 milyon 149 bin liraydı) avans verdiğini gösteren belge de Osmanlı Bankası Müzesi'nde yer alacak. 3 Kasım 1920 tarihli Fransızca kaleme alınan ve ilk kez sergilenecek olan belgenin yanında, "Osmanlı Bankası idari Meclis zabıtlarında Kuvayı Milliye'ye yapılmış ilk nakit avansların kaydı" diye bir not da bulunuyor.
Tarihçi Prof. Dr. Edhem Eldem, "Osmanlı Bankası Tarihi" adlı kitabında belge hakkında şu ifadelere yer veriyor:
"Milli kuvvetler, bankanın periyodik mali durum raporlarında ilk kez 1920 sonuna doğru boy gösterdiler. 3 Kasım 1920 tarihli idare heyeti toplantısı tutunaklarında ilk olarak, daha o zaman banka kasasından temin edilen meblağlarla, 'Kemalist Kuvvetler' diye adlandırılan bir grup için oluşturulmuş 'özel hesap'tan söz edilmişti. Bu özel hesap ilginç bir biçimde istanbul hükümetine verilen avanslarda olduğu gibi hazinenin zimmetine kaydedilmişti."
Prof. Eldem'e göre, Osmanlı Bankası'nın 'Kemalist Güçlere verdiği avansların tutarı önemsizdi; fakat bankanın Kuvayi Milliye hareketini ne kadar ciddiye aldığını gösteren tarihi bir belgeydi. Ankara Hükümeti, Osmanlı Bankası'ndan aldığı bu az ama o dönem için oldukça önemli olan borçların tamamını Nisan 1924'te bankaya ödemişti.
