İran’la uçak krizi

İRAN’LA “VIP uçağı krizi”, önceki gece yarısı yaşandı. Uçakta, İran Cumhurbaşkanı Mahmud Ahmedinecad’ın Venezuela ziyaretine eşlik eden resmi heyet vardı. Ahmedinecad ABD’den son anda vize alarak, BM Genel Kurul toplantılarına katılmak üzere New York’a gitti. ABD’liler, Ahmedinecad ve birkaç yardımcısı dışındakilere vize vermeyince, aralarında İran Endüstri Bakanı Ali Rıza Taşmasebi’nin de bulunduğu heyet Tahran’a dönme kararı aldı.

İZİN ALMAMIŞLAR
Venezuela’ya giderken Türkiye hava sahasından geçiş izni alan İran VIP uçağı, dönüş için aynı izni almaya ihtiyaç duymadı. İçinde resmi heyet dışında gazetecilerin de bulunduğu 93 yolcu ve 16 mütrettebatı taşıyan Boing 707 tipi uçak, Senegal’ın başkenti Dakar’da yakıt ikmali yaptıktan sonra Tunus, Cezayir ve İtalya hava sahasından geçerek, Türk hava sahasına girdi. İranlı yetkililer, “resmi heyetin planının değiştiğini” Türkiye’ye bildirmedikleri için, Türk kontrol kulesi olaya müdahale etti. Kule görevlileri önce uçağın kimliğini öğrendi, ardından “izni olmadığı için”, Türk hava sahasına giremeyeceğini pilota bildirdi. Pilot, uçaktaki İranlı bakana da danıştıktan sonra, “hava koşulları kötü, rota değişikliği yapamayız, havaalanlarınızdan birine iniş izni verin. Sorunu aşağıda çözelim” mesajını kuleye iletti. Uçağın İstanbul’a iniş izni verildi. Uçak, saat 03.11’de havaalanına indi.

DIŞİŞLERİ’NE ÇAĞIRILDI
Uçağın İstanbul Atatürk Havalimanı’na indiği saatlerde, Türkiye’nin Tahran’daki Büyükelçisi Gürcan Türkoğlu da İran Dışişleri Bakanlığı’na çağrıldı. Büyükelçi’ye “acilen çözülmesini bekliyoruz” dedi. Türkoğlu da Ankara ile temas kurarak, Dışişleri protokol görevlilerini harekete geçirdi. İran Dışişleri Bakanlığı’nda “Arap Afrika Masasından Sorumlu” bakan yardımcısı Muhammed Rıza Bagheri İstanbul Vali Yardımcısı’na durumu bizzat anlattı. Ankara’da Dışişleri protokol görevlilerinin devreye girmesi ile, Türk sivil havacılık yetkilileri İran VİP uçağı için bir “uçuş planı” hazırladılar. Yaklaşık 8 saatlik bu sürecin ardından, sabah saat 11 sularında İran uçağı havalanıp, Tahran’a yola çıktı.

’Kardeş ülke böyle yapar mı?’ sitemi
DIŞİŞLERİ kaynaklarına göre “teknik ihmalden kaynaklanan” bu olay üzerine, İranlı yetkililer Türk Büyükelçi’ye “sitem” ettiler. Edinilen bilgiye göre, Türk Büyükelçi’ye, “iyi ilişkileri olan iki ülke arasında, bu tip bir yanlış anlamadan kaynaklanan olayda, bakanların bu kadar bekletilmesi üzücü. Biz, bu işin daha kolay çözüleceğini umuyorduk” mesajı verdiler. Ancak İran’ın olay nedeniyle Türkiye’yi “protestosunun” sözkonusu olmadığı da belirtildi.

’İstenmeyen adam da uçaktaydı
Türkiye’nİn 1997 yılında, Sincan’daki “Kudüs gecesi” krizi üzerine “istenmeyen adam” ilan ettiği İran’ın eski Büyükelçisi Muhammed Rıza Bagheri de uçak yolcuları arasındaydı. Halen İran Dışişleri Bakanlığı’nda “Arap-Afrika Masasından sorumlu” Bakan yardımcısı olarak görev yapan Bagheri, uçağa gelen İstanbul Vali Yardımcısı ile görüştü.