İmam hatip sorunu nasıl çözülür?

1. "İmam Hatip Lisesinde Din Eğitimi Verilir" yaklaşımı
İHL'de esas olarak din eğitimi verildiğini söyleyen ve bu okullarla bir nevi aidiyet ilişkisi içinde bulunan kesimlerin, 1997 öncesinin "altın yılları"na dönmek istedikleri şeklinde bir izlenim yaygın. Ancak İHL'nin statüsünün 1997 öncesine döndürülmesini savunan birçok kişinin daha ölçülü bir davranış sergilediğini gördük. Çoğu İHL mezunu olan bu kişi ve kurumlar orta kısımlarının tekrar açılmasına gerek olmadığını; katsayının kaldırılması gerektiğini ama buna rağmen İHL'ye büyük bir yığılma beklemediklerini; gerekirse kontenjan koyarak ve sınav açarak öğrenci sayısının belli bir düzeyde tutulabileceğini savunuyorlar.

2. "İmam Hatip Lisesinde Din Görevlisi Yetiştirilir" yaklaşımı
Bugünkü statükoyu savunanlar, katsayının sürmesinden, İHL mezunlarının ilahiyat dışındaki fakültelere girememesinden yanalar. Bu kişiler İHL'ye şüpheyle yaklaşıyor, hatta kimileri bu okulların devletin kilit noktalarının ele geçirilmesi planın ana üssü olduğunu düşünüyorlar. İHL'ye din görevlisi yetiştirme fonksiyonu yükleyenler, "İslamiyet'te kadın din görevlisi yok veya çok az" deyip kızların bu okullara girmesine de karşı çıkıyorlar. Ancak aileler, değil kızlarını, oğullarını bile, din görevlisi olsun diye İHL'ne yollamıyorlar. Daha önemlisi, kız okullaşmasının epey düşük olduğu ülkemizde İHL birçok durumda kızlar için cankurtaran olabiliyor.

3. Din Öğreniminin Özelleşmesi Tartışması ve Seçmeli Din Dersi
Din öğreniminin özelleştirilmesi önerisi, Türkiye'deki laiklik tartışmalarının geleneksel saflarını altüst ediyor. Bu öneriye hem bazı "laikliğe duyarlı", hem de "muhafazakâr", hatta "İslamcı" olarak tanımlanabilecek kişi ve kurumlar destek veriyor. Türk laikliğinin daha da liberalleştirilmesini savunanların karşısınaysa bir başka grup "laikliğe duyarlı" ve "muhafazakâr", kişi ve kurumlar çıkıyor. Öneriye sert itirazların bazı muhafazakârlardan gelmesiyse dikkat çekiyor. Bu kişiler, birtakım radikal unsurların ve cemaatlerin denetimi ele geçirebileceği uyarısında bulunuyorlar.

Arka bahçe tartışmaları
İmam hatip liselerindeki dini gruplaşma, açık ifadeyle cemaat ve tarikat örgütlenmelerinin ne düzeyde olduğu hakkında, Bursa ve çevrelerindeki ilçelerde yapılan iki anket ilginç bulgular sunuyor. Bu araştırmaları gerçekleştiren iki yüksek lisans öğrencisi kızın da, İHL olgusuna açık bir şekilde sempatiyle yaklaşması, muhtemelen kendilerinin de İHL mezunu olması ayrıca dikkat çekici.

İHL öğrencilerinin okullarda dini gruplaşma olup olmadığına ilişkin görüşleri

Dini gruplaşma.......Sayı...............Yüzde
Vardır....................244.................44,53
Yoktur...................190................34,67
Farkında değilim......114.................20,8
Toplam..................548.................100

Kaynak: Ünlü, 1999, s. 20.

Dini gruplaşma var mı?..........Sayı.....................Yüzde
Evet..................................243.......................49,5
Hayır.................................195.......................39,7
Farkında değilim...................53........................10,8
Toplam..............................491.......................100

Kaynak: Türkmen (Gül), 1998, s. 30.

İHL'ye "dini gruplaşma vardır" diyen öğrencilerin oranları ilk araştırmada da yüzde 40'ın üzerinde. Ancak öğrencilere "bir cemaate üye misiniz?" diye sorulduğunda evet yanıtı oranları yüzde 15.26 ve yüzde 22.4'e düşüyor.

AKP iktidarı katsayı problemini çözer mi? Araştırmada, imam hatip liseleri bileşenleri olarak tanımlanacak öğrenci, öğretmen, idareci, veli ve mezunların ağzından tek kelime çıktı: Katsayı. Tümüne göre üniversite sınavında uygulanan katsayı ayrımcılığı adaletsizlikti ve bunun bir an önce giderilmesi gerekir. Araştırmada ayrıca, AKP'nin katsayı eşitsizliğini giderip gidermeyeceği konusunda farklı eğilimler saptandı. Görüşülenlerin, üçte biri "kesinlikle çözecek" derken, bir diğer üçte biri temkinli bir iyimserliğe sahip. Geri kalan üçte birin ortak noktası çözümün hükümet değil devlet işi olduğuna inanmaları. Özellikle kız çocuklarının velilerinde katsayı probleminin yanında başörtüsü konusunda da beklenti var ancak başörtüsü konusundaki beklenti diğerine göre daha azdı.

Peki görüşler neler?
* Oğlu Samsun İHL'de okuyan veli: Bu iktidarın gücünün buna yeteceğine inanmıyorum. Çok büyük destek verdi millet bunlara ama o desteğin altında eziliyorlar gibi. O desteğin hakkını veremiyorlar. O desteği alan adamın masaya vurması lazım. Onların vurduğunu göremiyorum.

* Adana İHL öğrencisi erkek: AKP katsayı problemini zor çözer, bence referanduma götürmeli. Çünkü ordu İHL'ye karşı, medya karşı. AKP şu an hükümette, ama iktidar değil. Yine de umudum var. AKP bunu çözemezse AKP'ye küsmem.

* Samsun İHL öğrencisi erkek: Asker karışmazsa AKP katsayı sorununu çözer.

* Erzurum İHL öğrecisi kız: Bilemiyorum. Biz her zaman umutluyuz. İnşallah katsayı problemi çözülür. Biz iki yıl önce de umutluyduk. Umudumuzu hiç kaybetmedik.

* İdareci: İHL'leri kendi siyasi arka bahçesi olarak gören anlayışın bu okullara büyük zararı oldu.

Çözüm için yaklaşım önerileri
Yapılan çalışmalardan, ve görüşlerden derlenen önerilerden bazıları şöyle:

1) İHL'nin dünkü ve bugünkü durumlarının herkes için sorun oluşturduğu kabul edilmeli...

2) İHL sorunu, Türk eğitim sisteminin temel sorunlarından yalnızca biri olarak görülmeli, eğitim sistemimizin yeniden yapılandırılması
bağlamında ele alınmalı...

3) İHL sorunu, politik çekişmelerin malzemesi olmaktan çıkarılmalı; "28 Şubat sürecinin rövanşını alma" veya 'AKP'yi köşeye sıkıştırma" gibi yaklaşımlardan uzak durulmalı...

4) Kız öğrencilerinin İHL'ye yönelmeleri bir olumsuzluktan ziyade, buradan hareketle kızların okullaşmasında yeni formüller üzerine düşünülmeli...

Kaysayı nasıl hesaplanır
Normal Lise Mezunu Bir Öğrenci
Orta Öğretim Başarı Puanı: 4.8 Ağırlıklı Orta Öğretim Başarı Puanı: 98.276 (sayısal)

ÖSS'de verdiği doğru yanıtlar:
* Türkçe: 42
* Sosyal: 32
* Matematik: 40
* Fen:38
Öğrencinin ham puanı: 277.000

Normal lise mezunu olduğu için ham puanına eklenecek Orta Öğretim Başarı Puanı 0.8 ile çarpılacak.

Sonuç 98.276 x 0.8 = 78.62
277.000 + 78.62 = 355,621
Öğrencinin ÖSS Puanı: 355,621 (Sayısal)

Meslek Lisesi Mezunu Bir Öğrenci
Orta Öğretim Başarı Puanı: 4.8
Ağırlıklı Orta Öğretim Başarı Puanı: 98.276 (sayısal)

ÖSS'de verdiği doğru yanıtlar:
* Türkçe: 42
* Sosyal: 32
* Matematik: 40
* Fen: 38
Öğrencinin ham puanı: 277.000

Meslek lisesi mezunu olduğu için ham puanına eklenecek Orta Öğretim Başarı Puanı 0.3 ile çarpılacak.

Sonuç 98.276x0,3 = 29,48
277,000 + 29,48 = 306,483

Öğrencinin ÖSS Puanı: 306.483 (Sayısal)