Hummer operasyonu tüm lüks otomobillere sıçradı

Türkiye'ye galeriler aracılığıyla getirilen lüks araçlarda vergi kayıp kaçağı olduğu gerekçesiyle başlatılan soruşturma derinleşiyor. 45 Hummer aracın Türkiye'ye düşük fatura oyunuyla sokulduğu iddiasıyla başlatılan soruşturma, Porsche Cayenne, Ford Lincoln, Land Rover gibi araçları da kapsayacak şekilde genişletiliyor. Özellikle Porsche Cayenne, galeri aracılığıyla şansı en çok yapılan araç olarak dikkati çekiyor.

Alan da tedirgin satan da tedirgin
Şimdi özel ithalatçıları sıkıntılı günler bekliyor. Yetkili birimler tarafından yapılan açıklama önümüzdeki günlerde operasyonun daha da ciddi bir hale geleceği yönünde. Çünkü başlatılan Hummer II operasyonuna konu olan araç sayısı 45 iken, incelemenin ikinci boyutunda bu sayının 400'ün üzerine çıkması bekleniyor. Bir yetkilinin yaptığı açıklama, "Operasyonun ikinci adımı düşünülenden çok daha büyük olacak. Çünkü Türkiye'nin her yerinde bu araçlardan yüzlerce var" şeklinde oldu.

Harekete geçmek için rapor bekleniyor
Grey markette satılan birçok markaya ait lüks araçları mercek altına alan inceleme, savcılığa suç duyurusunda bulunma aşamasına kadar geldi. Hummer operasyonu ile ilgili tüm dosyalar su anda Bakırköy Savcılığı'nda bulunuyor. Savcılık araçlara el koymak için harekete geçti. Hummer operasyonunda rapor hazırlamak için yapılan çalışmanın dört ay sürdüğü belirtiliyor. İlk inceleme sekiz şirket üzerinde başlatılırken, daha sonra bu sayı 11'e çıktı.

Devletin ciddi vergi kaybı var
Grey market adı verilen lüks araç satan galeriler Porsche Cayenne, Ford Lincoln, Land Rover, BMW, Mercedes gibi araçları Türkiye yasal distribütörlerinin dışında farklı yollarla Türkiye'ye getirip satıyorlar. Ancak bu galerilerde satılan araçlar çoğunlukla, yasal distribütör fiyatının ortalama yüzde 10-15 altında oluyor. Galeriler bu fiyat indirimim de düşük fatura oyunuyla sağlıyorlar. Yurtdışından araçlar Türkiye'ye normal ihraç fiyatının alfanda bir fatura ile getiriliyor.

Dolayısıyla araçların tüm vergileri bu rakam üzerinden gidilerek hesap ediliyor. Fatura rakamı düşük olunca, ana fabrikanın Türkiye distribütörüneverdiği fiyatla galeri fiyatı arasında fark oluşuyor. Ayrıca galeriler sadece aracı satıp, satış sonrası hiçbir taahhüt alfana girmedikleri için maliyetlerini de en aza indirmiş oluyorlar.

Üreticisi aracına sahip çıkıyor
Otomotiv Distribütörleri Derneği'ne göre bu vergi kayıp ve kaçağına neden olan kanalı kesmenin iki yöntemi var. Birincisi Maliye'nin etkin bir denetimle, beyan edilen araç fatura bedelini gerçek bedelle karşılaştırmak. Bir diğeri ise yasal distribütör kanalıyla gelmeyen araca satiş sonrası hizmet vermemek. Ancak BMW, Porsche gibi firmalar dünyanın neresinde olursa olsun ve kim tarafından satılırsa satılsın, aracın servis hizmetinin yasal distribütör tarafından yapılmasını mecbur kılıyor. Türkiye'de son dönemde sadece Land Rover bu kuralı bozdu ve bundan böyle Borusan kanalıyla satılmayan araçlara hizmet verilmeyeceğini açıkladı. Ancak genel olarak servis hizmeti verildiği için lüks araç alan zenginler bile fiyatı 200 bin euro olan araçta 10-20 bin euro daha düşük fiyatla galeriden araç satın almayı ve riske girmeyi tercih ediyor.

Hummer'cı aracını vermemek için 300 milyar teminat gösterecek
Yapılan incelemeler sonrasında 45 tane Hummer II'ye el konulması gerektiği anlaşıldı. Bu araçları satan firmalar ağır ceza mahkemelerinde yargılanacak. Ayrıca faturada eksik gösterilen miktarın üç katı kadar da ceza ödenecek. Hummer'ları satın alanların ise el konulan araçlarını geri alabilmek için 300 milyar liralık bir teminat mektubu vermesi gerekecek. Gümrük müfettişlerinin başlattığı inceleme sonrası olayın daha da karışık bir hale gelmemesi için araçların üçüncü şahıslara devir teslimleri de engellenecek.

Doğuş Motor Genel Müdürü Tanju Özenç: Bu işi çözecek cesareti olan bürokrat istiyoruz
Doğuş Motor 2003 yılında fiyatı 120 bin eurodan başlayan ve 240 bin euroya kadar çıkan Porsche Cayenne'lerden 92 adet sattı. Gray market adı verilen galerilerde satılan Cayenne sayısı ise geçen yıl 130 oldu. Bu yılın ilk dört ayında Porcshe'nin Türkiye distribütörü olan Doğuş Motor tarafından satılan Cayenne sayısı 41 olarak gerçekleşti. Galerilerde ise 70'in üzerinde Porsche Cayenne satıldı.

Olayda çok yönlü yanlışlar olduğunu, devletin vergi kaybına uğradığını, kendilerinin ise mağdur olduğunu belirten Tanju Özenç konuyla ilgili görüşlerini şöyle aktardı:

Sorumlulukları yok
* Galeriler aracı getiriyor, satıyor. Onlar için olay orada bitiyor. Sonra bu araçların servisi, bakımı, yedek parçasıyla biz ilgilenmek zorunda kalıyoruz. Biz servis için ithal cihaz getiriyoruz, bazı önemli ve pahalı yedek parçaları stoğumuzda tutmak zorunda kalıyoruz. Elemanlarımızı yurtdışına gönderip kursa tabi tutuyoruz. Bütün bunlar bir maliyet. Onlar için ise aracı getirip satmaktan kolay birşey yok.

Dilimizde tüy bitti ama
* Araçların kataloglarını, kullanım kılavuzlarını bile bizden çalıyorlar. Fotokopisini çekip, sattıkları araçla birlikte veriyorlar. Bu yazılı belgelerin Türkçe'ye çevirisi bile emek ve maliyet gerektiriyor.

* Ana firma Türkiye'de satılan her araca servis hizmeti vermeye beni mecbur bırakıyor. Halbuki ben Türkiye'de sattığım araç kadar yedek parça stokluyorum. Liftlerimi ona göre planlıyorum. Benim öngörümün dışında araç gelip, bir de servis istediğinde bu sefer aracını benden alan müşteri mağdur oluyor.

* Bu haksızlığı gidermek için Doğuş çıkışlı araçlara serviste öncelik ve yüzde 10 indirim sağlıyoruz.

* Bir de işin Ankara'yı ilgilendiren vergi yönü var. Düşük fatura yüzünden Maliye vergi kaybına uğruyor. Bu para birilerinin cebine gidiyor.

* Mercedes, Porsche, BMW distribütörleri olarak biraraya gelip Ankara'ya gittik. Durumu anlattık. 'Vergi kaçakçılığı var' dedik. Dinletemedik. Bize '1930'larda değiliz, gümrük beyanlarım doğru kabul etmemiz lazım' dediler.

* Bize bu cevabı verenler, 'galerilere güvenmeliyiz' diyenler, kendi bürokratlarına ise güvenmiyorlar. Biliyorsunuz yurtdışında 4-5 yıl görev yapmış büyükelçi, askeri ya da ticari ateşelerin Türkiye'ye dönüşlerinde bir araç getirme hakları var. Örneğin bir Audi ya da Porsche ise getirilen araç, derhal bizden görüş soruluyor. 'Bu aracın değeri nedir?' diye.... Bunu asıl galeriler için yapmalılar.