Hesaplar sil baştan

Türkiye’nin resmi ekonomik falında kötüleşme gözleniyor. 1 Kasım’la birlikte üst üste 2 milletvekili seçimine tanıklık edecek olan ve coğrafyasında ‘ateş çemberi’ ile kuşatılan ülkede, bu yıl büyümeden işsizliğe, enflasyondan ihracata bir dizi ekonomik veri aşağı yönlü revize edildi.

Tahminler değişti

Kalkınma Bakanlığı’nca hazırlanıp Bakanlar Kurulu tarafından kabul edilen 2016-2018 dönemine ilişkin Orta Vadeli Program (OVP), Resmi Gazete’de yayımlandı. Yeni OVP’de, 2015-2017 dönemini kapsayan OVP’ye göre veri tahminleri değiştirildi. Geçen yıl yayımlanan Orta Vadeli Program’da (OVP), bu yıl için öngörülen yüzde 4’lük büyüme rakamı, yeni OVP’de yüzde 3’e çekildi. Büyümede düşüşe paralel olarak işsizlik beklentisi de 1 puanlık artışla yüzde 10.5 ile çift haneye çıkartıldı.

Büyüme beklentileri altüst oldu

Geçen yılki OVP’de, bu yıl için yüzde 4’lük büyüme öngörülürken, dün açıklanan OVP’de büyüme rakamı yüzde 3’e çekildi. 2016 yılı için büyüme tahmini yüzde 5’ten yüzde 4’e, 2017 beklentisi yüzde 5’ten yüzde 4.5’e çekildi. 2018 için yüzde 5’lik büyüme öngörülüyor.

Bu yıl için GSYH tahmini, geçen yıl yayımlanan OVP’ye göre TL bazında 1 trilyon 945 milyar liradan 1 trilyon 928 milyar liraya düştü. GSYH tahmini 2016 yılı için 2 trilyon 141 milyar lira, 2017 için 2 trilyon 376 milyar lira, 2018 yılı için de 2 trilyon 640 milyar lira olarak belirlendi.

İhracatta 30 milyar $’lık kayıp

Önceki OVP’ye göre, bu yıl için 173 milyar dolar olarak öngörülen ihracat, 143 milyar dolara, 2016 yılı için 187.4 milyar dolar olarak öngörülen rakam 150 milyar dolara, 2017 için 203.4 milyar dolar olarak öngörülen ihracat tahmini de 170 milyar dolara çekildi. 2018 yılında ihracatın 192.5 milyar dolar olması bekleniyor. İthalat beklentilerinde ise 2015 yılı için 258 milyar dolardan 208.4 milyar dolara, 2016 yılı için 276.8 milyar dolardan 216.3 milyar dolara, 2017 yılı için 297.5 milyar dolardan 239.6 milyar dolara gerileme öngörülüyor. 2018 sonunda da 265.6 milyar dolarlık ithalat bekleniyor.

Turizm geliri 26.8 milyar $

Seyahat gelirlerinde de bu yıl için 26.8 milyar dolar tahmininde bulunulurken, bunun 2016 yılı için 28.6 milyar dolar, 2017 yılı 30.6 milyar dolar, 2018 yılı için de 32.1 milyar dolar olması öngörülüyor. Cari işlemler dengesindeki açık tahmini de bu yıl için 46 milyar dolardan 36.7 milyar dolara çekildi. 2016 yılı için söz konusu rakam 49.2 milyar dolardan 34 milyar dolara, 2017’de de 50.7 milyar dolardan 34.4 milyar dolara indirildi. 2018’de ise cari açığın 35.2 milyar dolar olması bekleniyor.

Milli gelir SAGP’ye göre 19 bin 506 dolar olacak

Programın temel ekonomik büyüklükler bölümünde bu yıl Türkiye’nin de aralarında olduğu gelişmekte olan ülkelerin döviz kurlarında yüksek boyutta dalgalanmaların meydana geldiği hatırlatıldı. Bu konjonktürde ülkelerin mukayeseli refah seviyesini daha doğru yansıtması ve refah düzeyindeki eğilimi daha sağlıklı göstermesi nedeniyle tabloda Satın Alma Gücü Paritesine (SAGP) göre hesaplanmış GSYH ve kişi başına gelire yer verildiği bildirildi. Satın Alma Gücü Paritesine göre GSYH, bu yıl için 1 trilyon 516 milyar dolar olarak tahmin edildi. SAGP’ye göre kişi başına milli gelir tahmini bu yıl için 19 bin 506 dolar olarak öngörüldü.

Vergi gelirlerinde düşüş yok

Orta Vadeli Mali Plan’a göre, 2016’da 15.4 milyar lira bütçe açığı öngörülüyor. Bütçe gelirleri net 525.5 milyar lira düzeyinde gerçekleşecek. 2016’da 444 milyar 140 milyon lira vergi geliri elde edilecek. AB tanımlı borç stokunun GSYH’ye oranının yüzde 32.8 olması hedefleniyor.

Büyüme tahmini düşünce işsizlik çift haneye çıktı

ovp’de bu yıl yüzde 9.5 olarak tahmin edilen işsizlik oranı da yüzde 10.5’e yükseltildi. Türkiye genelinde 15 ve daha yukarı yaştakilerde işsiz sayısı Haziran döneminde 226 bin kişi artışla 2 milyon 880 bin kişiye çıkarken, işsizlik oranı yarım puan yükselerek yüzde 9.6 olmuştu. Büyüme oranlarında yapılan revizyona paralel olarak yüzde 10.5’e çıkartılan işsizlik oranı tahmini, yarım milyon kişinin daha işsizlik ordusuna katılımı anlamına gelecek. İşsizlik oranının 2018’e kadar çift hanede kalacağı hesaplanıyor. OVP’ye göre, işsizlik oranı tahmini 2016 yılı için yüzde 9.2’den yüzde 10.3’e, 2017 için yüzde 9.1’den 10.2’ye artırıldı. 2018 sonunda ise işsizlik oranının yüzde 9.9 olması bekleniyor.

Enflasyon artacak

Geçen yıl OVP’de, bu yıl için 6 olarak tahmin edilen GSYH deflatörü tahmini 7.1’e, 2016 yılı için 5.3 olan tahmin 6.8’e, 2017 için de 5’ten 6.2’ye yükseltildi. Söz konusu rakamın 2018 için 5.8 olması öngörülüyor. Önceki OVP’de bu yıl sonu için yüzde 6.3 olarak beklenen TÜFE tahmini yüzde 7.6’ya, 2016 için yüzde 5’ten yüzde 6.5’e, 2017 için ise yüzde 5’ten yüzde 5.5’e çıkarıldı. 2018’de de TÜFE için yüzde 5 tahmini yapıldı. Toplam tüketimde bu yıl için yüzde 3.8 artış beklentisi yüzde 4.5’e çıktı.

2023 hedefi zor

2023 için öngörülen, 2 trilyon dolarlık gayri safi yurtiçi hasıla, 500 milyar dolar ihracat, 25.000 dolar kişi başına gelir ve yüzde 5 işsizlik oranı hedefleri yeni OVP tahminleri ile iyice zora girdi. Milli gelirin 2 trilyon dolara ulaşması için Türkiye’nin her yıl ortalama yüzde 9 oranında aralıksız büyümesi, 500 milyar dolar ihracat hedefine ulaşılması için de 2016’dan sonra ihracatın her yıl ortalama yüzde 14 büyümesi gerektiği hesaplanmıştı.