Herkes suçlu

Cumhurbaşkanı Gül talimat verdi, DDK Yazıcıoğlu’nun da yaşamını yitirdiği kazayı inceledi. Arama kurtarma çalışmalarındaki zaafiyetten herkesin sorumlu tutulduğu raporda bakanlıkça oluşturulan kaza soruşturma kurulunun eksiklikleri de gözler önüne serildi.

Devlet Denetleme Kurulu, Cumhurbaşkanı Abdullah Gül’ün, BBP eski Genel Başkanı Muhsin Yazıcıoğlu ve beraberindeki 5 kişinin yaşamını yitirdiği 25 Mart 2009 tarihinde meydana gelen helikopter kazasına ilişkin raporunu tamamladı. Cumhurbaşkanlığı internet sitesinde “özeti” yayımlanan raporda, soruşturmanın gizliliği ve kişisel veri mahremiyeti nedeniyle bazı bölümler karartıldı. Muhtemel kaza nedeninin pilotun “his yanılması” olduğu tespitine yer verilen raporda, Ulaştırma Bakanlığı’nca oluşturulan KSK’nun (Kaza Soruşturma Kurulu) hazırladığı raporunun eksiklikleri de gözler önüne serildi. DDK, Yazıcıoğlu ve diğer yolcuların kanlarındaki yüksek karbonmonoksit miktarı ile kaza anı ve mahallinde alçaktan uçtuğu düşünülen bazı hava araçlarının varlığı gibi tespitlerinin savcılıkça incelenmesini istedi.

DDK raporunda olaya ilişkin 72 tespit ve 29 öneri yer aldı. Rapordaki çarpıcı tespit ve öneriler özetle şöyle:

* UÇUŞ PLANINDA SAPMA: Pilot Kaya İstektepe’nin, 25 Mart’ta yapacağı bütün uçuşları VFR şartlar dâhilinde icra etmeyi planladığı ve uçuş planlarını ilgili otoritelere sunduğu tespit edilmiştir. Uçuş planı ile gerçekleşmeler arasındaki farklılığın ise pilot hatasından ziyade yolcuların programlarının ortaya çıkardığı bir sapma olduğu değerlendirilmiştir.

* ESENBOĞA’NIN HATASI: Ankara Esenboğa Uçuş Bilgi Merkezince, Kayseri ’den sonrasına ilişkin uçuş planlarında pilot tarafından yapılan maddi hataların tespit edilememesinin, anılan merkezce uçuş planları üzerinde sadece şekli inceleme yapılması buna karşın içeriğine bakılmamasından kaynaklandığı anlaşılmıştır. Bu nedenle VFR uçuşlara ilişkin uçuş planlarının içerik dâhil daha dikkatli incelenmesi ve açık maddi hatalar konusunda pilotun uyarılması için gerekli mevzuat düzenlemelerinin yapılması gerektiği düşünülmektedir.

* HATALI MONTAJ: Helikopter üzerinde Artex ME406P model ELT (Acil Yer Belirleme Vericisi) cihazının bulunduğu görülmüştür. Esas Havacılık personeli teknisyen .....’nin ELT antenini iki yönden hatalı monte ettiği tespit edilmiştir. KSK (Ulaştırma Bakanlğı tarafından kurulan kaza soruşturma kurulu) raporunda bu hususa hiç değinilmemiş olması bu yönde bir tespitin yapılamadığını göstermektedir.

* ANTEN KIRILDI: ELT cihazının kaza anında aktif duruma geçip geçmediği ile ilgili olarak yurt içi ve yurt dışında yapılan incelemeler sonucunda; cihazının kaza anında aktif olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Ancak, ELT cihazından antensiz olarak yayınlanan sinyalin çok kısa mesafelere ulaşabilmesi nedeniyle, antenin kırılması neticesinde uydular tarafından yer tespitinin yapılamadığı anlaşılmıştır.

* RAPORDAKİ EKSİKLİKLER: KSK Raporunda; mevzuatta öngörülmüş olmasına rağmen arama kurtarma faaliyetlerine ilişkin hiçbir bilgi bulunmamaktadır. Ayrıca, KSK tarafından enkaz bölgesinde ve enkaza ilişkin havadan yeterli ve istenilen teknik özelliklerde fotoğraf çekimi yapılamadığı, enkaz delil görüntüleri arasında yer alması gereken kabin içi durum fotoğraflanması ve incelemelerinin eksik yapıldığı ve kaza kırım raporunda yer almadığı ve KSK Raporunda görgü tanıklarının ifadelerine yer verilmediği görülmüştür. Rapor hazırlanırken Adli Tıp Uzmanı katkısının alınmadığı anlaşılmaktadır.

* ENKAZ PARÇALARI YAKILDI MI?: Kaza mahallinde yakılarak kısmen yok edilen helikoptere ait bazı parça ve atıkların, 28 Mart günü bölgede bulunan ..... daha sonra oraya ulaşan ve gece orada kalan .... timi tarafından yakılmış olabileceği anlaşılmıştır. Ayrıca söz konusu parça atıkların KSK tarafından tek tek fotoğraflandığı ve helikopterin hangi parçaları olduğunun belirlendiği görülmüştür. Ancak, yakılan parçaların mahiyeti de dikkate alınarak enkazla ilgili delillerin bozulmasına yol açılıp açılmadığının soruşturulması gerektiği düşünülmektedir.

* KSK ATLADI DDK YAKALADI: KSK tarafından çekilen fotoğrafların DDK’da incelenmesi sırasında, söz konusu GPS’e ait karlar arasında ters yüz olmuş vaziyette bir görüntünün bulunduğu tespit edilmiştir. Sonuç olarak,ilave uçuş bilgileri sağlayabileceği değerlendirilen GPS cihazlarının kaza mahallinde muhafaza edilemediği ve KSK raporunda bu konuda hiçbir bilginin bulunmadığı tespit edilmiştir. Cihazını en son fotoğraflandığı 30.03.2009 tarihi öğle saatleri ile kaybolduğunun fotoğraflandığı 31.03.2009 günü öğle saatleri arasında yok olduğu/çalındığı anlaşılmıştır. Bu itibarla kaza mahallinde bulunan başta .... olmak üzere tüm şüpheliler hakkında Cumhuriyet Savcılığınca soruşturma yapılması önerilmektedir.

* UÇAK SAVURMUŞ OLABİLİR: Helikopter kazasının gerçekleştiği mahalde; radar görüntü irtifasının daha altında uçan ve transponderini kapatan bazı hava araçlarının da bulunabileceği bu itibarla, helikopterin çok yakınından geçen bir başka uçak nedeniyle savrulmuş veya düşmüş olabileceği iddiası araştırılmaya değer bulunmuştur.

* KANLAR İNCELENSİN: DDK’nın tespitleriyle Adli Tıp Kurumunca verilen bilgiler ile literatür bilgilerinin örtüşmemesi nedenleriyle kazazedelerin kan örneklerine ilişkin incelemenin bir üniversite laboratuvarında yenilenmesi gerektiği düşünülmektedir.

* EMNİYET VE JANDARMA’NIN İHMALİ: TİB ’den saat 16:30’da alınan telefon görüşmelerine dayalı yer tespitine yarayacak bilgiler, Emniyet Genel Müdürlüğü İstihbarat Daire Başkanlığı ’nca İl Emniyet Müdürlüğüne geç bildirilmiş; İl Emniyet Müdürlüğünce bu bilgiler İl Valisine ve Kriz merkezine bildirilmemiş ve enkazın bulunması yönünde kullanılmamıştır. İl Jandarma Komutanlığınca da TİB Başkanlığından alınan telefon görüşmelerine dayalı yer tespitine yarayacak bilgiler, İl Valisine ve Kriz merkezine bildirilmemiştir. Görevini yerine getirmeyen görevliler hakkında Başbakanlık Müfettişlerince inceleme yapılması önerilmektedir.

* ASKERİ UYDULAR KULLANILMADI: Genelkurmay Başkanlığı’nca askeri ve istihbarat amaçlı uydulara yönelik herhangi bir çalışma yapılmadığı anlaşılmıştır. Hava aracı kazalarında yer tespiti amacıyla uyduların kullanılması hususunda izlenecek prosedürün ve Genelkurmay Başkanlığı ile TÜRKSAT Genel Müdürlüğüne verilecek görevlerin önceden yönerge ile belirlenmesi önerilmektedir.

VALİLİK RAPORUNDA TAHRİFAT

Kazanın kamuoyunca duyulmasından itibaren kaza yerine, kazazedelere ulaşıldığına ve yaralıların hastaneye kaldırıldığına ilişkin oluşan bilgi kirliliği ’nin maksatlı olup olmadığının araştırılması amacıyla Cumhuriyet Başsavcılığınca soruşturma yapılması gerekmektedir. Basın açıklanmasıyla ilgili esas sorumlu oldukları değerlendirilen Kahramanmaraş İstihbarat Şube Müdürü ile Emniyet Amiri ve diğer istihbarat görevlileri hakkında sorumluluklarının tespiti amacıyla (soruşturmanın selameti açısından gerekli idari tedbirler alınarak) Başbakanlık Müfettişlerince inceleme yapılması gerekmektedir. Arama kurtarma faaliyetlerine ilişkin olarak hazırlanan ve Kahramanmaraş Valiliğince Kurulumuza ve konuyla ilgili diğer birimlere gönderilen raporlarda, ihmali ve gecikmeyi saklamak için değişiklikler ve ilaveler yapıldığı, ilk güne ilişkin olarak olayların saatlerinin genel olarak bir saat geri alındığı, raporlarda bir çok tutarsızlıklar bulunduğu tespit edilmiştir. Sorumluların ve sorumlulukların tespiti amacıyla Başbakanlık Müfettişlerince inceleme yapılması önerilmektedir.