Hem dolar hem petrol coştu benzine zam kapıya dayandı

Dolar ve petrol uzun süredir ilk kez birlikte yükselişe geçerek Türk ekonomisi için tehlikeli bir dönemecin sinyallerini vermeye başladı. Sürecin böyle devam etmesi halinde 2003 Nisan ayından bu yana petroldeki yüksek fiyat artışlarının önemli bir bölümünü dolardaki gerilemeyle telafi eden ve böylece akaryakıt zamlarını bir ölçüde dizginleyebilen Türkiye, bu avantajını kaybedecek. Son bir haftada dünya petrol fiyatları yüzde 3.2, dolar ise iç piyasada yüzde yüzde 2 tırmandı. Bu arüş büyük ihtimalle birkaç gün içinde tüketiciye de yansıyacak. Öncelikle son olarak 10 Mart'ta zam gören motorine zam gelme ihtimali yüksek. Dolar ve petrol fiyatlarındaki seviyelerin korunması durumunda, motorindeki ayarlamanın ardından benzinde de zam olasılığı artıyor.

Dün dünya piyasalarında petrol fiyatları 66 dolan görürken Şubat başından sonraki en yüksek seviyesine çıkti. İç piyasada 1.3655'e kadar yükselen dolar ise Kasım 2005'ten sonraki zirvesine ulaşü. Petroldeki arüş İran ve Nijerya gibi büyük üreticilere yönelik siyasi endişeler ve yaz mevsimi öncesinde ABD'deki benzin talebinin artacağı beklentileriyle geldi. Dolar ise iç piyasadan kaynaklanan Merkez Bankası belirsizliği, IMF-hükümet gerilimi ve yurtdışından kaynaklanan ABD faizlerinin yükseleceği kaygılarıyla tırmandı.

Zam önce motorine
Petrol ve dolardaki fiyat artışlarının tüketiciye yansıması ise Türkiye'nin tek rafinerisi Tüpraş'ın uyguladığı otomatik fiyat sistemi aracılığıyla oluyor. Tüpraş İtalya'daki CİF petrol piyasasındaki verileri ve günlük
dolar kurlarını takip ederek iç piyasadaki fiyatları belirliyor. Son 5 günlük fiyat son yapılan zammın yüzde 3 altı veya üstünde çıkarsa akaryakıt ürünlerine zam ya da indirim geliyor.

Türkiye'deki son verilere bakıldığında motorin fiyatlarının zam için kritik eşiğe geldiği görülüyor. Çünkü motorinin rafineri çıkış fiyatına son zam 10 Mart'ta yapılırken o günden sonra petrol fiyati yüzde 10, dolar kuru ise yüzde 1.49 artü. Bu rakamlar motorinde zammın çok yakın zamanda geleceğim gösteriyor. 24 Mart'ta zam yapılan benzinde ise fiyat baskısı daha az. Benzine yapılan son zamdan bu yana dolar yüzde 1.49 artarken, petroldeki artış yüzde 3.19 oldu.