Hazır giyimde kriz sinyali

Cari açığa önlem kapsamında hazır giyim ve hammadde ithalatına konulan yüzde 40’a varan ek vergi, ihracatı eksiye çevirip yurtdışından siparişleri durma noktasına getirince geri adım atılması gündeme geldi. Temmuz’da 1.6 milyar dolar olan hazır giyim ihracatının Kasım’da 1.1 milyar dolara kadar düşmesi üzerine verginin Ocak ayında yeniden gözden geçirilmesi kararlaştırıldı. Ankara’ya sıkıntılarını ileten hazır giyimciler, “Kasım ve Aralık sonuçlarına bakalım, ihracat yine eksi çıkarsa gerekeni yaparız” yanıtını aldı.

Hükümetin hızla artan cari açığa önlem kapsamında hazır giyim ve hammadde ithalatına yüzde 40’a varan ek vergi getiren tebliği, hazır giyim ihracatını eksiye çevirince bu karardan geri adım atılması gündeme geldi. Temmuz’da 1.6 milyar dolar olan hazır giyim ihracatının sürekli azalarak Kasım’da 1.1 milyar dolara düşmesi, Ocak ayında vergi kararının yeniden gözden geçirilmesine neden oldu. Ankara’ya sıkıntılarını ileten hazır giyimciler, “Kasım ve Aralık sonuçlarına bakalım, ihracat yine eksi çıkarsa gerekeni yaparız” yanıtını aldı.

Avrupa’daki ekonomik krizle birleşince Türkiye’den mal tedarikinin pahalı bir hale geldiğini belirten hazır giyim sektörünün temsilcileri, dünyanın en büyük markalarının Türkiye’den alım yapmaz hale geldiğini söyledi. Kasım ayında ihracatın yüzde 4 ekside olacağını belirten hazır giyim sektörünün önde gelen isimleri, kurların bu kadar arttığı bir dönemde ekside olan tek sektörün hazır giyim olduğunu, bunu önlemek için bir an önce vergi uygulamasının düzeltilmesi gerektiğini savundu. Sektör temsilcileri, “Kasım ihracatı yüzde 4 eksi çıkacak. Oysa yüzde 20 artış olması gerekirken eksi çıkıyor. Bunun da en büyük nedeni ithalata getirilen vergiler. Çünkü vergiler maliyeti arttırdı, maliyetler artınca fiyatlar arttı. Dolayısıyla yabancılar fiyat farkı vermek istemedi ve siparişler azalmaya başladı. Toptan çekilmedi yabancılar ama fiyat bile sormaz hale geldiler. Ocak ayında bu sorunun çözülmesini bekliyoruz. Ankara’ya sıkıntılarımızı ilettik. Sorunun Ocak ayında çözüleceğine dair bir beklentimiz oluştu” açıklamasını yaptı.

Global markalar gidiyor

Türkiye Giyim Sanayicileri Derneği (TGSD) Başkanı Cem Negrin ise Türkiye’nin uyguladığı politikalardan kaynaklı olarak hazır giyim açısından pahalı ülkeler arasında bulunduğunu belirterek, “Bu nedenle son zamanlarda Türkiye’den ciddi bir kaçış var” ifadesini kullandı. Negrin, kumaşa getirilen korunma önlemlerinin hazır giyim maliyetlerini artırıp Türkiye’yi pahalı ülkeler kategorisine taşıdığını bunun sonucunda global markaların ve büyük alım gruplarının Türkiye’den çekilmeye başladığını kaydetti.

Temmuz ayından bu yana hazır giyim ihracatının gerilediğine dikkati çeken Negrin, Kasım ayında bir önceki aya göre yüzde 14.5’lik düşüş yaşandığını hatırlattı. Negrin, Türkiye’nin toplam ihracatının artış eğilimi sürdürdüğü bir dönemde, alınan korunma önlemleriyle eş zamanlı olarak sektörün gerilediğine değinirken, “Temmuz’da 1.6 milyar dolar ihracat yapan sektörümüz, Ağustos’ta 1.5 milyar dolar, Eylül’de 1.1 milyar dolar, Ekim’de 1.3 milyar dolar, Kasım’da da tekrar 1.1 milyar dolar ihracat yaptı. Bu düşüş eğilimi sürdürülebilir bir süreç değil. Ankara’ya da sıkıntılarımızı ilettik. Bakıp gereğini yapacaklarını söylediler” değerlendirmesini yaptı.

Hazır giyim ciro endeksinde gerilemenin sürdüğüne de değinen Negrin, şöyle devam etti: “Koruma önlemlerinin rüzgarıyla birlikte ithalatta bir düşüş yaşanmıştı. Ama Eylül ayında ithalat artmaya devam etti. Finansman endeksi ve işletme sermayesi ihtiyacında artış var. İç satış endeksindeyse pozitif yönde bir hareket göremiyoruz. Biz hazır giyimciler olarak Türkiye’nin istihdamına yaptığımız katkıyla gurur duyuyorduk. Ama ne yazık ki artık işgücüne yeteri kadar faydalı olamıyoruz. Kasım ayı rakamları gelinen dramatik noktayı işaret ediyor. Güzel bir ivme yakalayan ihracat dövizdeki artışa rağmen korunma önlemleri nedeniyle geriliyor. Aslında burada olan Türkiye’ye oluyor. Son zamanlarda Türkiye’den ciddi kaçış var.”

BAŞBAKAN ERDOĞAN’A İLANLA TEŞEKKÜR ETTİREN KARAR

HAZIR giyim ve hammadde ithalatında yüzde 40’ları bulan vergi, daha önce “teminat şeklinde ilave gümrük vergisi uygulaması”na tabi edilen 33 ürün grubu da dahil olmak üzere toplam 54 ürün grubunu (dokuma mensucat, örme mensucat, hazır giyim, yatak çarşafları, masa örtüleri, iç giyim eşyası, bebekler için giyim eşyası gibi ürünler) kapsıyor. Kararla ek vergi dışında Avrupa Birliği üzerinden Türkiye’ye gümrüksüz Çin, Kore, Hindistan gibi ülke ürünlerinin sokulmasınının da önüne geçildi. AB veya Türk menşeili olmayan ama birlik dolaşım belgesi ile Türkiye’ye getirilen ürünlerden ek vergi alınması kararlaştırıldı. 15 Eylül 2011 tarihli ve 28055 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 2011/2203 sayılı kararın meyvelerini yemeye başlayan üretici dernekleri ve sanayiciler ile istihdamın artmasına verdiği destek için işveren sendikaları, Başbakan Erdoğan’a gazete ilanıyla teşekkür etti. Türkiye, 2010’da 183 milyar dolarlık ithalat, 113.7 milyar dolarlık ihracat yaptı. Tekstil ve hazır giyim 2010’da 19.3 milyar dolarlık ihracat, 7.4 milyar dolarlık da kumaş ve hazır giyim ürünü ithalatı yaptı. Bu yılın 10 ayında 20.3 milyar dolarlık ihracat gerçekleştirildi.

Hazır giyimciler uyardı, üreticiler destek verdi

İTHALAT vergisi sektörde farklı tepkilere yol açtı. Karar açıklandığı zaman özellikle yurtdışında üretim yaptıran hazır giyimciler, “Karar yerli üretim açısından olumlu fakat bu vergi kış sezonunda perakende sektörüne artış olarak yansıyacak. Perakende sektörü 5 yıldır zam görmedi. Bu vergi oranı dolayısıyla vatandaşta artık yüzde 20 daha pahalı alacak ürünleri. Çünkü Türkiye’de üretemediğimiz ürünler var. Ne kadar vergi koyarsanız koyun almak zorundayız. Ayrıca yatırımlarımız ve karlılıklarımız da azalacak, yurtdışında mağaza açarken bir daha düşüneceğiz. Yabancı markalar da bu karara reaksiyon verip küçülmeyi tercih edecek” görüşünü savundu.

‘Tezgahlar açılacak’ dediler

Tekstil ve Hammaddeleri İhracatçıları Birliği Başkanı İsmail Gülle, geçici vergi kararının sektörde yatırım için güven ortamı yarattığını belirtmişti. Gülle, “Tezgahlarını durduran, işçi çıkaran, yatırımlarına ara verenler için güvenlik bir ortam oluştu. İnsanlar artık daha uzun vadeli yatırım planları yapar hale geldi. Vergi kararıyla denge sağlandığı için tezgahlar açılmaya, yeniden işlemeye başlıyor. Sadece kapanan yerler çalışmaya başlamayacak, birçok firma da yeni yatırım yapmaya hazınlanıyor” değerlendirmesini yapmıştı.

Akdeniz Tekstil ve Hammaddeleri İhracatçıları Birliği Başkanı Zeki Kıvanç da özellikle krizden en büyük yarayı alan Adana’da ciddi hareketlenme olduğunu vurgulayarak, “Adana krizden çok etkilendi. Rekabet şartları yüzünden birçok fabrika çekilmek zorunda kaldı. Şimdi yeniden hareket var. Güney Sanayi 3 yıldır kapalıydı, yeniden çalışacak. Mensa yeniden çalışmaya başlayacak. Adana Mensucat makine yatırımı yapacak. Adana Özbucak, vergi tebliği sayesinde yeniden açılacak, işçi alacağını bildirdi. Kahramanmaraş’ta ciddi hareketlenme var” açıklamasını yapmıştı.