‘Kreş’ parası devletten!

Hükümetten çocuk bakımı için kadınlara nakit para desteği geliyor. 0-5 yaş arası çocuğu olan kadınlara kreş parası ödenmesi üzerinde çalışmalara başlandı. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Faruk Çelik, kendisini ziyaret eden KAGİDER heyetine, “Çocuk Bakım Projesi”ni uygun bulduklarını, kadın istihdamını artırma hedefleri kapsamında talimat vererek teknik çalışmayı başlattığını söyledi. Söz konusu projeyi geçen yıl KAGİDER önermişti.

Bu projenin uygulamaya konulması durumunda, kadınların yardımdan faydalanmak için kadının Aile Bakanlığı’na başvurması gerekecek. Kadınların yardımdan faydalanıp faydalanamayacağı, kadının tespit edilen gelir düzeyine göre belirlenecek. Paranın doğrudan kreşlere ödenmesi üzerinde duruluyor. Yardımın miktarını bakanlık henüz belirlemedi ancak çocuk başına 300 lira civarında bir rakam üzerinde duruluyor.

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Faruk Çelik, çocuk bakımı için kadınlara “nakit para desteği” yardımına ilişkin müjde verdi. Bakan Çelik, kararı geçen hafta makamında ağırladığı Türkiye Kadın Girişimciler Derneği (KAGİDER) yönetimine açıkladı. Geçen hafta Dr. Gülden Türktan’ın başkanlığında bir KAGİDER heyeti ile AÇEV’den bir heyet, Çalışma Bakanı Faruk Çelik’i ziyaret etti. Bu ziyarette Bakan Çelik, Çocuk Bakım Modeli önerisinin ilk sahibi KAGİDER’e, bu model konusunda ilgili bakanlıkların prensipte anlaştığını ve önümüzdeki Ekim ayında Meclis’in açılmasıyla gerekli kanun maddesinin görüşülmeye başlanabileceğini söyledi. Görüşmede Bakan Çelik, hükümetin, İstihdam Stratejisi’ni her iki yılda bir oluşturdukları eylem planlarıyla yeniden değerlendirdiklerini anlattı ve 2014-2016 Eylem Planı için de kadın istihdam hedefinin yeniden çalışıldığını vurguladı.

Teknik çalışma başladı

Yeni kadın istihdam hedefini belirlerken hükümetin 2023 yılına kadar istihdama yüzde 35 kadın katılımını hedeflediklerini vurgulayan Bakan Çelik, bu modeli de ‘Kadın istihdamını teşvik’ kapsamında ele aldıklarını söyledi. Kadın istihdamını artırmak amacı kapsamında ‘Çocuk Bakım Projesini’ uygun bulduklarını ve kendisinin talimat vererek teknik çalışmayı başlattığını vurguladı. Görüşmede Bakan Yardımcısı Aşkın Asan da Çocuk Bakım Modeli’nin hayata geçmesi için bakanlıkta şu an sürdürülen teknik çalışmalarla ilgili KAGİDER heyetine bilgi verdi.

Yasal düzenleme gerek

KAGİDER Başkanı Dr. Gülden Türktan, Bakan Çelik’in söz konusu müjdeyi verdiği görüşmenin detaylarını şöyle anlattı: “Bakan Çelik’le görüşmemiz çok verimli geçti. Bakan Çelik, bu modeli uygun bulduk, dedi. Hükümetin kadın istihdamını artırma hedefini hatırlatan Bakan Çelik, çocuk bakım modeliyle ilgili teknik çalışmayı başlattıklarını söyledi. Bu modelin uygulamaya girebilmesi için gereken yasal bir takım düzenlemeler gerektiğini, gerek iş kanunu gerekse benzer bazı kanunlarda değişiklikler ya da eklemeler yapılması gerektiğini kaydetti. Teknik ekibin bu konuyu çalışmaya başladığını belirtti ve Ekim’de Meclis’in açılmasıyla konunun gündeme geleceği müjdesini verdi. Aynı gün Bakan Fatma Şahin’le de görüşmüştük. Onunla da Sayın Bakan Faruk Çelik’le de yaptığımız görüşme çok verimli geçti. Özellikle Türkiye Çocuk Bakım Modeli gibi çok hassas bir konuda bize verilen müjde, hem bizim hem AÇEV’in yaptığı çalışmalara gösterdikleri destek ve teşvik nedeniyle son derece mutluyuz.”

Gelir düzeyine göre ödeme

Türktan’ın verdiği bilgilere göre, çocuk bakım modeli, kadın istihdamını artırmak amacıyla çalışan kadınlara özel bir proje olarak gündeme geldi. 0-5 yaş arasındaki çocuklarının kreş parasının ödenmesini kapsayan proje, ‘çalışan kadına kreş yardımı’ olarak da ifade ediliyor. Kadın istihdamının önündeki en büyük engelin çocuk bakımı olduğu tespit edildi. Devletin de bu engeli kaldırmak için çocukların kreşe gidebilmesi için kadınlara belli tutarda nakit para desteği vermesi projesi masaya yatırıldı. Başta 0-5 yaş arası çocuğu olan kadınların tümüne bu desteğin verilmesi üzerinde durulurken, Çalışma Bakanlığı’nın ‘gelir düzeyi koşulu’ getirdiği öğrenildi. Buna göre, hanehalkı geliri ve kadın çalışanın aldığı ücrete göre kadın çalışana bu destek verilecek. Yüksek ücret alan kadınlar bu destekten ya yararlanmayacak ya da çok daha düşük tutarda yararlanacak.

Kreşe doğrudan ödeme yapılacak

Söz konusu modeli hükümete ilk KAGİDER önermişti. Model, hükümet nezdinde ilk önerildiği haliyle kabul görürse, destek projesine göre, 0-5 yaş arası çocuğu olan çalışan kadınlara, kreş parası devlet tarafından ödenecek. Yardımdan faydalanmak için kadının Aile Bakanlığı’na başvurması gerekecek. Başvuran kadının gelir düzeyi belirlenecek. Kadınların yardımdan faydalanıp faydalanamayacağı, gelirine göre belirlenecek. Para doğrudan kreşlere ödenecek.

Öte yandan bu model sayesinde yeni kreşlerin açılmasının da teşvik edilmiş olacağının altı çiziliyor. Kadınlar bir yandan çocuklarına bakım hizmeti için destek alırken, bir yandan da yeni kreşlerin açılması da kolaylaşacak. Kadınların biraraya gelerek yeni kreşler açabileceği, böylece modelin kadınlara iki yönlü destek sağlamış olacağı kaydediliyor.

Herkes kendi başının çaresine bakıyor

İş Kanunu’na göre, 150’nin üzerinde kadın işçi çalıştıran işverenin kreş açması ya da kreş imkanı sunması gerekiyor. Ancak yasanın uygulanmasında ve denetiminde aksamalar olduğu belirtiliyor. Bunu yapmayan işletmelere idari para cezası veriliyor.

Denetlendiği ve ceza kesildiği hallerde bile, ortalama 1.300 lira civarında olan cezayı ödemek işveren için kreş açmak ya da bu imkanı sağlamaktan daha ucuza geliyor. İşverenlerin önemli bir kısmı da kreş açmaktansa ya kadın işçi sayısını düşük tutuyor ya da işçileri birkaç şirkete bölerek kadın işçilerin sayısını düşük gösteriyorlar. Böylece para cezası da ödemek zorunda kalmıyor. Kadın çalışanların çocukları için bazı kreşlerle kurumsal anlaşmalar yapılarak, kurum indirimi aldıkları biliniyor. Bazı işyerleri de kadın çalışanlarına, çocuklarının kreş parasının bir kısmını ödeme imkanı sağlıyor. Ancak tüm bunlar çalışanla yapılan sözleşmeler kapsamında kişisel anlaşmalara dayanıyor. Bazı işyerlerinde ise kreş imkanı toplu sözleşmeyle sağlanabiliyor.

Çocuk başına 300 lira üzerinde duruluyor

Çalışma Bakanlığı’nın çalışması henüz tamamlanmasa da ilk etapta uygulamadan 700 bin kadının yararlanabileceği hesaplanıyor. Ödenecek tutarın da 300 lira olması üzerinde duruluyor. Kadının çalışma kararı alması için verilecek rakamın, ortalama bir kreş ücretinin en az yüzde 50’si düzeyinde olması gerektiği vurgulanıyor. Bu kapsamda KAGİDER de nakit destek tutarının 300 lira olmasını önermişti. Ancak teknik çalışmayı yürüten bakanlık henüz tutar belirlemedi.