Gökyüzünün kaptanları

Tarihler 26 Nisan 1912’yi gösteriyordu. Türkiye’nin bir numaralı brövesine sahip pilotu Mehmet Fesa Evrensev, bugünkü Atatürk Havalimanı‘nda askeri apronda yer alan düzlükten havalanarak ülkemiz semalarında uçuşunu gerçekleştirdi. 2000 yılından bu yana Türkiye Havayolu Pilotları Derneği (TALPA) ile Türk Hava Kuvvetleri Komutanlığı arasında yapılan çalışmalar neticesinde 26 Nisan, Türkiye Pilotlar Günü olarak kutlanıyor. Ülkemizde son yıllarda sivil havacılık alanında yüzde 100’lere varan gelişmeler gözleniyor. Bugün 2015 yılında 66 bin 639’a ulaştı. TÜİK verilerine göre ülkemizde sivil havacılıkta kullanılan uçak sayısı 385 adede ulaştı. Uçak sayısındaki artış aynı zamanda hava trafiğini de etkiledi ve toplam yolcu sayısı 180 milyona ulaştı. Şu an Türkiye’de aktif lisans sahibi 6 bin 731 pilot bulunurken THY’de şu an 4 bin 200 pilot görev yapıyor ancak pilot ihtiyacını karşılayamadığı için yabancı pilot istihdamı da yapıyor. THY’de yaklaşık 750 yabancı pilotta çalışırken özel havayolu şirketlerinde de yabancı pilot istihdamı var. TALPA yönetim kurulu ile pilotlar günü vesilesiyle buluştuk ve gökyüzünün kaptanlarını dinledik.

Çalışma saatleri düzensiz

Pilotların şikayetleri ve çalışma koşulları kişiden kişiye değişkenlik gösterse de en sık rastlanılan şikayetler, düzensiz çalışma saatleri, istirahat zamanları, kokpit içindeki hareketsizlik, çevresel faktörlerin insan sağlığına olan etkileri (kozmik ve elektromanyetik radyasyon, vücudun biyolojik ritminin bozulması gibi) sayılabiliyor. En büyük sıkıntı ise pilotların iş kanununda meslek tanımının olmaması. Meslekle ilgili havacılık kanunları ve hukuku yok denecek kadar az. Yasal olarak sendikalı pilotlar iş kanununa, sendikasız pilotlar ise borçlar kanununa tabi çalışıyor. Bu pilotları hukuksal olarak zor duruma düşürüyor.

Geleceğin en gözde mesleği

Pilotluk mesleği genel olarak dünyanın en karizmatik ve kazançlı meslekleri arasında ilk 5’in altına neredeyse asla düşmüyor. Bunun gayet sahici sebepleri bulunmakla beraber “pilotlarının” dış görünümünden tutun aldıkları maaşa, gidip gezdikleri ülkelere kadar bir çok yönden kusursuz olmaları faktörü de söz konusu. Ülkemiz ve küresel havacılığın gelişmesine paralel olarak artan pilot talebi pilotluğun geleceğin meslekleri arasındaki yerini uzun bir süre daha koruyacağı kesin. Pilotaj eğitimi almak isteyen gençler bedensel olarak sağlıklı, göz ve el koordinasyonu yüksek bireyler olmaları gerekiyor.

Lazer saldırılarının şiddeti arttı

Kaptan pilotlar iniş ya da kalkış esnasında kokpite yerden lazer ışığı tutularak uçuş güvenliğinin tehlikeye atılmasından şikayetçi. Bugüne kadar lazer ışığı yüzünden gerçekleşmiş bir uçak kazası yok ama önceleri çok zayıf ışıklı cihazlarla yapılan saldırıların yerini son yıllarda yüksek çıkış gücü olan el lazerlerinin piyasaya girmesiyle daha tehlikeli saldırılar almış. Alçak irtifada uçan uçaklara yerden basit lazer cihazlarıyla yapılan saldırılarla ilgili 4 adet tehlike var. Bunlar; dikkat dağılması, göz kamaşması, geçici flaş körlüğü ve retina hasarı.

Drone’lar uçağı düşürebilir

Uçuş güvenliğini riske atan bir başka dış etken de drone’lar. Bu konuyla ilgili SHGM nin hazırlamış olduğu mevzuat 2016 yılında yayımlanarak yürürlüğe girdi. İngiltere’de 2015’te 23 adet rapor edilmiş drone uçak yakınlaşması olmuş, 2016 yılı Nisan ayında ise bir drone A-320 uçağına çarptı. Yaklaşık 800 km/h ile uçan bir hava aracının motor, uçuş kumandaları veya yakıtla dolu kanatlarına çarpan bir drone ölümlü kazalara sebebiyet verecek riskler de taşıyor.

Korkuyu yenmek için bunları yapın

Konu uçuş korkusu olunca her türlü mantığın ve sağduyunun uçup gittiği “yetişkinler için uçuş korkusunun karanlıktan korkmakla eşit” olduğu bilinen bir gerçek. Uçuş korkusu genellikle yükseklik, kapalı mekan, kontrol kaybı, türbülans, kalkış prosedürleri gibi bir dizi korkunun birleşmesi sonucu ortaya çıkıyor. Uçuş korkusuna karşı şu önlemleri sıralayabiliriz; seyahati akıllıca seç, havalimanına erken git ve gözlem yap, doğru koltuğu seç, kabin ekibini izle mümkünse iletişim kur ve sık uç.

Türkiye Hava Yolu Pilotları Derneği’nin (TALPA) yönetim kurulu başkanı Ayhan Günal ve yönetim kurulu üyeleri Halil Emir, Kartal Mersinlioğlu, Aykut Işıkoğlu, Dilek Karabağlı, Murat Erkan Noyan ile buluştuk, pilotların sorunlarını dinledik...

Yılda 1000 saat uçuyorlar

Sivil havacılık mesai talimatları gereği bir yılda fiili olarak maksimum 1000 saate kadar uçuş yapılabilir. Şirketlerle beraber her pilot yıllık uçuş limitini takip etmekten sorumlu.

140 kadın pilot var

Türkiye’de büyük çoğunluğu THY’de olmak üzere yaklaşık olarak 140’e yakın kadın pilot var.

Zehirlenmemek için farklı yemek yiyorlar

Havacılıkta her zaman en kötü senaryoya karşı hazırlık yapıyor. Aynı uçuşta görevli pilotlar, besin zehirlenmesi ihtimaline karşı farklı zamanlarda, farklı yemekler yiyorlar.

Bir yolcu uçağı kaç yıl boyunca kullanılabilir?

Deneyimli pilotlar uçuş sırasında yaşanacak en zor anın her iki motorun; arıza, yakıtsızlık, hasar veya volkan külleri gibi çevresel faktörlerden dolayı durması olduğunu belirtiyorlar. Ayrıca havada bir uçağın kaçırılmasının uçuş ekibinin isteyeceği en son durumlardan biri olduğunu, en sinirlendikleri olayın ise yolcuların uçak durmadan ayağa kalkmaları olduğunu söylüyor.

Rüzgarlı ve yağışlı havada sert iniş güvenlidir

Bütün inişler emniyetli olmak zorunda. Pist özellikleri (dar pist, kısa pist, yüzey eğimi ve seyrüsefer kolaylıkları vb) ve bazı hava hadiselerinde ( rüzgar, yağış vb) pilotlar yaklaşma ve iniş tekniklerini yapmış oldukları iniş hesaplamalarına göre daha önceden planlarlar ve bir birlerine anlatırlar. Islak bir piste rüzgarlı bir ortamda olması gereken emniyetli iniş pozitif oturuş tekniğidir. Yani halkın söylediği biçimde uçağın sertçe yere temasıdır. Şartların elverişli olduğu durumlarda yolcu konforu düşünülerek daha yumuşak bir teknik seçilebiliyor.