Gıda takviyesi nasıl ve ne zaman alınmalı?

Omega 3

Omega 3 balıkta ve belli bitki ve yemişlerde bulunan bir yağ asididir. Vücudumuz üretmediği için mutlaka dışarıdan alınması gerekiyor.

Eğer balık tüketmeyen sağlıklı biriyseniz günde iki kapsül almak gerekiyor. Haftada 400 gram kadar balık tüketiminiz varsa dışarıdan Omega 3 alınmasına gerek yok.

40 yaşından sonra birer kapsül almalı. Hipertansiyon kalp ve şeker rahatsızlığınız varsa mutlaka doktor kontrolünde almak gerekir. Kan sulandırıcı etkisi olan Omega 3’ü aynı işlevi gören ilaçlarla da alınmak gerekir. Alacağınız Omega 3’ün saf olması içinde Omega 6 olmamasında fayda var, biz yediğimiz gıdalardan Omega 6’yı alıyoruz. Kullanılan balığın ağır metal içermemesi için Omega 3’lerin yağlı Norveç uskumrusu gibi kuzey denizi balıklardan üretilenler tüketilmeli. Sabah ya da akşam içilebilir ama mutlaka tok karnına almak doğrusudur.

% 75

Dünya Sağlık Örgütü’ne göre Avrupa’da kadınların yüzde 75’i multivitamin kullanıyor.

Takviyeleri belirli aralıklarla kullanmanız lazım.

Ruşeymi

Buğday ruşeymi besinlerin içine karıştırılabileceğimiz bir takviyedir. Genellikle kahvaltılık gevrek ve ara öğunlerin içine karıştırarak tüketilir. Benim önerim bir yemek kaşığı yoğurdun içine eklenerek yemeniz.

Kapsül olarak kullanılması efektif değil, toz halinde olanları tercih edin. Kapsül olarak kullanmanın doğru olmamasının nedeni ise B grubu vitaminlerden zengin buğdayın en kaliteli faydalı kısmı olması. Doz aşırı gelebilir vücuda ve toksik etki yaratır.

Sinir sistemine faydalı B grubu vitaminler olduğu için de depresyona olumlu etkisi var.

Ruşeymi tabletlerinin içerdiği miktarlara bakmak lazım, konsantre olması önemli tablette ama asıl önemlisi toz olarak doğalını almak daha makbul.

Multivitamin

Bağışıklığımız düştüğünde, kış aylarında hafif soğuk algınlığı varsa, yoğun bir çalışma temposuna giriyorsak, sınava hazırlanacaksak, gecemiz gündümüzümüze karıştıysa alınabilinir. Aslında sağlığınız için gerekli olan besin maddelerinin büyük çoğunluğunu meyve ve sebze bakımından zengin sağlıklı bir diyetle almanız gerekir. Fakat günlük kullanacağınız bir multivitaminle hepsini aldığınızı garantilemiş olursunuz.

Kullanmadan önce kan tahlili yaptırmak lazım, nedeni ise multivitaminlerde her tür vitamin var. Tahlil sizin ne kadar hangi vitamine ihtiyacınız olduğunu gösterecektir. Eğer B ya da C vitamininde üst limitte iseniz multivitamin size toksik etki yapabilir. Dahiliye hekimine görünüp danışmak gerekiyor. C ve diğer vitaminlerin fazlalığı böbrekte ve karaciğerde birikebilir. Vitaminlerde yüksek doz zararlıdır. Doktorun belirlediği dozlarda, tok karnına ve sabah almak faydalı. Akşam içilen mutlivitamin çarpıntı ve uykusuzluk yapar. Kadınların ve erkeklerin alacağı doz ve içerik farklıdır. Ayrıca multivitamininizi iki dozda almaya özen gösterin.

% 43

Avrupa’da 50 yaş üstü erkeklerin yüzde 43’ü Omega 3 kullanıyor.

Üç altın kural

1- Günde beş taneden fazla farklı besin takviyesi kullanmayın.

2- Eğer kullanırsanız olası negatif ilaç etkileşimleriyle karşı karşıya kalabilirsiniz.

3- Bu yüzden takviye kullanmadan önce mutlaka doktorunuza veya bir sağlık uzmanına danışın.

Ginko biloba

Konsantrasyonu dikkat dağınıklığını artırmak için bir katkı. Dikkatli kullanmak lazım. Sadece ginko biloba olarak satılan saf haplar mutlaka doktor kontrolünde alınmalı. Taşikardi, kusma, bulantı yaratabilir. Haricen içmemek lazım. Dozu doktor ayarlamalı.

D Vitamini

Dünya Sağlık Örgütü 6 aydan 5 yaşına kadar çocukların D vitamini almalarını öneriyor. D vitamini sağlıklı kemikler için gerekli, bu vitamin 65 yaşından sonra da alınmalı. Eksikliği kemik ağrıları ve kas zayıflığına neden oluyor. Yüksek dozu toksik etki yaratmaması için tahlil yaptırıp dozunu hekiminiz ayarlamalı.

Ekinezya

Kış aylarında, mevsim geçişlerinden 15 gün önce almak lazım. Hastalık zamanında almamak gerekiyor. Bağışıklığı güçlendirecek bir katkı. Papatya gillerden olduğu için alerjisi olan kullanmamalı. Çay olarak tüketilmesi daha çok öneriliyor. Günde 1 tablet sabah için.

Günde bir defa kullanılan takviyeleri sabahları alın.

Nar çekirdeği

Çok kuvvetli antioksidandır. Dolayısıyla kansere karşı koruyucu etkisi var. Kalp ve damarları koruyor. Bağışıklık sistemini kuvvetlendiriyor. Hastalıklara karşı koruyucu etki sağlıyor. Hap olarak tükettiğinizde güvenilir bir firmayı seçmeye özen gösterin. Tok olarak tüketmek gerekiyor. Sabah alınması daha doğru gün içerisindeki zindeliği artırır. Kışın narın kendisini bir tane yemek yeterli, yazın ise ekstresi alınabilir. Alerjik bünyelere dikkat etmeli kullanırken.

Zerdeçal

Tek başına etkisi yok ama karabiber, pul biber ve C vitamini içeren limon ile kullanıldığı zaman öncelikle birçok hastalığa karşı koruyucu etkisi var.

Kalp damar hastalıklarında, zayıflamada efektif etki gösteriyor. Özellikle göbek çevresi yağların azaltılmasında etkileri mevcut. Günde tok karnına 1-2 kapsül, sabah akşam alınabilir. Tansiyon ve insulin direnci gibi onkolojik hastalıkları olanlar mutlaka doktor kontrolünde kullanması lazım.

Q10

Kalp sağlığını koruyucu bir enzim. Mutlaka doktor kontrolünde almak lazım. Doktorların bir grubu önermez Q10’u, bir grup doktor ise 35 yaş sonrası Omega 3 ile hastalarına verir. Bu muallak bir konu. Kardiolog görüşü almadan kullanmamak gerekiyor. Dozu doktor belirlemeli, ezbere asla alınmaz.

Üzüm çekirdeği

Antioksidan etkisi var. Kış aylarında bağışıklığı kuvvetlendirmek için kullanıyoruz. Omega 3 ile alınınca, Omega 3’ün hücre içine geçişini daha çok kolaylaştırıyor. Hücre yenileyici özelliği var. Günde 1 kapsül alınabilir. Tok karnına sabah almak tavsiye edilir.

Glukozamin

Eklem sağlığını korumak için önemli bir katkı. Eklem sıvısı azaldığında sürtünmeyi azaltıyor ama mutlaka ortopedist takibinde almak lazım. Glukozaminlerin içerikleri farklı olur bu nedenle MR çektirip ortopedist değerlendirmesi sonucu almak gerekiyor.

B6 Vitamini

B vitamini birçok vücut fonksiyonuna yardımcı olur. Sağlıklı bir beslenme tarzının parçası olan yiyeceklerde bolca bulunduğu için yeterince tüketiriz. Kontrolsüz bir şekilde yüksek dozda B6 vitamini hapı kullanmak toksik etki yaratarak zarar getirebilir. Doktora danışmadan kullanmamak gerekir.

İyot

İyot hapı, sadece doktor kontrolünde kullanılmalı. Tiroid bezlerinin çalışmasıyla yakından ilgili olan iyot, az alındığında bezleri yavaşlatabileceği gibi, çok alındığında da aynı etkiyi gösterebiliyor. İhtiyacınız yokken iyot hapı kullanmak zarara sebep olabilir. İyot tüketiminizin yeterli miktarda olup olmadığından emin olmak isterseniz, idrar tahlili yaptırıp idrarınızdaki iyot miktarını ölçtürebilirsiniz.

Kalsiyum

Yıllar boyunca ilave kalsiyum haplarının özellikle kadınlar için gerekli olduğu savunuldu. Yeni araştırmalar ilave haplardan gelen kalsiyumun kemiklere ulaşamayıp, damarları tıkadığına dikkat çekiyor. Gebeler kadın doğumcu eşliğinde almalı. Menopoza giren bir kadın kemik ölçümü kalsiyum değerlerine bakıp hekim kontrolünde alınması lazım.

Yol haritasına dikkat

Her takviyenin kendine özgü bir yol haritası var ve bu yolda birkaç takviye bir araya geldiğinde “yol kazaları” olabiliyor. Örneğin E vitamini kullanan birinde gingko ve Omega-3’e başlamak kanın akışkanlığını olumsuz yönde etkiliyor. Bazı gıda takviyeler daha önce kullandığınız ilaçlarınızla ya da diğer takviyelerle etkileşime girerek fayda yerine zarar verebilir. Örneğin kan sulandırıcı alıyorsanız yüksek dozda gingko özü, yüksek dozda Omega-3 veya ginseng takviyeleri kullanmamanız gerekir.

Ne zaman kullanılır?

Takviye deyip geçmemek, onları da ilaçlar gibi dikkatli kullanmak, açken alınacakları yemeklerden önce, tokken kullanılacakları yemeklerden sonra yutmak lazım. Bazıları uyku kaçırabileceği için (ginseng, gingko özleri) akşam saatlerinde değil de sabah yutulmalı. Yorgunluk için verilen hapları da (B12 gibi) sabah saatlerinde almak daha iyi olacaktır. Prensip olarak günde bir kere kullanılması önerilen takviyeleri sabah almakta fayda var.

Aç karnına mı tok karnına mı?

Bitki özlerini maksimum fayda için öğün aralarında almak daha iyidir. Yağlı kapsülleri veya yağda eriyen takviyeleri (E vitamini, D vitamini) aç karna almak daha iyi, suda eriyen takviyeleri ise (alfa lipoik asit) öğün aralarında ya da aç karna almak daha iyi netice verebiliyor.

Ne kadar zaman yutacağız?

Takviyeleri de belirli aralıklarla ve belirli zaman dilimlerinde kullanmanız lazım. Sürekli alınabileceklere bile zaman zaman 15-20 günlük hatta bir aylık aralar vermek iyidir. Prensip olarak başlangıçta küçük dozlarla başlamak hassasiyeti kontrol edip yan etkileri izleyerek dozları yavaş yavaş artırmakta fayda var.

E Vitamini

E vitamini, aşırı dozlarda alındığında kanser riskini artırabiliyor. Besinlerle alabiliyoruz kandaki değeri çok önemli, hekim kontrolünde belli bir süre almak gerekir. Eczaneye gidip kafamıza göre E vitamini almak çok yanlış.