Gazete Vatan Logo

Gen testi sportif başarıyı artırıyor

"Gen testi ile performansınızı artırın" sloganı fitness salonlarının kapısını aşındırmaya başladı. Prof. Dr. Ümit Zeybek’ten gen testi sonuçlarının sportif performansa etkilerini konuştuk.

Gen testi sportif başarıyı artırıyor

Hocam çalışmalarınızdan kısaca bahsedebilir misiniz?

Çalışma alanım daha çok genetik hastalıklarla ilgili ya da metabolizma analizleri ve metabolizma yönlendirmesiyle ilişkili. Hem akademik açıdan hem sağlık platformu açısından bir takım verilere ulaşarak yönlendirme sağlıyoruz. 2002’den beri çalışmalarımı sportif performans ve gen etkileşimi üzerine gerçekleştiriyorum.

Nedir bu gen testi biraz açar mısınız?

Gen testi kişilerden kan örnekleri alınarak yapılan ve kan analizine göre gen haritasından yola çıkarak raporlanan test.

Günümüzde sporcu seçim kriterleri ve ‘elit’ özelliklerinin ortaya konabilmesi önem kazanıyor. Bu seçim nasıl yapılıyor?

Sporcunun performansı, spora olan yeteneği, yaptığı işin kalitesi ve kapasitesinin toplamı gibi düşünülebilir. Bu toplamı etkileyen faktörler içsel ve dışsal olarak ayrılabilir. İçsel faktörler sınırları yani kişinin limitlerini belirlerken dışsal faktörler bu sınırlara ulaşmada etkilidir. Sporcunun doğuştan gelen özelliklerinin dış etkenlere bağlı olarak değişmesi çok düşük düzeyde kalırken, yetişkinliğe doğru fizyolojisi daha kararlı bir hale varmaktadır. Bu kararlılığa varıldıktan sonra farklılaşma çok zordur. Değiştirilmesi zor faktörler incelendiğinde genel olarak kişinin cinsiyeti, yaşı, genetik yapısı, anatomik özellikleri, psikolojik dengesi, sinir sistemi ve kardiyovasküler yapısı gibi oluşumlar ön plana çıkmaktadır.

Haberin Devamı

Peki fiziksel performansa etkisi nasıl?

Dayanıklılık performansını etkileyen çevresel faktörler bilinmektedir, fakat ikiz ve aile çalışmaları dayanıklılıkta ‘altın standart’ olarak kabul edilen maksimal oksijen kullanım kapasitesinin genetik faktörlere de bağlı olabileceğini göstermiştir. Genetik ile çevresel etmenlerin ilişkisini inceleyebilmek için bu etmenlerin genetiğin de ayrı ayrı incelenmelidir.

Milli güreşçilerin performansı yükseldi

Bir sporcu olarak bu testi yaptırdığımda kaç genime bakılıyor ve ben çıkan sonuçları performansıma nasıl yansıtıyor oluyorum?

Seçilen en minimum 32 maksimum 50 tane gene bakılarak kişinin neye yatkın olduğunun ve ne düzeyde yatkın olduğunun sonucuna varabiliyoruz. Sportif performans dediğimiz için kişinin kas yapısının, lif tipinin, antrene edildiği zaman güç kuvvet yönünde mi daha iyi cevap verebileceği, dayanıklılık yönünde mi daha iyi cevap verilebileceği gibi çok detaylı verilere ulaşabiliyoruz.

Haberin Devamı

Sadece gen testi tam doğru cevapları vermek için yeterli mi?

Hayır. Bu sonuçlar ve kişinin metabolik verileri diğer tıbbi verileri ile birleştirerek ortak yorum yapmak daha sağlıklı sonuç veriyor.

Gen tarama testlerini en çok hangi spor branşları tercih ediyor?

Basketbol, futbol öncelikli olmak üzere, olimpik takım ve bireysel sporlarda da gen testinin nimetlerinden pek çok ülke ve branş kullanıyor.Türkiye’de bu testten en verimli olarak yararlandığını düşündüğüm olimpik güreş sporcularımız oldu.