Fast food’çulara şimdi de yağ darbesi

Tekrar tekrar kullanılabildikleri ve ucuz oldukları için, kızartmaların bolca satıldığı fast food restoranların tercih ettiği transyağlara Amerika savaş açtı. Tavuktan patatese kadar her türlü besinin kızartılmasında kullanılan, erimiş margarine benzeyen ve içinde hidrojen bulunan bu yağlar, 1 Temmuz’dan itibaren New York’ta yasaklanacak. New York Sağlık Komitesi’nin kararıyla Kentucky Fried Chicken (KFC), Kraft ve Taco Bell gibi restoranlar transyağ kullanımını azaltarak süre dolana kadar ülke genelindeki tüm şubelerinden bu yağları kaldıracaklarını açıkladı. Starbucks da, hamur işlerindeki transyağları yılın ikinci yarısından sonra kaldıracağını duyurdu.

McDonald’s yeni yağ yaptı
Bu ayaklanma içinde McDonald’s da transyağlardan arındırılmış yeni bir yağ geliştirdi. Ancak 22 milyar dolarlık şirket, bu yağın ABD’deki 13 bin 700 şubesinde ne zaman kullanılacağını belirtmedi. McDonald’s şimdiye kadar bin 200 şubesinde yürüttüğü testlerde, en büyük kaygıları olan, patates kızartmalarındaki lezzet farkının önüne geçildiğini duyurdu. Şirket, ürünlerinin lezzetini etkilemeyecek sağlıklı yağı geliştirmek için son 7 yılda 18 farklı yağla 50’den fazla yağ bileşimini denedi. Türkiye’de ise henüz bu yönde başlatılmış bir kampanya yok.

TRANSYAĞ NE DEMEK?
Transyağ, doymamış bir yağ çeşidi. Et ve süt ürünlerinde de çok az miktarda doğal olarak bulunuyor, ancak ’tehlikeli’ olarak adlandırılan transyağlar, bitki yağlarına hidrojen eklenmesiyle elde ediliyor. Bu yapay işlem, yağın erimesini zorlaştırıyor ve daha uzun süre dayanmasını sağlıyor. Dolayısıyla, tekrar tekrar kullanılabildikleri ve ucuz oldukları için, kızartmaların bolca satıldığı fast food restoranlar tarafından tercih ediliyor. Tavuktan patatese kadar her türlü besinin kızartılmasında kullanılan bu yağlar görünüm olarak erimiş margarine benziyor. Ayrıca bakkallarda satılan neredeyse tüm bisküvi ve çikolatalar bu yağlarla yapılıyor. Zararlı olmasıyla bilinen doymuş yağların (hayvansal yağlar) bile vücutta bir işlevi var. Hidrojen yapısı değiştirilerek üretilen transyağlar ise kesinlikle vücutta hiçbir işe yaramıyor.

Kalp krizi riskini artırıyor
* KALP: New England Journal of Medicine’de yayınlanan ve 120 bin kişi üzerinde yapılan bir araştırmaya göre, transyağlardan alınan her kalori kalp rahatsızlığı riskini yüzde 2 oranında artırıyor. Genel ortalama dikkate alındığından sürekli olarak transyağlı gıda alanların kalp rahatsızlığı riski yüzde 53 artıyor.

* KANSER: Transyağ tüketimi bağırsak kanserini riskini yüzde 20, prostat kanseri riskini ise yüzde 36 artırıyor.

* DİYABET: Transyağ tüketimi diabete yakalanma olasılığını yüzde 12 artırıyor.

* KARACİĞER: Transyağlar karaciğeri yorarak organın iflas etme olasılığını yükseltiyor.

* KISIRLIK: Sürekli olarak transyağ alan kadınlarda üreme problemleri riski yüzde 73 oranında artıyor.

Türkiye’de de yasaklanmalı mı?
Sağlık uzmanlarının bu soruya yanıtı hiç tereddütsüz “evet.” Amerikan Hastanesi Beslenme Uzmanı Ayça Ilıcalı “Transyağlar kilo problemi olmayan kişilerde bile kalp ve damar hastalıkları riskini artırıyor. Ben bunun Türkiye’de de gerekli bir önlem olduğunu düşünüyorum” diyor. The Marmara Oteli’nin deneyimli şefi Sedat Özkan “Zaten ben göreve geldiğimden beri bu yağları yasakladım. Zaman zaman şirketler bu ürünlerle karşımıza çıkıyor ama biz reddediyoruz. Bu yağlar hem pis hem de çok zararlı” diyor. Bilgi Üniversitesi Hukuk Doçenti Bertan Tokuzlu ise “Eğer Türkiye’de sorun ABD kadar ciddiyse belki de hiç vakit kaybetmeden böyle bir karar çıkarılmalı” diyor.