Evde bakıma 15 bin lira
65 yaşını doldurmuş geliri olmayandan engellilere, engelli yakını olanlardan evde bakıma kadar hem ihtiyacı hem de yeterli geliri olmayan birçok kişiye destek veriliyor. 2019’daki değişikliklerle birlikte yardımlar, kişi başına yıllık 15 bin liranın üzerine kadar çıkıyor. İşte merak edilen devlet yardımları ve bu desteklerden yararlanma şartları.
Devlet, hem yaşlılara hem engellilere hem de hastalara yönelik özel yardımlarda bulunuyor. Yardımlar da Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı aracılığı ile yürütülüyor. Birçok kişi ise bu yardımlardan nasıl yararlanacağını bilmiyor.
Bu yardımlardan biri, yaşlılık aylığı ki, halk arasında muhtaçlık aylığı ya da yaşlılık yardımı olarak da biliniyor. Bu yardımdan, 65 yaşını doldurmuş, SSK, Bağ-Kur, Emekli Sandığı gibi hiçbir sosyal güvencesi ve herhangi bir geliri olmayan, nafaka bağlanmamış veya nafaka bağlanması mümkün olmayan, uzun vadeli sigorta kollarına tabi olacak şekilde çalışmayan kişiler yararlanabiliyor.
65 yaş aylığı alabilmenin önemli bir şartı da kişinin kendisinin ve eşinin kişi başına düşen ortalama aylık gelirinin; asgari ücretin aylık net tutarının üçte birinden az olması gerekiyor. Buna göre 2019’da asgari ücret AGİ (Asgari Geçim İndirimi) hariç net 1.829,02 lira olduğundan, aylık geliri 609.67 liranın (net asgari ücretin üçte biri) altında olanlar 65 yaş aylığı alabilecek. Peki, 65 yaş üstü ve geliri olmayan kişilere ne kadar ödeniyor?
65 yaş aylığı memur maaş katsayısındaki artışa göre her yıl yeniden belirleniyor. Geçen sene yaşlılık aylığı adı altında aylık 543 lira ödeniyordu. Bu yılın başında memur maaş katsayısındaki artışa göre yaşlılık aylığı da arttı ve 601 liraya çıktı. Şunu da belirteyim, 65 yaş aylığı aylık olarak ödeniyor. Yani, devlet her ay ihtiyacı olanlara yaşlılık aylığı adı altında 601 lira ödüyor ki, bu da yıllık 7.212 lira ediyor.
ENGELLİYE AYDA 720 LİRA
Devletin yararlandırdığı yardımlardan biri de engelli maaşı. Bu yardım, yüzde 40-69 arası engeli olanlara ve yüzde 70 ve üzeri engeli olanlara göre değişiyor. Her iki yardımdan yararlanmak için 18 yaşında büyük ve 65 yaşından küçük olmak gerekiyor. Ayrıca nafaka almıyor olmak, hiçbir gelire sahip olmamak, sosyal güvenlik kurumuna bağlı olmamak da gerekiyor. Engelli aylığı alabilmek için hane içinde kişi başına düşen otalama aylık gelirin, asgari ücretin aylık net tutarının üçte birinden –ki, bugün için bu rakam 609.67 lira- az olmaması da aranan şartlar arasında.
Gelelim, yardım tutarına. Kişi, yüzde 40-69 arası engeliyse ve yardım almak için gerekli şartları sağlıyorsa devlet, her ay 480 lira engelli aylığı ödüyor. Kişi, yüzde 70 ve üzeri engelliyse, aylık engelli maaşı 720 liraya çıkıyor. Eğer bu ödemeler kişi 65 yaşını doldurmadan önce bağlanmışsa, 65 yaşından sonra da ödenmeye devam ediyor.
Devlet yardımlarından 18 yaş altı engelli yakını olanlar da yararlanabiliyor. Bu kapsamda; fiilen bakımını gerçekleştirdiği, aynı evde ikamet ettiği, 18 yaşından küçük ve yüzde 40 ve üzeri oranda engelli yakını olanlar, hane içinde kişi başına düşen ortalama aylık gelirin 609.67 liradan az olduğunu ispat etmeleri halinde maaşı alabiliyor. Tabi, diğer yardımlar gibi engelli olan kişiye bakanın nafaka ve sosyal güvenlik kurumlarından aylık almıyor olması da gerekiyor. Bu yardım kapsamında da 18 yaş altı engelli bireyi olan aile bireylerine her ay 480 lira ödeme yapılıyor.
EVDE BAKIM YARDIMI
En çok yararlanılan yardımlardan biri de evde bakım yardımı. Bu yardımdan yararlanmak için de en az yüzde 50 engelli ve ağır engelli olunması ve Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığının il müdürlüklerindeki bakım hizmetleri değerlendirme heyeti tarafından bakıma ihtiyacı olan engelli olduğunun tespit edilmesi gerekiyor. Ayrıca, hane içindeki kişi başına düşen ortalama aylık gelirinin asgari ücretin aylık net tutarının üçte ikisinden daha az olan kişiler bu yardımı alabiliyor. 2019 yılı için de bu rakam 1.219 lira. Yani, bu yardımdan yararlanabilmek için hane içindeki gelirin aylık 1.219 liradan düşük olması gerekiyor.
Bu kapsamda da evde bakım yardımı adı altında devlet her ay 1.306 lira, yıllık da 15.672 lira ödüyor. Yeri gelmişken belirteyim, şubat ayında evde bakım yardımı ile ilgili bir düzenleme de yapıldı. Düzenleme ile evde bakım yardımı alanların bayram ikramiyeleri gelir testi hesaplamasına dahil edilmeyecek. Böylece biner liralık bayram ikramiyeleri, hane içinde kişi başına düşen ortalama aylık gelir hesaplamasına dahil edilmeyeceğinden, bakıma ihtiyacı olan engelliler, mevcut yardım ve hizmetlerden faydalanmaya devam edecek.
KİMLER NE KADAR YARDIM ALACAK
65 yaş aylığı: Aylık 601 lira, yıllık 7.212 lira ödeniyor.
Yüzde 40-69 arası engeli olanlar: Aylık 480 lira, yıllık 5.760 lira ödeniyor.
Yüzde 70 ve üzeri engeli olanlar: Aylık 720 lira, yıllık 8.640 lira ödeniyor.
Engelli yakını olanlar: Aylık 480 lira, yıllık 5.760 lira ödeniyor.
Evde bakım yardımı: Aylık 1.360 lira, yıllık 15.672 lira ödeniyor. Hürriyet/ Noyan Doğan