Herkes Genel Sağlık Sigortalı olmak zorunda!

Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) 2012 yılına 74 milyonu ilgilendiren bir uygulama ile başladı ve ‘Herkes Genel Sağlık Sigortası Olacak’ sloganı ile bu uygulamayı ilan etti. Yeşil Kart dahil herhangi bir sosyal güvencesi olmayanlar gelir durumlarına göre, prim ödeyerek veya ödemeyerek Genel Sağlık Sigortası (GSS) uygulamasından yararlanacak. GSS, 1.1.2012 tarihi itibarıyla herkes için zorunlu hale geldi

Genel Sağlık Sigortası, belirtilen istisnalar haricinde sosyal güvencesi olmayan kişiler de dahil olmak üzere herkesi kapsıyor. Yani “GSS’li olmak istemiyorum” deme hakkınız bulunmuyor. Hiçbir sosyal güvencesi olmayan kişiler istese de istemese de Gelir Testi yaptırmak ve bunun sonucunda sonucunda prim ödeyerek veya ödemeyerek GSS’li olmak zorunda.İşte GSS’nin en çok merak edilen soruları ve yanıtları

GSS’li olmak istemiyorum deme hakkınız bulunmuyor

- SORU: Kimler zorunlu Genel Sağlık Sigortası (GSS) kapsamında?

CEVAP: Sigortalı olarak çalışanlar (işçi, memur, esnaf vs.), isteğe bağlı sigortalılar, Yeşil Kartlılar, Sosyal Güvenlik Kurumu’ndan (SGK) aylık ve gelir alanlar, işsizlik ödeneğinden yararlananlar ve bunlarında dışında olup da hiç sosyal güvencesi olmayan kişiler zorunlu GSS kapsamındadır. Bunlar haricinde er ve erbaşlar, hükümlü ve tutuklular, Anayasa Mahkemesi üyeleri, TBMM üyeleri, Türkiye’de 1 yıldan az ikamet eden yabancılar, Yurtdışında ikamet eden (Türkiye’de ikameti olmayan) Türkiye Cumhuriyeti vatandaşları ve banka ve sigorta şirketlerinin sandıkları kapsamında bulunanlar GSS kapsamı dışındadır.

- SORU: “GSS’li olmak istemiyorum deme hakkım” var mıdır?

CEVAP: Belirtilen istisnalar haricinde sosyal güvencesi olmayan kişiler de dahil olmak üzere herkes GSS kapsamında olduğu için GSS’li olmak istemiyorum deme hakkınız bulunmuyor. Sosyal güvencesi olmayan kişiler gelir testi sonucu prim ödeyerek veya ödemeyerek GSS’li olacaklardır. Bununla birlikte GSS kapsamına giren gelir testi için başvuru yapmayan kişiler res’en tescil edileceklerdir.

Okusun okumasın, 25 yaş üzeri çalışmayan erkeklerin Gelir Testi yaptırması gerekiyor

- SORU: Erkek çocuklar anne veya babası üzerinden sağlık yardımı alabilecek mi?

CEVAP: Erkek çocuklar 18 yaşına kadar anne ve babsının üzerinden sağlıktan yararlanacaklar. Ancak 18 yaşın üzerindeki erkek çocuklar, lise eğitimini sürmeleri halinde 20 yaşına kadar; üniversite öğrencisi olmaları durumunda 25 yaşına kadar anne veya babasının sağlık güvencesinden yararlanmaya devam edecek. Herhangi bir prim ödemesi gerekmeyecek. Üniversite öğrencilerinin her yıl öğrenci belgelerini Sosyal Güvenlik Merkezi’ne veya Sosyal Güvenlik Kurumu İl Müdürlüğü’ne göndermesi yeterli olacak. 18 yaşın üzerinde çalışmayan, okumayan veya 25 yaşın üzerinde okuyan/ okumayan/ çalışmayan erkekler Adrese Dayalı Nüfus Kaydı’nda yer alan adreslerine en yakın Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakfı’na başvurarak, gelir testi yaptırmaları gerekiyor.

Kız çocukları için 1.10.2008 tarihi önemli

- SORU: Kız çocukları anne veya babası üzerinden sağlık yardımı alabilecek mi?

CEVAP: Kız çocukları 1.10.2008 öncesi bakmakla yükümlü olunan kişi olarak sağlık yardımlarından faydalanmıyorsa, yaş ve eğitim durumlarına göre anne veya babasının sağlık sigortasından yararlandırılacak. Yani 2008 öncesinde bu kapsamda olmayan kız çocuklar, okumuyorsa erkek çocuklar gibi 18 yaşından sonra Gelir Testi için başvurmak zorunda. 1.10.2008 öncesi bakmakla yükümlü olunan kişi ise GSS’li anne veya babasının üzerinden bekar ve işsiz olması halinde ömür boyu sağlık yardımından yararlanacak. Bunların ayrıca kendi adlarına gelir tespiti yaptırmalarına gerek yoktur. Eğer 1.10.2008 tarihinden önce sağlıktan yaralanan kız çocukları evlenme veya çalışmaya başlaması ile anne veya babasının üzerinden yararlanma hakkı bitenler boşanmış veya çalıştığı işten çıkmış ise Burada da 1.10.2008 tarihi önem taşıyor. Bu tarih öncesi bakmakla yükümlü olunan kişi olarak sağlık yardımlarından faydalanan kız çocukları, sağlık yardımlarından eskisi gibi yaş şartı aranmaksızın Sosyal Güvenlik Kurumu’na başvurarak yeniden anne veya babasının sigortasından yararlanma hakkını elde edecek.

Ailenin kişi başı aylık brüt geliri asgari ücretin üçte birinden az ise GSS primini devlet öder

- SORU: Gelir Tespiti sonucuna göre ne kadar GSS primi ödenecek?

CEVAP: Gelir tespiti sonucunda aile içindeki kişi başına düşen aylık geliri;

- Brüt asgari ücretin 3’te 1’inden az olanların GSS primleri devlet tarafından ödenir

- Brüt asgari ücretin üçte biri ile asgari ücret arasında olanlar, asgari ücretin üçte birinin %12 oranında GSS primi öderler (2012 yılının ilk altı ayı için : 35.46 TL)

- Brüt asgari ücretle asgari ücretin iki katı arasında olanlar, asgari ücretin %12 oranında GSS primi öderler (2012 yılının ilk altı ayı için : 106.38 TL)

- Brüt asgari ücretin iki katından fazla olanlar, asgari ücretin iki katının %12 oranında GSS primi öderler (2012 yılının ilk altı ayı için : 212.76 TL)

Prim ödeyerek GSS’li olan kişinin baktığı aile fertleri prim ödemeyecek

- SORU: GSS primini aynı ailedeki herkes ödeyecek mi?

CEVAP: Yapılan gelir tespiti sonucu prim ödeyerek GSS kapsamına dahil olması gerektiği anlaşılan kişinin, bakmakla yükümlü olduğu eşi, çocukları, anne ve babası için ayrıca GSS primim ödemesine gerek yok. Bakmakla yükümlü olunan kişiler GSS primi ödeyen aile reisi üzerinden sağlık yardımı alabilecek.

Süresi dolan Yeşil Kartlılar da Gelir Tespiti yaptıracak

- SORU: Yeşil Kart Sahibi Olanlardan Vize Süresi Dolmayanlar GSS Tescili Yaptıracak mı?

CEVAP: 01.01.2012 tarihinden önce Yeşil Kart alanlardan vize süresi dolmayanlar, vize sürelerinin bittiği tarihe kadar GSS tescili yaptırmazlar. Vize sürelerinin bittiği tarihi takip eden bir ay içinde gelir testi yaptırarak GSS tescillerini gerçekleştirirler.

Gelir Tespiti için Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakfı’na başvurulacak

- SORU: Gelir Tespiti nerede ve nasıl yaptırılacak?

CEVAP:Gelir tespitine esas teşkil edecek göstergeleri içeren başvuru formu ile ikametgahın bulunduğu il veya ilçe sınırları içindeki Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakfı’na başvurulur. Gelir tespitinde, aile bireylerinin harcamaları, taşınır ve taşınmazları ile bunlardan doğan hakları da dikkate alınarak aile içinde kişi başına düşen gelirin aylık tutarı tespit edilir. Gelir tespitinde esas alınacak aile bireyleri aynı hane içinde yaşayan eş, evli olmayan çocuk, büyükanne ve büyükbabadır.

- SORU: Gelir Tespiti’nde ölçüm nasıl yapılacak?

CEVAP: Gelir tespiti’nde, aile bireylerinin harcamaları, taşınır ve taşınmazları ile bunlardan doğan hakları da dikkate alınarak aile içinde kişi başına düşen gelirin aylık tutarı tespit edilecek. Gelir tespit yönteminde, Bütünleşik Sosyal Yardım Hizmet Projesi (BSYHP) üzerinden puanlama formülü esasına göre belirlenecek hane geliri ve kişi başına düşen gelir kullanılacak. Puanlamada haneye ilişkin veriler, BSYHP’den ve hane ziyaretinden elde edilen bilgilerden oluşacak. Aile içinde kişi başına düşen gelirin aylık tutarının tespitinde, puanlama formülünün gelir, harcama ve servet verileri dikkate alınarak geliştirilen gelir tespit ölçütleri kullanılacak. Gelir tespiti yöntemi olarak kullanılacak puanlama sisteminde ayrıca;

- Kişilere ait taşınır ve taşınmazlar ile bunlardan doğan haklar,

- Bankaların muvafakati alınmak suretiyle SGK tarafından Bakanlığa sağlanacak olan aile bireylerinin bankalardaki tüm hesaplarına ilişkin bilgiler,

- Sürekli olarak alınan nakdi ve sosyal yardımlar dikkate alınacak. Bakanlık veya SGK tarafından aile bireylerine ilişkin, aile içinde kişi başına düşen geliri etkileyecek diğer unsurların belirlenmesi halinde, bu unsurlara göre vakıf personeli tarafından yapılacak tespitler sonucu elde edilen bilgiler de kişilerin gelir tespitinde dikkate alınacak.

Kesintisiz 1 yıl ikamet eden yabancılar SGK’ya başvurmalı

- SORU: Türkiye’de yaşayan yabancılar da GSS’li olacak mı?

CEVAP: Kesintisiz bir yıllık ikamet süresini dolduranlar yabancılar, ilgili ülke kapsamında sigortalı değilse bu sürenin dolduğu tarihten itibaren bir ay içinde Sosyal Güvenlik Merkezine veya Sosyal Güvenlik Kurumu İl Müdürlüğü’ne başvurmak zorunda.

18 yaş altı çocuklar için ayrı bir işleme gerek yok

- SORU: 18 yaş altı çocukların GSS tescili nasıl yapılacak?

CEVAP: 18 Yaş altı çocuklar, ana ya da babalarının genel sağlık sigortalısı olarak tescil edilmiş olmasına bakılmaksızın ve ayrıca bir işleme gerek olmaksızın 18 yaşını dolduruncaya kadar genel sağlık sigortalısı sayılır. Bu durumdaki çocukların sağlık sunucularına başvurmaları halinde gerekli sağlık hizmeti verilerek anne ya da babalarının tescil edilebilmesi için SGK’ya bilgileri gönderilir. Ayrıca 18 yaşından küçük çocukların, anne ve babası ölmüş veya gaipliğine karar verilmiş ise, 18 yaşını dolduruncaya kadar primleri devlet tarafından ödenmek üzere GSS tescilleri yapılır.

- SORU: Gelir tespiti yaptırması gereken çocuk nasıl ve hangi gelirle tespit yaptıracak?

CEVAP: Gelir Testi yapılırken, resmi ikamet adresi anne ve babasıyla aynı olanların gelir testinde; anne-babasının geliri dikkate alınacak. Bakmakla yükümlü olunmadığı için GSS’li olarak tescil edilecek ve ödenmemesi durumunda borç çocuğun olacak.

Gelir Tespiti yaptırmak şart

- SORU: Gelir Tespiti yaptırmayan veya yaptırmak istemeyenlerin durumu ne olacak?

CEVAP: SGK’ca kendisine bildirilen tarihin sonuna kadar Gelir Tespiti yaptırmayanlarla, Gelir Tespiti yaptırmak istemediği beyan edilen kişilerin GSS tescilleri, brüt asgari ücretin 2 katı gelir üzerinden yapılır.

- SORU: GSS primi ödenmezse ne olur?

CEVAP: Genel Sağlık Sigortalısı ve bakmakla yükümlü olduğu kişilerin, sağlık hizmeti sunucusuna başvurduğu tarihte, başvurduğu tarihten önceki son bir yıl içinde toplam 30 gün genel sağlık sigortası prim ödeme gün sayısının olması ve 60 günden fazla prim borcunun bulunmaması gerekir. Aksi durumda sağlık hizmetinden faydalanamayacaktır. Bununla birlikte; borçsuz olma şartı aranmaksızın 18 yaşın altındaki tüm çocuklara sağlık hizmeti verilmeye devam edecek.

30 günden az çalışan sigortalılar eksik günler için prim ödeyecek

- SORU: Kısmi süreli iş sözleşmesiyle ay içinde 30 günden az çalışanların GSS durumu ne olacak?

CEVAP: Kısmi süreli iş sözleşmesiyle çalışan ve ay içerinde 30 günden az çalışan sigortalılar, bildirilmeyen eksik günleri için genel sağlık sigortası primi ödemek zorundadır. Örneğin, part-time çalışan ve 10 gün üzerinden SGK’ya bildirilen sigortalının 10 günlük GSS primi işverence ödenmektedir. Sigortalı bildirilmeyen 20 gün için GSS primini kendisi ödemek zorundadır. Bu kişi dilerse eksik günlerini isteğe bağlı sigorta ile de ödeyebilir.