SORU: 6 yıldır atanmayı bekleyen birkimya öğretmeniyim. Her yıl düzenli olarak KPSS sınavlarına giriyorum ancak aldığım puan atanmama yeterli olmuyor, çünkü kontenjan sayısı çok sınırlı. Bu süreçte öğretmenlik haricinde başka bir iş yapamayacağım için hep dershanelerde çalıştım. Dersler, etütler, danışmanlık derken günde en az 12-13 saat çalıştığım oluyor. Tek tek öğrencilerle ilgileniyorsunuz, sorularını çözüp bir de adı her yıl değişen LYS sınavlarına motive etmek için sorunlarını da çözüyorsunuz. Aslında bundan şikayetçi değilim, öğrencilerimi seviyorum. Onlar da beni seviyor hatta Öğretmenler Günü’mü bile (!) kutladılar. Ama ne yazık ki kendimi öğrencilerimle olan ilişki haricinde öğretmen gibi hissedemiyorum. Herhalde bütün dershane öğretmenleri de benim gibi düşünüyordur. Zira aldığım ücret benim saatimin yarısı kadar dahi çalışmayan devlet öğretmeninin ücretine göre çok daha düşük, neredeyse yarısı, sigortam asgari ücretten bildiriliyor ve dershanenin kapalı olduğu temmuz ve ağustos aylarında sigortam hiç bildirilmiyor. Hafta da bir gün, onu da zar zor izin kullanıyorum. Bayram tatillerinde, sömestrde, hatta olası kar tatillerinde bile etüt yapıyorum. İşten çıkarıldığımızda Kıdem Tazminatı, İhbar Tazminatı alamıyoruz. Yıllık izin diye bir hakkımız iki ay çalışmadığımız için zaten fiilen imkansız hale geliyor. Açıkçası bu belirttiğim hususlardaki haklarımızın ne olduğunu da tam olarak bilmiyoruz. Kısacası bu şartlar altında öğrencilerimizin “öğretmenim” dediklerinde ve bizim sayemizde üniversiteleri kazanmaları halinde öğretmen olduğumuzun farkına varıyoruz. Benim ricam devlette çalışan öğretmenlere tanınan özlük haklarının dershanelerde çalışan öğretmenlere de tanınması için yasal mevzuatların oluşturulması. Bu konudaki şikayetlerimize sahip çıkılmasını istiyoruz. (Mustafa Erkan Aytaç)
CEVAP: Dershane öğretmenlerinin özlükle ilgili konularda mağduriyeti her zaman dile getiriliyor. Atanama ile ilgili sorun ise kamudaki öğretmen kontenjanı ile ilgili bir husus ve o konudaki değerlendirme MEB’e ait. Ancak sizin e-postada belirttiğiniz hususlarla ilgili olarak haklarınızın korunduğu bir kanun zaten mevcut. Bu Kanun 1965 yılından beridir uygulanan 625 sayılı Kanunu 2007’de yürürlükten kaldırarak özel öğretim kurumlarının; eğitim-öğretim, yönetim, denetim, gözetim ve personel çalıştırılmasına ilişkin usûl ve esasları düzenleyen 5580 sayılı Kanun.
Dershaneler de kapsamda...
Söz konusu kanun; okul öncesi eğitim, ilköğretim, ortaöğretim, özel eğitim okulları ile çeşitli kursları, uzaktan öğretim yapan kuruluşları, dershaneleri, motorlu taşıt sürücüleri kursları, hizmet içi eğitim merkezleri, öğrenci etüt eğitim merkezleri, özel eğitim ve rehabilitasyon merkezleri ile benzeri özel öğretim kurumlarını kapsamakta... Kanunun 8. Maddesi özel öğretim kurumlarında çalışması gereken personel yapısını, 9. Maddesi personelin özlük haklarını belirlemektedir.
Kanunun 9. Maddesinde; “Okullarda yöneticilik ve eğitim-öğretim hizmeti yapanlara, kıdemlerine göre (emekliler hariç) dengi resmi okullarda ödenen aylık ile sosyal yardım kapsamındaki ek ödeme tutarlarından az ücret verilemez.
Sosyal yardım kapsamındaki ek ödemeler, bütçe kanunlarıyla resmi okul öğretmen ve personeline sağlanan haklara denk olarak okul öğretmenlerine ve personeline de ödenir. Sosyal yardım kapsamındaki ek ödemelerden gelir vergisi kesilmez. Kurumlardaki ek ders ücreti miktarı, resmi okullar için tespit edilen miktardan az olamaz” deniliyor.
Bu hükümlere göre, dershanede çalışan öğretmen devlet öğretmeninden düşük ücret alamaz ve sigorta primi de aldığı ücret kadar bildirilmesi gerekir. Bununla birlikte, kanun gereği dershanenin sizinle her yıl “1 yıllık olmak üzere” sözleşme yapması dolayı çalışmadığınız temmuz ve ağustos aylarındaki süreleriniz adına iş akdiniz devam ettiği için sigorta bildirimi yapması gerekir. Ancak uygulamada görüldüğü kadarıyla bu süreler ücretsiz izin gibi gösteriliyor. Sürenin ücretsiz izin sayılmasına karar verecek sizsiniz, işveren zorla ücretsiz izin yazısını imzalatamaz.
Kıdem ve İhbar alabilirsiniz...
Özel eğitim kurum öğretmenlerinin 5580 sayılı Kanun gereği her yıl sözleşme imzalamaları gerekiyor. Bu 4857 sayılı İş Kanundaki belirli süreli iş sözleşmesinin istisnai uygulamasıdır. Zira belirli süreli iş sözleşmesi 1 yıl için yapılır ve ikinci yıl yenilendiğinde belirsiz süreli iş sözleşmesi olur. Bu amir hüküm gereği 5580 sayılı Kanun kapsamındaki öğretmenin aynı dershane ile yenileyeceği sözleşme sonucu biriken kıdemi için tazminat şartlarını sağlayarak işten çıkması halinde kıdem tazminatı ve ihbar tazminatı alabilir.
Sonuç olarak...
Aslında özel eğitim kurumlarında çalışan öğretmenlerin özlük hakları mevzuat çerçevesinde korunmuştur. Ancak uygulamada sorunlar yaşanmaktadır. Bunun için özel eğitim kurum yöneticilerinin öğretmenlerle ilgili bilhassa özlük yönünden mevzuata uymaları konusunda zorunlulukları belirtilmeli, yaptırımlar uygulanmalı, bununla birlikte söz konusu kurumlar kamu hizmeti verdikleri ve kamu iş talep yükünü azalttıkları için vergi, sigorta primi vs. yönünden Devlet tarafından sübvanse edilmelidir.
Bu yazı vesilesi ile tüm öğretmenlerimizin 24 Kasım ‘Öğretmenler Günü’nü de kutlayalım.
Aylık alanlar, yetim aylığı alamaz
SORU: SSK’dan emekliyim. Vefat etmiş Bağ-Kur emeklisi babamın yetim aylığını alabilir miyim ? (Mine Güner)
CEVAP: Kendi emekli aylığınız olduğu için babanızdan yetim aylığı alamazsınız.
Kıdem Tazminatı’nın tavanı var İhbar Tazminatı’nın yok
SORU: 12 yıldır bir şirkette çalışıyorum. Sigorta primim tavandan yatıyor. İşyerinden tazminatlarım ödenmek üzere ayrılacağım. Tazminatlarımı tüm ücretim üzerinden mi alacağım? (Hüseyin Ülger)
CEVAP: İşveren tarafından çıkarıldığınız için kıdem ve ihbar tazminatı alacaksınız. Kıdem Tazminatı’nda tavan miktar var. Bu dönem için geçerli miktar 2.731,85TL’dir. Bu miktarı 12 ile çarparsanız alçağınız Kıdem Tazminatı 32.782,20TL’den fazla olamaz, yani tavan miktarı geçemez. İşyerinde 3.5 yıldan fazla süredir çalıştığınız için kanuna göre 8 haftalık İhbar Tazminatı alırsınız. Bu İhbar Tazminatı gerçek ücret üzerinden ödenir. 8 haftalık süre özel sözleşme ve toplu sözleşme ile arttırılabilir.
