SORU: İletişim Fakültesi’nden mezun olduktan sonra 01.01.1989’da gazeteci olarak işe başladım. Kanunun değişikliğe uğradığı 23.05.2002 tarihi itibarıyla toplam 3 bin 255 günüm, 1.10.2008 tarihinde ise 5 bin 110 günüm vardı. Halen gazeteci olarak görev yapıyorum. 1967 doğumluyum, kaç yaşında ve nasıl emekli olabilirim? (Murat Ö.)
CEVAP: Gazetecilerin emekli olmasında 1.10.2008 tarihine kadar itibari hizmet süresi olarak adlandırılan yıpranma süresi dikkate alınıyordu. Bunun için 1.10.2008’den önce gazeteci olduğunuz için yıpranma süresine göre aşağıda belirtilen aşamalara göre emekliliğiniz hesaplanacaktır. (Bu hesaplama yöntemi 1.10.2008’den gazeteci olarak çalışmaya başlayan bütün gazeteciler için geçerlir.) Buna göre;
1.Aşama: Emekli olacağınız yaş ve prim günü itibari hizmet sürenize göre saptanır. İşe giriş tarihiniz 01.01.1989 ve 23.05.2002 tarihine göre hizmet süreniz 3 bin 255 gün olduğu için işe girişin geri çekilecek süresi: 3.255/4=813 gün (2 yıl 3 ay 3 gün) bu süreyi işe giriş tarihinizden çıkarırsanız itibari hizmet süresi de dahil kabul edilen işe giriş tarihi; 01.01.1989 - 03.03.0002 = 28.09.1986 olur. 28.09.1986 tarihinde işe giren 49 yaşında 5 bin 300 günle emekli olur.
2.Aşama: Gazeteci olduğunuz için yaştan yapılacak olan indirim saptanır. 30.09.2008 tarihi itibarıyla gazeteci olarak basında geçen süre: 5 bin 110 gün olduğu için, yaştan düşülecek süre 5110/4=1277 gün (3 yıl 6 ay 17 gün) olur. bu süreyi 1. Aşama hesaplanan yaştan düştüğümüzde; 30.11.0048 - 17.06.0003 = 13.05.0045 bulunur.
Belirttiğiniz sürelere göre sizin emekli olacağınız yaş 45 yaş 5 ay 13 gündür.
Bağ-Kur’lu iken SSK’lı olanlar da teşvikten yararlanır
SORU: Bir şirkette ortak olan ve bu sebeple Bağ-Kur’lu olan mühendisi işyerimde işe başlattım. Mühendis 6111 sayılı Kanun’daki teşvikle ile ilgili şartları sağlıyor ancak işe başlamadan önceki son 6 ay içinde işsiz olmalı şartında tereddüdüm var. Çünkü işe aldığım bu mühendis başka bir işyerinde çalışmamış ama kendi işyerinde Bağ-Kur’luydu. Buna rağmen bende işe başlamadan önceki sürede başka bir işyerinde çalışmadığı için teşvikten yararlandırabilir miyim? (Ferhat Gerçek)
CEVAP: 6111 sayılı Kanunla 4447 sayılı Kanun’un geçici 10. Maddesi’ne eklenen teşvikte; sigortalının işe girmeden önce herhangi bir işyerinden sigortalı adına aylık prim ve hizmet belgesi verilmemesi gerekir. Bu şartın nasıl uygulanacağı 2011/45 sayılı SGK genelgesinde ayrıntısı ile izah edilmiştir. Genelgede Bağ-Kur’lu (4/b) iken SSK’lı (4/a) olarak çalışmaya başlayanlardan kendi adlarına başka bir işyerinden sigortalı bildirimi yapılmışsa teşvikten yararlanamayacağı belirtilmiş, kişinin Bağ-Kur bildirimleri üzerinde durulmamıştır. Bu sebeple genelgede engel bir durum olmadığı için sizin mühendisiniz gibi Bağ-Kur’lu iken bir işyerinde çalışmaya başladığı için SSK’lı olanlar teşvikten yararlanır. Ancak bence kanundaki hükümler çerçevesi göz önüne alındığında bununla ilgili SGK’nın yeni bir düzenleme yapıp Bağ-Kur’lu iken bir işyerinde çalışmaya başladığı için SSK’lı olanların teşvikten yararlanmasını önlemesi gerekir.
Yeni işveren eski işverenin kıdeminden sorumludur
SORU: Bir rehabilitasyon merkezinde 3 yıldır çalışırken 2009’da işyeri el değiştirdi ve bütün işçiler, yeni işverenle çalışmaya devam ettik. Ancak işveren beni işten çıkardı ve Mart 2009’dan sonraki sürenin kıdeminin Kıdem Tazminatı’nı vereceğini, diğer kısmı eski patrondan almamı söyledi. İş mahkemeye intikal etti. İş Kanunu ve Yargıtay kararlarında işçinin haklarını yeni patrona karşı korumuyor mu? (Öznur Bıçakçı)
CEVAP: Kıdem Tazminatı’nın düzenlendiği 1475 sayılı 14. Maddesi’nde, işçilerin kıdemleri, hizmet akdinin devam etmiş veya fasılalarla yeniden akdedilmiş olmasına bakılmaksızın aynı işverenin bir veya değişik işyerlerinde çalıştıkları süreler göz önüne alınarak hesaplanır. İşyerlerinin devir veya intikali yahut herhangi bir suretle bir işverenden başka bir işverene geçmesi veya başka bir yere nakli halinde işçinin kıdemi, işyeri veya işyerlerindeki hizmet akitleri sürelerinin toplamı üzerinden hesaplanır. 12.07.1975’ten itibaren işyerinin devri veya herhangi bir suretle el değiştirmesi halinde işlemiş kıdem tazminatlarından her iki işveren sorumludur. Ancak, işyerini devreden işverenlerin bu sorumlulukları işçiyi çalıştırdıkları sürelerle ve devir esnasındaki işçinin aldığı ücret seviyesiyle sınırlıdır. 12.07.1975’ten önce işyeri devrolunmuş veya herhangi bir suretle el değiştirmişse devir mukavelesinde aksine bir hüküm yoksa işlemiş kıdem tazminatlarından yeni işveren sorumludur. Bununla birlikte 4857 sayılı İş Kanunu’nun 6. Maddesi’nde, işyerinin bir bütün olarak veya bir bölümünün hukuki bir işleme dayalı olarak başkasına devri halinde mevcut iş sözleşmelerinin devralana geçeceği düzenlenmiştir. Söz konusu hükümlere göre, alt işverence asıl işverenden alınan iş kapsamında faaliyetini yürüttüğü işyerinin tamamen başka bir işverene devri 4857 sayılı İş Kanunu’nun 6.maddesi kapsamında işyeri devri niteliğindedir. (bu konuyla ilgili Yargıtay 9. Hukuk Dairesi’nin emsal ana yargı kararlarından biri; 18.9.2008 gün 2006/26306 E, 2008/23980 Kararıdır.)
Yurtdışı borçlanmasıyla aylık alabilmek için kesin dönüş şart
SORU: Türkiye’de çalıştım daha sonra Almanya’da çalıştım. Borçlandığım taktirde Türkiye’de emekli olabiliyorum. Almanya’da lokanta işletiyorum. Yurtdışı borçlanması yapsam Türkiye’den de emekli aylığı alabilir miyim? (Hasan Görgün)
CEVAP: Yurtdışından kesin dönüş yapmadan yurtdışı borçlanması yaparak emekli olabilirsiniz. Ancak emekli aylığı almanız için yurda kesin dönüş yapmanız gerekir. Kesin dönüş şartından; aylık tahsis talebinde bulunanların yurtdışındaki çalışmasının sona ermesi, çalışmaya bağlı sosyal sigorta ödenekleri olan işsizlik ve hastalık ödeneği ile ikamete bağlı sosyal yardım almaması anlaşılır. Tahsis talebinde bulunanlardan; şekli ve içeriği kurumca belirlenecek beyan ve taahhüt belgesi ile çalıştığı işyerinden ayrıldığını ve işsizlik ve hastalık sosyal sigorta ödeneklerini almadığını gösterir güncel tarihli hizmet belgesi alınır. Bunun için Almanya’daki işyerinizi devretmeniz ya da kapatmanız gerekmektedir. Diğer türlü size Türkiye’den emekli aylığı bağlanmaz.
