24. yılında 12 Eylül'ü tartışmak!

"12 Eylül darbesi" kaçınılmaz mıydı? Bugün bunun yanıtı elbette, "hayır"dır. 11 Eylül 1980. Saat 18.00'de Amasya Tur otobüsüne bindim, milletvekili olduğum memleketim Amasya'ya gidiyorum

Haberin Devamı

"12 Eylül darbesi" kaçınılmaz mıydı? Bugün bunun yanıtı elbette, "hayır"dır. 11 Eylül 1980. Saat 18.00'de Amasya Tur otobüsüne bindim, milletvekili olduğum memleketim Amasya'ya gidiyorum. Gece yarısını geçiyor, tam kente giriyoruz, karşıdan tanklar geliyor. Çocukluk arkadaşım otobüsün şoförü Dursun, "Erol ne bunlar?" diye sorduğunda, verdiğim yanıtı hiç unutmadım: "Herhalde yarın yapacakları atışlı talim için Acıkır'a gidiyorlar." Sabahın saat 5'i, ablam "Kalk Erol, ihtilal oldu" dedi. Evren Paşa Ankara'da, kendi sözü ile "idareye el koymuştu".

Oysa, daha iki gün önce, partimin Genel Sekreteri Orhan Eyüboğlu. Meclis'te bizlere, "Darbenin gelmekte olduğunu ve CHP ile Adalet Partisi arasında bir uzlaşma sağlanamazsa, 27 Mayıs 1960 ihtilalindeki Yassıada benzeri bir durumla karşı karşıya olduğumuzu" söylemişti! O günlerde, büyük kentlerde her gün beş-on kişi silahlı eylemlerde ölüyor, "kurtarılmış mahallelere" polis bile giremiyordu. Ülkenin bir iç savaşa doğru hızla gitmekte olduğu, herkesin ortak kaygısı idi. Zaten, Genelkurmay Başkanı Kenan Evren bir yurt dışı gezisi dönüşü İstanbul'da havaalanında, "Darbenin kaçınılmaz olduğunu ancak zamanının belli olmadığını" üstü kapalı ilan etmişti.

***

Bence 12 Eylül, ülke tarihinin çok önemli kilometre taşlarından biridir. Olumsuz sonuçlarını bugün hâlâ yaşadığımız 12 Eylül'ün üç ciddi yanlışının altını çizmek istiyorum; Birincisi, 12 Eylül'e karar verenler temel neden olarak Türkiye'nin demokrasiye erken geçtiğini varsaydılar ve 1961 Anayasası'nı halkımıza çok gördüler! İkincisi, Türkiye'de demokratik parlamenter yaşamın temel öğelerinden olan "sol siyaseti" 12 Eylülcüler, darbenin hedefi saydılar ve "sağa, tutucu siyasetleri" kolladılar. Bugün siyasal yaşamımızda laik demokratik cumhuriyeti içine sindiremeyen kesimlerin bu denli güç elde etmelerinin kaynağı o yanlışlığa dayanır. Üçüncü ve en önemli yanlışları da Cumhuriyet ile özdeş, halkın inanarak benimsediği ve kurumlaşmış ana iki parti olan Cumhuriyet Halk Partisi ve Adalet Partisi başta, tüm partileri kapatmış olmalarıdır. Bunun sonucunda, yurttaşın yıllarca partiler aracılığı ile devletle olan bağı kopmuştur. İnsanımız adeta toplumsal kimliğini yitirmiş ve alt kimliklerine sarılmaya zorlanmıştır. Mezhep, etnik köken, yöre hatta kent, kasaba dayanışması, ülke genelinde ayrışmaya ve bölünmelere neden olmuştur. Bunu kullanan bir ayrılıkçı hareketin yarattığı ve nerede ise iç savaşa varan sorun, hâlâ aşılamamıştır.

12 Eylül generallerinin, Pinoshet gibi varsa ve kanıtlanırsa vermeleri gereken "insan hakları, siyasal cinayetler ve işkence" ile ilgili suçlarının hesabı sorulsa bile, bana göre asıl tartışılması gereken başlıklar bunlar olmalıdır.

DİĞER YENİ YAZILAR