Fındıkzade’deki Bakkal Mürsel Amca bile şubesi gibi çalışıyor. Şubesi yok ama 10 bin noktada perakende bankacılık yapıyor. Aktif Bank, yenilikleriylele Türkiye ve dünyada merak uyandırıyor.
Biz ekonomi gazetecileri bir banka genel müdürü ile bir toplantıda buluştuğumuzda klasik, değişmeyen bazı sorularımız vardır. İşin kolayına kaçan bazı arkadaşlar da haberi yazarken başlığı, o sorunun yanıtından yola çıkarak verirler.
Soru şudur. Bu yıl kaç şube açacaksınız, kaç yeni istihdam yaratacaksınız?
Bankacılar da gelecek soruyu bildiğinden toplantıya hazırlanırken, sunumlarının başına şubeleşme ve istihdamdaki hedeflerini yerleştirirler.
Aktif Bank’ın genç genel müdürü Önder Halisdemir’den ‘Yeni jenerasyon bankacılık’ iş modeli hikayesini dinledikten sonra bir daha bankacılarla buluşmada ne bu soruyu sorarım ne de bu malzemeden başlık çıkarırım.
Şubeleşmek artık out
Teknoloji o kadar hızlı gelişiyor ki belli ki bundan sonra çok şubeli bankalar için hayat zor olacak. Hele hele faizde marjlar daralıyorsa, yani para alıp para satmak arasındaki kazanç azaldıysa, komisyonlar ve ücretler öne çıkacaksa operasyonel maliyetleri indirmek adına şubeler artık birer yük demektir. Yeni dönemde bankalar şube açmak yerine kapatıp farklı kanallara yönelecekler. Bu ne yazık ki bankacılık sektöründe çalışanlar için kötü haber ama gelecekte her sokakta bir banka şubesi anlayışı geçerliliğini koruyacak gibi görünmüyor.
Aktif Bank Genel Müdürü Halisdemir, bunu yıllar önce sezip pozisyonunu buna göre alan ve hiç şubesi olmayan bir bankayı sektör liginde 7 yılda çok acayip bir yere taşıyan bir yönetici.
Ne kira ne elektrik
“Bankada işim var, 1 saate dönerim” devri bitmiştir. Şişe su satmak için sadece ssatan bir dükkan açılır mı. Ben suyu nereye gitsem alırım. Bankacılık da böyle olacak. Mağaza içinde mağaza mantığı ile çalışacak” diyor.
“Çok şubeli bankalar en fazla 2 yıl içinde şubeleşmenin nasıl yanlış ve gereksiz bir şey olduğunu anlayacaklar. En çok şubesi olan bankanın 1.650’ye yakın şubesi var. Hepsi büyük maliyet. Ben ise ne elektrik ne kira ne eleman gideri olmaksızın 10 bin şubeye sahibim. Kimseye de yük değilim. Tam tersine çalıştığım kanallara para kazandırıyorum. İşin riski de bende. Onlarla sadece geliri paylaşıyorum” diye devam ediyor.
750 liraya kiralıyorlar
Önder Halisdemir, Aktif Bank’ta bunu uygulayıp 11.2 milyar liralık bir finansal büyüklüğe ulaşmanın verdiği rahatlık ve güven içinde. Aktif Bank’ın 2007’den bu yana gerçekleştirdiği performans onun sözlerine kulak vermek gerektiğini ortaya koyuyor: Öncelikle 3 bin noktada yer alan N Kolay’lardan söz etmek gerekli sanırım. Bu cihazları bakkallar, benzin istasyonları 750 liraya kiralıyorlar. Ayda da 25 lira kullanım ücreti veriyorlar.
Şubesiz yapının ilacı
Bu noktalardan fatura ödenebiliyor, cep telefonu kontörü yüklenebiliyor. Uçak, otobüs, konser hatta maç bileti bile satın alınabiliyor. “Ben Fındıkzade’de büyüdüm. Molla Gürani’de Bakkal Mürsel Amca’mız vardı. Bu N Kolay’ları biraz da onun için icat ettik. O da para kazanıyor ben de. Caddelerdeki yapıyı sokaklara taşıdık. Bakkallara itici güç verdik. Burada hem trafik yaratıyorlar hem de para kazanıyorlar. Benim gibi şubesiz yapılar için de ilaç oldu” diye konuşuyor.
Aktif Bank’ın şubeleri sadece Bakkal Mürsel Amca ya da Petrol Ofisi istasyonu değil. PTT şubeleri de aslında birer Aktif Bank şubesi. Ve daha da ilginci Doğtaş, Arçelik, İstikbal gibi markaların dağıtım kanalları da birer şube gibi çalışıyor kredi veriyor. Aktif Bank’a Avrupa’nın en yenilikçi dağıtım kanalı ödülünü getiren bu yapıyı da şöyle anlatıyor Önder Halisdemir:
“İlk emekli maaşı PTT’ye yatırılır. Sonra emekliler burada kredi ihtiyacını karşılayamadıkları için genellikle emekli maaşlarını bankalara taşırlar. Ben PTT’ye gittim ve ‘Ortak iş yapalım hem sen kazan hem ben kazanayım’ dedim. 2010 yılında başladık. ‘Bu işyerinde kredi verilir’ dedik. Bizden sonra 4 banka daha PTT ile benzer anlaşma yaptı. Beyaz eşya ve mobilya mağazaları da benim şubem. Ürün almaya gelen ve kredi isteyen için eleman çok basit 5 bilgi talep ediyor, bilgisayara giriyor. Ben ona saniyeler içinde kredi onayı gönderiyorum, ya da karşı teklifimi sunuyorum. Bu kanallar sayesinde yılda 2 milyar lira kredi dağıttık.”
Kârlılıkta 36’dan 9’unculuğa çıktı
Aktif Bank’ın şubesi olmadığı halde bireysel ihtiyaç kredisinde HSBC’nin ardından 13’üncü sıraya yükselmesi dağıtım kanallarının başarısını gösteriyor. Önder Halisdemir, “2 milyar değil 10 milyar lira da kredi verebilirdim. Sermaye yeterlilik rasyom ancak buna izin veriyor” diyor. Düşük sermayenin yarattığı sıkıntıyı varlığa dayalı menkul kıymet çıkararak aştığını da vurguluyor. “Kredi alacaklarını paketleyip VDMK olarak sigorta, emeklilik şirketlerine satıyorum. Böylece bilançoyu 2 hatta 2.5 kere kullanma imkanım oluyor” diyor. Aktif Bank şubesiz şubeleri sayesinde aktif kârlılıkta yüzde 2.18 ile dördüncü, özsermaye karlılığında yüzde 15.53 ile 9’uncu sıraya yerleşmiş vaziyette. Son 5 yılda kârını her yıl ortalama yüzde 50 artırma başarısı gösterdi. 2007’den bu yana tam 77 kat büyüdü. 2012’de dünyanın en yenilikçi bankası seçildi. Bakkal dahil 5 benzemezi yönetiyor. Şubesi yok ancak faaliyetinin yarısı perakende bankacılık bölümünden geliyor. ABD’de yayınlanan Financial Services Marketing kitabında case study olarak yer aldı.
Acayip bi banka anlayacağınız...
