Enflasyonda 17 dakika muamması!

Oysa bu veri TÜİK’te yöneticilerin onayı ile kamuya açıklanabiliyordu ve son onay şifresini de Başkan Birol Aydemir giriyordu. Dün Başkan’ın şifresi girilerek verilerin erken yayınlandığı anlaşıldı. Başkan duruma çok sinirlendi. TÜBİTAK’tan uzmanlar geldi ve gün boyu Başkan’ın bilgisayarında inceleme yaptı.

Enflasyon verisinin 17 dakika erken açıklanması ve bu bilgiyi sadece önünde Reuters gibi terminali olanların görebilmesi haksız kazanç elde edilebilmesine de imkan verdi. Beklenenden düşük çıkan enflasyon rakamının faizi düşüreceğini ya da hisse senedi piyasasına olumlu katkısı olacağını tahmin edenler, hiç ummadıkları anda karşılarında gördükleri bilgiyi paraya çevirme fırsatı buldu.

ANKARA-Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) dün Kasım ayı enflasyon rakamlarını açıklarken, son yılların en tartışmalı olayına da imza attı. “Enflasyon verilerinin her ayın 3’ünde ve sabah saat 10:00’da açıklanmasına” ilişkin kural ihlal edilerek, rakamlar 17 dakika erken açıklandı. Bunun üzerine kurumda başlatılan araştırmada, çok kritik bir şüphe TÜİK’te ortalığı karıştırdı.

Başkan’ın şifresi mi kırıldı?

Verilerin, belirlenen saatten ve İMKB’nin açılmasından önce açıklanmasına ilişkin hatanın nereden kaynaklandığı araştırılırken, ilerleyen saatlerde söz konusu olayın bir hata olmayabileceği ihtimali üzerinde durulmaya başlandı. Verilerin yayınlanabilmesi için sisteme girilmesi gereken “başkan şifresinin kırılmış olabileceği” şüphesi ortaya çıktı. Olayla ilgili kurumda “sürek avı” başlatılırken, kritik şüpheyi gidermesi için TÜBİTAK’tan ekip çağrıldı. TÜİK’te gün boyu inceleme sürdü.

VATAN’a bilgi veren kaynaklar şunları söyledi:

“TÜİK verileri bir dizi üst düzey yöneticinin onay şifresi tamamlandıktan sonra kamuya açıklanıyor. Yöneticilere ait şifreler, peşpeşe sisteme girilmesinin ardından, son nokta başkanın şifresinin girilmesiyle konuluyor. Böylece verinin yayınlanması, başkanın şifresi girilmeden mümkün olamıyor. Ancak bugün TÜİK Başkanı Birol Aydemir’in şifresinin girilerek verilerin yayınlanabilmiş olması, ‘şifreyi kim girdi’ sorusunu gündeme getirdi. Bunun üzerine kurumda gerilimli bir araştırma başladı. Her işlemin sırasıyla izlenebildiği, ‘log file zinciri’ denilen işlemler dizisinde, başkanın şifresinin nasıl ve kim tarafından girildiği anlaşılamadı. ‘Başkanın şifresi mi kırıldı’ şüphesi ortaya atıldı ve başkan inceleme istedi.“

TÜİK Başkanlık Özel Büro Müdürlüğü, “Araştırıyoruz. Bir sonuca ulaşınca bilgi vereceğiz” açıklaması yaptı. Şüphe doğrulanırsa, Türkiye’nin en kritik verilerinin artık korunmasız olduğu ortaya çıkacak, bu durum da büyük bir tartışma yaratacak.

Sistem güvenli değil mi?

Kurumda yaşananlarla ilgili bilgi veren kaynaklar, TÜİK gibi Türkiye’nin en önemli bilgi ve verilerine sahip olan bir kurumun bilgi-işlem sisteminin yeterince güvenli olmadığının bu olayla açığa çıktığına dikkat çekti. Bir süredir kurumda, bilgisayar mühendisi, bilgi işlemci gibi kadrolarda eksiklik yaşandığını belirten kaynaklar, dün yaşanan sorunun kaynağı bulunmadan bundan sonraki TÜİK verileriyle ilgili şüphe yaşanacağının altını da çizdi.

Nedenini bulur bulmaz samimiyetle paylaşırız

Türkiye İstatistik Kurumu Başkanı Birol Aydemir, enflasyon rakamlarının erken açıklanmasına ilişkin yaptığı açıklamada sistem güvenliğinde açık olduğunu ve bunu bulmaya çalıştıklarını söyledi. Sistemdeki hatayı tespit ettiklerinde, bunu samimi olarak kamuoyu ile paylaşacaklarını söyleyen Aydemir, “TÜİK’in sisteminden kaynaklanan hataya ilişkin bazı ön tespitlerimiz var” dedi. Tübitak ‘tan bir ekibi çağırdıklarını ve uzman ekiplerin araştırmaya başladığına dikkat çeken Aydemir, “TÜİK’in sisteminde oluşan bu hatanın sebeplerini araştırıyoruz” şeklinde konuştu.

Paraya çevrilen çok önemli bilgi

Enflasyon verilerini 17 dakika erken açıklaması piyasalarda haksız rekabete yol açtı. Verinin haber terminallerine 9.43 gibi düştüğünü gören yatırımcılar anında harekete geçti, tahvil piyasasında alıma başladı. Zira beklenenden daha düşük çıkan enflasyon rakamının Merkez Bankası’nın olası faiz indiriminde elini güçlendireceği ortadaydı. Bunun da faizin mevcut seviyesinde aşağı yönlü baskı yaratacağı muhtemeldi.

Nitekim enflasyon rakamının tüm kamuoyu tarafından öğrenilmesinin ardından gösterge tahvilin faizi yüzde 5.87’deyken alımların ardından yüzde 5.76 ile tarihi dip seviyeye kadar geriledi. Enflasyon verisini geç gören yatırımcılar böylelikle daha yüksek fiyat ve düşük faizden tahvil almak durumunda kaldı.

İMKB tahvil piyasasında günlük 1 milyar liraya yakın işlem olurken, dün 9.43 ile 10 saatleri arasında yaklaşık 143 milyon liralık tahvilin el değiştirdiği öğrenildi.

TEB Yatırım’ın Hazine Masası’ndan Mehmet Selim Gülkan, verinin erken açıklanmasını “Piyasada fazla işlem olmamasına rağmen gösterge kağıtta alımlar olduğunu gördük. Biz haber terminallerinden geçen verileri görebildik. Ancak hoş bir durum değil. Mutlaka yatırımcı tarafında bir mağduriyet oluşmuştur” sözleriyle değerlendirdi.