Emeklilikte yeni dönem! Resmen değişti 12’ye çıkarıldı ve...

Sigortacılık ve Özel Emeklilik Düzenleme ve Denetleme Kurumu'nca (SEDDK) Bireysel Emeklilik Sistemi Hakkında Yönetmelik'te yapılan değişiklikle emeklilik yatırım fonlarının merkezi elektronik platform olan Bireysel Emeklilik Fon Alım Satım Platformu'nda (BEFAS) alınıp satılabilmesi için gerekli şartlar belirlendi. SEDDK'nin Bireysel Emeklilik Sistemi Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik Resmi Gazete'de yayımlandı. Buna göre, Bireysel Emeklilik Sistemi Hakkında Yönetmeliğin 3'üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi yürürlükten kaldırılırken, bakanlık, elektronik iletişim aracı ve kalıcı veri saklayıcısını ve kurulu tanımlayan (b), (m), (ö) ve (t) bentlerinde değişikliğe gidildi. Aynı fıkraya Bireysel Emeklilik Fon Alım Satım Platformu'nun (BEFAS), İstanbul Takas ve Saklama Bankası AŞ tarafından işletilen emeklilik yatırım fonu paylarının alım satımının yapılacağı merkezi elektronik platformu, kurumun ise Sigortacılık ve Özel Emeklilik Düzenleme ve Denetleme Kurumunu tanımladığı yeni bentler olarak eklendi.

Aynı Yönetmeliğin bilgilendirme, teklif ve sözleşmenin yenilenmesi düzenleyen 5'inci maddesinin üçüncü fıkrası, "İlgisine göre katılımcı, sponsor veya işveren Kurumca belirlenen belgeleri doldurup imzalar veya elektronik iletişim araçları ile onaylar. Şirket tarafından belgelerin birer örneği kalıcı veri saklayıcısı ile ilgilinin erişimine sunulur. Şirket, ilgili belgeleri matbu olarak veya kalıcı veri saklayıcısıyla muhafaza eder. Şirket tarafından aşağıdaki hususlarda katılımcıya bilgilendirme yapılır; 'a) Katılımcının elektronik iletişim araçları ile bilgi ve belgelere erişebileceği.', 'b) Katılımcının tercih etmesi durumunda söz konusu belgeleri matbu olarak veya tercih edeceği bir elektronik iletişim aracı ile alabileceği.” şeklinde değiştirildi.

Söz konusu Yönetmeliğin 7'nci maddesinin dördüncü fıkrası şöyle değişikliğe gidildi:(4) Şirket, emeklilik sözleşmesini veya sertifikasını, yürürlük tarihinden itibaren on iş günü içinde kalıcı veri saklayıcısı ile ilgilinin erişimine sunar ve elektronik iletişim araçlarıyla veya matbu olarak ilgilisine gönderir. İşveren grup emeklilik sertifikası, grup emeklilik planının genel esasları ile sistemin işleyişine ilişkin temel bilgileri içerir. Şirket, emeklilik sözleşmesinin ve işveren grup emeklilik sertifikasının belirtilen süre içinde ve usulüne uygun olarak gönderildiğini ispatla yükümlüdür."

Bir yılda yapılabilecek fon dağılımı değişikliği 6'dan 12'ye çıkarıldı

Söz konusu Yönetmeliğin fon değişikliğini düzenleyen 10'uncu maddesinde ise bireysel emeklilik hesabındaki birikimin ve ödenen katkı paylarının fonlar arasındaki dağılım oranları veya tutarlarında bir yılda yapılabilecek değişiklik, 6'dan 12'ye çıkarıldı.

Yönetmeliğin emeklilik planı değişikliğini düzenleyen 11'inci maddesi, “(1) Emeklilik planı bir yılda azami dört kez değiştirilebilir. Bu yöndeki değişiklik talebi, şirkete yazılı olarak veya elektronik iletişim araçlarıyla yapılır. Şirketin uygun görmesi halinde yeni emeklilik planına, plan değişiklik talebinin şirkete ulaşmasını müteakip on iş günü içinde geçiş yapılır ve tadil edilen emeklilik sözleşmesi/sertifikası on iş günü içinde kalıcı veri saklayıcısı ile ilgilinin erişimine sunulur. İlgilinin talebi halinde, belgeler ayrıca elektronik iletişim araçlarıyla gönderilir.” şeklinde değiştirildi.

Aynı Yönetmeliğin sistemden ayrılmayı düzenleyen 15'inci maddesinin ikinci fıkrasının birinci, ikinci ve üçüncü cümlelerinde yapılan değişiklik ve aynı maddeye eklenen yeni fıkralar şöyle: "Şirket, elektronik iletişim araçları ile veya matbu şekilde yapılan ayrılma talebinin kendisine ulaştığı tarihten itibaren beş iş günü içinde, ayrılma bilgi ve talep formu ile hesap bildirim cetvelini elektronik iletişim araçları ile iletir. Şirket, isteyen katılımcının ayrılma bilgi ve talep formu ile hesap bildirim cetvelini şirketin internet sitesinde kendi adına oluşturulan güvenli sayfadan alabilmesi için gerekli altyapıyı hazırlar. Katılımcı ilgili mevzuat düzenlemelerine göre temin edilmesi gereken tüm evrak ile ayrılma bilgi ve talep formunu; imzalayarak posta yoluyla veya onaylayarak elektronik iletişim araçlarıyla eksiksiz olarak şirkete ulaştırır ve ilgili bilgi ve belgelerin şirkete ulaştığı tarihten itibaren yirmi iş günü içinde bireysel emeklilik hesabındaki birikim ve devlet katkısı hesabındaki varsa hak kazanılan tutarlar şirket tarafından katılımcının belirttiği hesaba ödenir.

Emeklilik Gözetim Merkezi; a) e-Devlet kimlik doğrulama hizmeti kullanılarak erişilen güvenli alan üzerinden cayma, aktarım, ayrılma ve emeklilik işlemlerine dair talep, bilgi ve belgelerin başvuru sahipleri ile şirketler arasında iletilmesine ve hak sahiplerince aranmayan paralara ilişkin bilginin şirketler adına ilgililere iletilmesine aracılık edebilir. b) Vefat eden katılımcıların lehtarlarına ve hak sahiplerine e-devlet aracılığıyla bildirim yapabilir ve lehtarlar ile yasal varislere, vefat edenlerin emeklilik sözleşmesi olup olmadığına dair sorgulama hizmeti verebilir. (10) Kurum, dokuzuncu fıkra kapsamındaki faaliyetlerin uygulamasına ilişkin usul ve esasları belirler.”

Yönetmeliğin katılımcıya verilecek bilgi, belge ve formları düzenleyen 23'üncü maddesinin ikinci fıkrasının son cümlesinde “Öneri elektronik iletişim araçları ile katılımcıya gönderilir veya kalıcı veri saklayıcısı aracılığı ile katılımcının erişimine sunulur.” şeklinde değişikliğe gidildi. Üçüncü fıkrasında yer alan “katılımcının tanımlı elektronik posta adresine, tanımlı cep telefonuna kısa mesaj yoluyla veya faksına, bunlar yoksa posta adresine” ibaresi “elektronik iletişim araçları ile” olarak, dördüncü fıkrasında yer alan “katılımcının tanımlı elektronik posta adresine veya faksına, bunlar yoksa posta adresine gönderir” ibaresi “elektronik iletişim araçları ile katılımcıya gönderir veya kalıcı veri saklayıcısı aracılığı ile katılımcının erişimine sunar” olarak değiştirildi.

Beşinci fıkrasında yer alan “postayla ve kendi İnternet sitesi aracılığıyla” ibaresi “iletişim araçları üzerinden” olarak değiştirilerek, aynı maddeye “(7) Bu Yönetmelik kapsamında elektronik iletişim araçlarıyla gerçekleştirilecek onay işlemlerinin teyidi şirketler tarafından yapılır.” fıkrası eklendi.

“BES’te dijitalleşmenin önemi vurgulandı”

Yönetmelik değişikliği ile sektörde dijitalleşmenin ve daha çok fon seçeneğinin önü açıldı. Buna göre, BES’te yılda 6 adet ile sınırlandırılan fon dağılımının sayısı 12’ye çıkartılırken, işlemlerin daha hızlı şekilde gerçekleştirilmesi yönünde matbu gönderime alternatif olarak elektronik iletişim araçları, imzaya alternatif olarak da dijital onayın kullanılabileceği alanlar genişletilmiş oldu. önetmelik değişikliği ile birlikte yürürlüğe giren daha çok elektronik iletişim araçları ile bilgilendirme süreçlerine dayalı bir yapının oluşturulması ve bunun yanı sıra ıslak imzaya alternatif olarak dijital onay mekanizmasının bir alternatif olarak getirilmesi, işlemlerin oldukça hızlı şekilde gerçekleştirilmesini sağlayacak.

TSB Başkanı Atilla Benli, dijitalleşme konusundaki gelişmeleri de yakından takip ettiklerini ve dijitalleşme konusunun en önemli gündem maddelerinden biri olduğunu belirtti. Benli şöyle devam etti: “Salgın dönemindeki en önemli kazanımlardan biri olan dijitalleşmenin iş süreçlerinde kalıcı hale getirildiğini görmek memnuniyet verici. Dijitalleşme ile sektöre ve BES katılımcılarına kolaylık sağlanmasını oldukça önemsiyoruz. TSB olarak bu kapsamdaki işlemlerde kullanılan bilgi ve belgelerin matbu olarak iletilmesinin yanı sıra dijital kanallarla katılımcıya iletilmesinin çok önemli olduğunu düşünüyoruz. Sektörümüze ve katılımcılarımıza fayda sağlayacak her nevi girişimin savunucusu ve takipçisi olacağız.”

Yönetmelikteki bir diğer değişiklik de EGM tarafından e-devlet üzerinden operasyonların merkezileşmesi yönünde. Bu sayede BES işlem maliyetlerinin azalmasının sağlanması bekleniyor. Buna göre, katılımcıların cayma-aktarım-ayrılma ve emeklilik talepleri ile hak sahiplerince aranmayan paralara ilişkin bilgilendirmenin şirketler adına ilgililere iletilmesine aracılık edilebilecek.Konuya ilişkin değerlendirmede bulunan TSB Başkanı Atilla Benli, BES’in gelişen piyasa koşulları ve robotik uygulamalarla birlikte fon dağılım değişikliği taleplerini karşılamada daha esnek olacağını belirterek, bu gelişmenin katılımcıların son derece yararına olduğunun altını çizdi. Benli şöyle devam etti: “Yönetmelik değişikliği sayesinde katılımcılar, büyüyen fonlarını, günümüzün gelişen piyasa dinamiklerini takip ederek daha fazla sayıda fon dağılım değişikliği hakkına sahip olarak değerlendirebilecekler. Yıl içerisinde 6 kez fon değişikliği yapabilen katılımcılar artık 12’ye çıkan değişiklik hakları sayesinde işlem yapma alanlarını genişletmiş oluyorlar. Diğer yandan BEFAS sayesinde sadece BES sözleşmelerinin bulunduğu şirketin değil, diğer tüm emeklilik şirketlerinin sunduğu fon seçeneklerinden de yararlanabilecekler. Yılda 12’ye çıkan fon dağılım değişikliği hakkı, katılımcılara dijital fon yönetimi platformlarının sunduğu yapay zekâ uygulamalarını daha etkin kullanarak, daha verimli bir fon yönetimi yapabilme imkânı da veriyor.”

Emeklilik yatırım fonlarının merkezi bir platformdan alınıp satılabilmesi

Aynı Yönetmeliğe 23/A maddesinden sonra gelmek üzere emeklilik yatırım fonlarının merkezi bir platformdan alınıp satılabilmesine ilişkin şu bölüm eklendi:"MADDE 23/B – (1) Kurum tarafından Sermaye Piyasası Kurulunun görüşü alınarak BEFAS’ta işlem görecek başka şirketlerin kurucusu olduğu fonların, Kurum tarafından belirlenecek emeklilik planlarına dahil edilerek katılımcılara sunulması zorunludur. Bu kapsamda sunulacak fonların alım satımı, İstanbul Takas ve Saklama Bankası AŞ tarafından Sermaye Piyasası Kurulunun ve Kurumun uygun görüşü alınarak belirlenen uygulama esasları çerçevesinde BEFAS üzerinden gerçekleştirilir.

(2) Birikimin bir kısmının veya tamamının BEFAS’ta işlem gören fona veya fonlara yönlendirildiği sözleşme veya sertifikalarda; a) 22/A maddesinin ikinci fıkrasında yer alan kontrol işlemi uygulanmaz. b) 22/A maddesinin üçüncü fıkrasında yer alan iade işleminde BEFAS üzerinden alınan diğer şirketlere ait fonlar üzerinden yapılan kesintiler dahil edilmez, sadece katılımcının sözleşmesinin veya sertifikasının bulunduğu şirketin fonları dahil edilerek iade işlemi yapılır.

(3) Birikiminin bir kısmını veya tamamını BEFAS’ta işlem gören fona veya fonlara yönlendirmek isteyen katılımcılara ikinci fıkrada belirtilen hususlarda bilgilendirme yapılarak katılımcıların onayı alınır (4) Emeklilik gözetim merkezi BEFAS üzerinden başka şirketlerin fonlarını seçmek isteyen katılımcıların fon seçeneklerini değerlendirebilmesi için Kurumca belirlenen ilkeler çerçevesinde bilgilendirme amacıyla gerekli altyapıyı kurar. (5) Kurum, işbu maddeye istinaden yapılacak bilgilendirmelere dair usul ve esasları belirler.”

Yönetmeliğin 26/A maddesinin beşinci fıkrası “(5) Bu madde kapsamındaki paralar emeklilik şirketleri tarafından, ödemeyi gerektiren tarihi izleyen Şubat ayının sonuna kadar hak sahipleri, katılımcı ya da çalışana kısa mesaj, diğer elektronik iletişim araçları üzerinden; herhangi bir elektronik iletişim aracı bilgisi bulunmaması durumunda ise iadeli taahhütlü mektup ile bildirilir.” şeklinde değiştirildi.

Yönetmeliğin 29'uncu maddesindeki değişiklikle bu Yönetmelik hükümlerini Sigortacılık ve Özel Emeklilik Düzenleme ve Denetleme Kurumu Başkanı'nın yürüteceği belirlendi. Söz konusu Yönetmeliğin, emeklilik yatırım fonlarının merkezi bir platformdan alınıp satılabilmesini düzenleyen 8'inci maddesi 1 Temmuz 2021 tarihinde yürürlüğe girecek. Yönetmeliğin diğer hükümleri ise bugün itibarıyla yürürlüğe girdi.