Ekonomide Türkiye'yi sevindiren iki gelişme
VARAN 1
İşsizlik 32 ay sonra tek haneye indi, kriz öncesine geri döndü
İşsizlik oranları yeniden tek haneye geriledi ve son 32 ayın en düşük seviyesini gördü. TÜİK verilerine göre, Nisan’da geçen yılın aynı dönemine göre 2.1 puan gerileyen işsizlik yüzde 9.9’la küresel ekonomik kriz öncesine geriledi. Türkiye’nin en önemli sorunlarından biri olan işsizlik en son Temmuz 2008’de yüzde 9.9’la tek haneye inmişti. Kriz döneminde Türkiye’de işsizlik oranı Şubat 2009’da yüzde 16.1’le rekor kırmıştı.
Mevsimsellikten arındırılmış işsizlik oranı en son Mart 2007’de gördüğü yüzde 9.9 seviyesine gerilediği Şubat-Mart-Nisan döneminin ardından tekrar 0.1 puan artışla yüzde 10’a yükseldi. Tarım dışı isşizlik oranı Nisan’da yüzde 12.5, Türkiye genelinde işe katılma oranı yüzde 49.9 oldu. Uzun süredir S.O.S. sinyali veren genç nüfusta işsizlik oranı Mart 2010 dönemindeki yüzde 24.6’dan yüzde 17.9’a geriledi. Türkiye’deki işsiz sayısı 434 bin düşüşle 2 milyon 637 bin kişiye geriledi. Mevcut işsizlerin yüzde 12.5’ini (329 bin kişi) bu dönemde işten ayrılanlar oluşturdu. Nisan döneminde istihdam edilenlerin sayısı, geçen yılın aynı dönemine göre 1 milyon 454 bin kişi artarak, 23 milyon 955 bin kişiye yükseldi. İstihdam miktarı 23.9 milyon kişiyle tüm zamanların en yüksek seviyesine çıktı. Nisan döneminde, tarım sektöründe çalışan sayısı 411 bin kişi, tarım dışı sektörlerde çalışan sayısı 1 milyon 43 bin kişi arttı. Kentsel yerlerde işsizlik oranı 2.3 puanlık gerilemeyle yüzde 11.9, kırsal yerlerde 1.5 puanlık düşüşle yüzde 6.1 oldu.
İstihdamın sektörel kompozisyonuna bakıldığında, tarım sektörünün istihdam edilenler içindeki payının 0.2 puan, sanayi sektörünün payının 0.7 puan, inşaat sektörünün payının 0.4 puan arttığı, hizmetler sektörünün payının ise 1.4 puan azaldığı gözlendi. Bu dönemde tarım sektöründe çalışan sayısı 411 bin kişi, tarım dışı sektörlerde çalışan sayısı da 1 milyon 43 bin kişi arttı. Nisan 2011 döneminde istihdam edilenlerin yüzde 25.2’si tarım, yüzde 20.2’si sanayi, yüzde 6.7’si inşaat, yüzde 47.9’u hizmetler sektöründe yer aldı. Nisan döneminde istihdam edilenlerin yüzde 70,8’ini erkek nüfus oluşturdu. İstihdam edilenlerin yüzde 59.7’si lise altı eğitimliler, yüzde 61.2’si ücretli, maaşlı veya yevmiyeli, yüzde 25.2’si kendi hesabına veya işveren, yüzde 13.5’i ücretsiz aile işçilerinden meydana geldi.
Yaptığı işten ötürü herhangi bir sosyal güvenlik kuruluşuna kayıtlı olmadan çalışanların oranı, Nisan’da geçen yılın aynı dönemine göre 1.2 puanlık azalışla yüzde 42.1 olarak gerçekleşti.
Genç nüfusta işsizlik yüzde 17.9’a indi
Genç nüfusta işsizlik oranı, bir önceki yılın aynı dönemine göre 3.3 puanlık azalışla, yüzde 17.9’a geriledi. Bu dönemde işsizlerin yüzde 30.4’ü eş-dost aracılığıyla iş aradı. İşsizlerin yüzde 90’ı daha önce bir işte istihdam edildi. Daha önce bir işte çalışmış olan işsizlerin yüzde 48.6’sı hizmetler, yüzde 21.6’sı sanayi, yüzde 18.4’ü inşaat, yüzde 7.7’si tarım sektöründe çalıştı, yüzde 3.7’si 8 yıldan önce işinden ayrıldı. Nisan döneminde 2 milyon 29 bin kişi işe yeni başladı veya iş değiştirdi. Bunun toplam istihdam içindeki oranı yüzde 8.5 olarak belirlendi, işe yeni başlayan veya iş değiştirenlerin yüzde 32.8’i 25-34 yaş grubunda yer aldı. Nisan’da işe başlayan veya iş değiştirenlerin yüzde 20.5’i sanayi, yüzde 34.7’si hizmetler, yüzde 26.4’ü inşaat sektöründe işe başladı.
İşsizlik verileri düşüyor
AYLAR 2008 2009 2010 2011
Ocak 11.6 15.5 14.5 11.9
Şubat 11.9 16.1 14.4 11.5
Mart 11.0 15.8 13.7 10.8
Nisan 9.9 14.9 12.0 9.9
Mayıs 9.2 13.6 11.0 -
Haziran 9.4 13.0 10.5 -
Temmuz 9.9 12.8 10.6 -
Ağustos 10.2 13.4 11.4 -
Eylül 10.7 13.4 11.3 -
Ekim 11,2 13.0 11.2 -
Kasım 12.6 13.1 11.0 -
Aralık 14.0 13.5 11.4 -
YILLIK 11.0 14.0 11.9 -
VARAN 2
BÜTÇEYE 41 KERE MAŞALLAH
Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, bütçenin Haziran ayında 3.1 milyar lira fazla verdiğini, 6 aylık dönemde 2.9 milyar lirayla son 41 yılın en yüksek bütçe fazlası rakamına ulaşıldığını söyledi. Şimşek, ilk 6 aylık bütçe performansına bakıldığında bunun tarihi bir başarı olduğunu vurgulayarak, “1970 yılından bu yana yani son 41 yılda Ocak-Haziran döneminde nominal olarak en yüksek bütçe fazlası rakamına ulaşmış durumdayız” dedi. Şimşek, bütçe performansını şöyle anlattı:
Vergi gelirinin etkisi
“İlk 6 aylık bütçe performansına baktığımız zaman aslında bunun bir tarihi başarı olduğu görürüz. 1970 yılından bu yana, yani son 41 yılda Ocak-Haziran döneminde nominal olarak en yüksek bütçe fazlası rakamına ulaşmış durumdayız. 1975 yılından beri ilk defa bütçe Nisan, Mayıs ve Haziran aylarında artarda fazla vermiştir. Yani ilk defa bu 3 ayda 1975’ten beri bir fazla söz konusudur. Yine merkezi yönetim bütçesi 2011 yılının ilk 6 aylık döneminde Mart ayı hariç diğer 5 ayda fazla verdi. 1983 yılından bu yana ilk defa 6 aylık dönemin 5 ayında bütçe fazlasına ulaşıldı.”
Maliye Bakanı Şimşek, 2011’in ilk 6 ayında faiz dışı fazlanın yüzde 108.5 oranında artarak, 25.3 milyar liraya çıktığını belirterek, “Faiz dışı fazlamız neredeyse milli gelirin yüzde 2.5’i düzeyine ulaştı” dedi. Geçen yılın Haziran ayında faiz dışı açık 2.1 milyar lirayken, 2011’in Haziran ayında ise faiz dışı fazlanın 4.7 milyar lira olduğunu bildiren Şimşek, “Yani geçen sene faiz dışı açık verirken, bu sene neredeyse 5 milyar liraya yakın bir faiz dışı fazla vermişiz” diye konuştu.
2010 Haziran ayında 5.4 milyar lira açık veren bütçenin, 2011 Haziran ayında 3.1 milyar lira fazla verdiğini söyleyen Şimşek, böylece bütçede aylık bazda yaklaşık 8.5 milyar liralık iyileşme söz konusu olduğunu açıkladı. Şimşek, bu yıl Haziran ayında bütçe gelirlerinin yüzde 44.7 artışla 26.7 milyar lira, giderlerinin yüzde 1.2 azalmayla 23.6 milyar lira olduğunu kaydetti.
‘Bütçe iyi diye, ek ödenek istemeyin’
Yapılandırmadan kaynaklanan ek gelirleri, hiç bir şekilde cari harcamalarda kullanmayı düşünmediklerine dikkat çeken Mehmet Şimşek, kurumların ek ödenek taleplerinin de önünü kesti. Şimşek, şunları kaydetti: “Kurumlar bu bütçe performansına bakıp “Nasılsa bütçe durumumuz iyi. Biz talep edersek bize ek ödenek verilir” demesinler. Eskiden olduğu gibi yaklaşımımızı uzun vadeli önceliklere göre kurgulayacağız. Kamu idarelerimizin ilave ödenek taleplerinin geçmişte olduğu gibi sadece ve sadece Türkiye’nin üretken kapasitesini artırmaya yönelik alanlarda, yani Türkiye’nin katma değer zincirinde üst sıralara çıkması için rekabet gücünü artıracak temel alt yapı yatırımlarında ek imkan sağlayabiliriz. Bizim amacımız mümkün olduğunca bu bir kerelik özellikle ortaya çıkacak gelirleri tasarruf etmek.”
