Efe'nin bedeli!

İstanbul Maltepe’de anasınıfına gittiği okulun tuvaletinde
lavabonun üzerine düşmesi sonucu ölen 6 yaşındaki Efe’nin hayatı için bilirkişi 27 bin TL değer biçti. Yanlışı
mahkeme düzeltti.

Maltepe’de okul tuvaletindeki lavabonun üzerine düşmesi sonucu hayatını kaybeden 6 yaşındaki Efe Boz’un ailesinin açtığı davada emsal sayılacak bir karar çıktı. Bilirkişinin Efe’nin yaşadığını varsayarak yaptığı maddi tazminat tespitinde Efe’nin hayatına sadece 27 bin TL değer biçilirken, mahkeme olayda devleti 275 bin TL tazminata mahkum etti.

Maltepe’deki Dumlupınar İlköğretim Okulu’nun ana sınıfında eğitim gören 6 yaşındaki Efe Boz, 2010 yılında tek başına gönderildiği tuvalette lavabonun üzerine düşmesi sonucu feci şekilde hayatını kaybetti. Efe’nin ailesi çocuklarını tek başına tuvalete gönderen ve uzun süre meraklanmayan okul yönetiminin cezalandırılmasını isterken, başka Efelerin hayatını kaybetmemesi için hukuk mücadelesi başlattı. Aile sorumlular hakkında ceza davası açarken, Milli Eğitim Bakanlığı ve İstanbul Valiliği hakkında da 1 milyon 150 bin TL istemiyle maddi- manevi tazminat davası açtı. Boz ailesi, davada kazanacakları tazminatla paranın tek kuruşuna dokunmadan çocukların güvenle oynayabileceği bir okul yaptıracağını söyledi.

‘Yaramaz bir çocuktu’

İstanbul 6. İdare Mahkemesi’nde görülen görülen dava sürecinde yaşananlar, evlat acısı yaşayan Boz ailesini daha da yaraladı. Milli Eğitim Bakanlığı müfettişleri, okul yönetiminin ve öğretmenlerin tamamen suçsuz olduğunu, Efe’nin yaramaz bir çocuk olduğu için öldüğünü rapor etti. İstanbul 6. İdare Mahkemesi’nde yaklaşık 2 yıldır görülen davada hazırlanan bilirkişi raporu ise “Efe’nin hayatının bedeli”ni ortaya koydu. Maddi tazminat bedelini belirlemek için uzman bilirkişilerce hazırlanan raporda, Efe’nin hayat boyu ortalama yaşayacağı süre ve bu süredeki kazancı hesaplandı.

‘64 yaşına kadar yaşardı’

Bilirkişi raporuna göre Efe öldüğünde 6 yaşındaydı. Eğer kaza olmasa ve yaşasaydı, ortalama hesaba göre 64 yaşına kadar yaşayabilecekti. 18 yaşına kadar eğitim gördüğü ve ortalama 1 yıl askere gittiği düşünülürse, Efe ancak 41 yıl çalışabilecekti. Ve bu süre boyunca da yakınlarına maddi olarak destek olabilecekti. Rapora göre, Efe’nin yasal mirasçıları anne ve babasıydı.

‘Asgari ücretle çalışırdı’

Rapora göre Anne Nurdan Boz, Efe’nin öldüğü tarihte 43 yaşındaydı ve 70 yaşına kadar yaşadığı varsayılırsa, Efe annesine çalışma hayatı boyunca 14 yıl destek olabilecekti. Aynı hesap Efe’nin babası Kemal Boz için de yapıldı ve Efe’nin babasına destek olabileceği süre 15 yıl olarak belirlendi. Raporda, Efe’nin 2022 yılında reşit olacağı ve ancak bu tarihten sonra üretken olarak para kazanabileceği belirtildi. Efe’nin ne iş yapacağı belli olmadığı için hesaplama asgari ücret bedeli üzerinden yani 701 TL’den yapıldı. Her yıl için ise yüzde 10’luk bir artış uygulandı.

‘İki çocuğu olurdu’

Raporda Efe’nin 24 yaşında evleneceği ve iki çocuk babası olacağı da öngörüldü ve yapılan hesaplamalarda eşi ve çocukları için de birer pay düşüldü. Efe’nin yaşadığı takdirde 12 yıllık zorunlu eğitim süresi boyunca ailesinin masraflarını karşılayacağı belirtilirken bu rakamın yıllık ortalama 200 TL olduğu belirtildi. Aynı hesap Efe’nin bakım ve barınma giderleri için de yapıldı ve aileye aylık 300 TL’lik bir fatura çıkartıldı. Tüm bu hesaplamaların ardından Efe’nin annesine katkısı 13 bin 202 TL, babasına katkısı ise 14 bin 18 TL olarak belirlendi. Efe’nin hayatına toplamda 27 bin TL değer biçildi.

‘Kontrolsüz bırakıldı’

Bu bilirkişi raporunu dikkate alan mahkeme davayla ilgili kararını açıkladı. Mahkeme, “Lavaboya tutunarak zıplamasının kendisine kusur atfını gerektirecek bir davranış olmadığı, tehlikeleri sezinleyecek yaşta olmadığı için bu tür tehlikelere karşı gözetim altında olması gerektiği, yine aynı nedenden dolayı okulun bina ve eklentilerinin, araç ve gereçlerinin çocuklara uygun sağlamlıkta ve boyutta yapılmamış olduğu, sözkonusu lavabonun altı yaşındaki çocuğun çemesi ile yerinden çıkacak nitelikte olduğu, gerekli bakım ve iyileştirmenin yapılmadığı, kazalı çocuğun okulda bulunduğu sırada kontrol altında bulunmayarak yirmi dakika kendi başına ve kontrolsüz bırakıldığı kanaatinde olduğu sonucuna varılmıştır” dedi.

Özendirmeme cezası

Bilirkişinin belirlediği 27 bin TL’lik maddi tazminat bedelini kabul eden mahkeme, bu rakamı ailenin talebi olan 25 bin TL’ye çekti. Öte yandan mahkeme, maddi tazminatın yanı sıra ailenin elem ve ızdırabını giderilmesi, idarenin hukuka aykırı davranışını ortaya koyması ve hukuka aykırılığı özendirmeyecek bir manevi tazminatın belirlenmesi gerektiğinin altını çizdi. Bu nedenle anne Nurdan Boz için 100 bin TL, baba Kemal Boz için 100 bin TL, ablası Yağmur için 50 bin TL olmak üzere devletin 250 bin TL de manevi tazminat ödemesine hükmetti. Mahkemenin karar verdiği toplam 275 bin TL’lik tazminatı Milli Eğitim Bakanlığı ve İstanbul Valiliği’nin ödemesi kararlaştırıldı.

Kararla huzur buldu

Kararın emsal olacağını belirten anne Nurdan Boz, ilk duruşmada ‘Efe yaramazdı’ diyerek suçu oğluna yüklemek isteyen okul müdürünü Efe’nin resmiyle kovalamıştı.

Efe’nin adına okul yaptıracaklar

Kararın ardından konuşan baba Kemal Boz, kararın maddi yönünün kendilerini hiç ilgilendirmediğini, önemli olanın devletin suçunu kabul etmesi olduğunu vurguladı. Kemal Boz, “Mahkeme sorumluluğun okul yönetiminde olduğunu kabul ederek tazminat ödemeye mahkum etti. Biz Efe’nin 6 yaşında ve suçsuz olduğunu ipatlamanın peşindeyiz. Suçu ölen oğlumun üzerine atanlara cevap olmalı” dedi. Anne Nurdan Boz ise, “Oğluma yaramaz damgası vurarak ölümünden tek onu sorumlu tuttular. Şimdi bu karar ile oğlumun ölüme terk edildiği ortaya çıktı. Paranın miktarı değil, oğlumun nasıl ölüme gönderildiğinin ortaya çıkması sevindirici. Umudu olmayan anne babalar için maddiyatın hiç önemi yok. Umudu olmayan bir anne parayı ne yapsın? Biz bu parayı Efe’nin adını yaşatabileceğimiz ve çocukların güven içinde koşup oynayabileceği bir projede harcamak istiyoruz. Efe’nin adına bir okul yaptıracağız dedi” dedi. Ailenin avukatı Hasan Girit ise, bu kararın şimdiye kadar verilen en büyük para cezası olduğunu söyledi. Girit, “Paranın miktarı önemli değil, biz itirazımızı yapacağız. Okul yönetiminin suçlu olduğunun görülmesi diğer davalara da örnek olacaktır” şeklinde konuştu.