Dünya Mandela için ağlıyor

GÜNEY Afrika’nın efsanevi lideri, ırkçılıkla mücadelenin sembol ismi Nelson Mandela, hayata veda etti. 2011’den beri solunum enfeksiyonu tedavisi gören Mandela 95 yaşındaydı.

Hayatı boyu mücadele etti

Güney Afrika’da Tembu kabilesinin şefinin oğlu olarak 18 Temmuz 1918’de dünyaya gelen Mandela, Fort Hare University College’daki hukuk eğitimine, ırkçı yönetime karşı organize ettiği öğrenci eylemleri nedeniyle bir süre ara verdi. 1942’de Witwaterstrand Üniversitesi’nden mezun olan mandela, Güney Afrika’nın ilk siyahi avukatı oldu. Siyahların ırk ayrımcılığıyla mücadele etmek için kurduğu Afrika Ulusal Kongresi’ne (ANC) 1948’de katılan Mandela, 1950’de başkanlığa seçildi.

Güney Afrika’da beyazların ırkçılığa dayalı rejimine karşı sürdürdüğü mücadele nedeniyle ilk kez 5 Ağustos 1962’de tutuklanan Mandela ömrünün 27 yılını cezaevlerinde geçirdi. Irkçılıkla mücadele dünyada büyük bir hız kazanınca bu mücadelenin sembolü haline gelen Mandela, 1990’da Devlet Başkanı Frederik Klerk’in çıkardığı afla serbest kaldı.

Nelson Mandela kimdir?

İlk siyahi cumhurbaşkanı

Hapisten çıktıktan sonra demok-ratik bir Güney Afrika kurulması için çalışan Mandela’nın çabaları, 18 Mart 1992’de de Klerk tarafından hazırlanan, siyahlara eşit vatandaşlık hakkı verilmesini öngören anayasa değişikliğinin kabul edilmesi sonucu amacına ulaştı. 1994’te seçimleri kazanıp ülkenin ilk siyahi cumhurbaşkanı oldu.

1993’te Nobel aldı...

Cumhurbaşkanlığı yaptığı 5 yılda ülkenin yeni anayasasını oluşturan Mandela, geçmişte yapılan insan hakları ihlallerini araştırmak için Hakikat ve Uzlaşma Komisyonu girişimini başlattı. Toprak reformunu destekleyen, yoksullukla mücadele ve sağlık hizmetlerinin yaygınlaştırılmasına önem veren Mandela, bir dönem daha cumhurbaşkanı olması teklifini reddetti. Kurduğu Nelson Mandela Vakfı aracılığıyla yoksulluk ve AIDS’le mücadele eden Mandela, hayatının kalan kısmını doğduğu köy Qunu’da geçirdi. 2011’de solunum enfeksiyonu tedavisi için hastaneye kaldırılan Mandela, 1993’te Nobel barış ödülü almıştı.

NELSON MANDELA KİMDİR?

18 Temmuz 1918 doğumlu Nelson Rolihlahla Mandela, Güney Afrika Cumhuriyeti'nde 1994'ten 1999'a kadar ilk defa tüm halkın katıldığı seçimlerde başa gelen ilk cumhurbaşkanıdır. Yönetimi, Apartheid rejiminin, ırkçılığın, fakirlik ve eşitsizliğin engellenmesine yöneliktir. Demokratik Sosyalist olan Mandela, 1990'dan 1999'a kadar Afrika Ulusal Konseyi (ANC) siyasi partisinin başkanlığını yapmıştır.

Bantu dillerine ait olan Kosa dilini konuşan Tembu kabilesinde, kabile şefinin oğlu olarak doğan Mandela, Fort Hare Üniversitesi ve Witwatersrand Üniversitesi'nde hukuk eğitimi gördü. Johannesburg'un ilçelerinde yaşarken anti-sömürgeci görüşe dahil oldu ve ANC'ye katılarak bu partinin gençlik kolunun kurucu üyesi görevini üstlendi. Ulusal Parti, 1948'de Apartheid'ı uyguladığında, ANC'nin 1952'deki Başkaldırı Mücadelesi'nde oynadığı rolle dikkat çeken Mandela Halk Kongresinde buna bağlı olarak Transvaal ANC koluna başkan olarak seçildi.

Avukat olarak çalışıyorken sürekli olarak kışkırtıcı aktivitelerden ve 1956'dan 1961'e kadar süren İhanet Duruşmaları'ndan dolayı tutuklandı. Başlangıçta şiddet içermeyen protestolar olacağını söylemesine rağmen Güney Afrika Komünist Partisi ile işbirliği yaparak 1961'de devlet hedeflerine bombalama yapan militan Umkhonto we Sizwe (MK)'yi kurdu. 1962'de tutuklandı ve hükumeti alaşağı etmek için komplo kurmak ve sabotaj etmekten dolayı ömür boyu hapis cezasına çarptırıldı. Mandela cezasını önce Robben Adası'nda daha sonra Pollsmoor Hapishanesi'nde çekti. Bu esnada salıverilmesi için 1990'da, yani 27 yıl sonra onay verilen uluslararası bir kampanya düzenlendi. Hapishaneden çıktıktan sonra ANC başkanı olan Mandela otobiyografisini yazdı ve başkan F.W. de Klerk ile 1994'de tüm halkın katıldığı ve ANC'nin büyük çoğunlukla kazandığı bir seçimin kurulması, Apartheid'ın sona erdirilmesi için görüşmelere sebep oldu.

Cumhurbaşkanı olarak yeni bir anayasa oluşturdu ve toprak reformu, yoksullukla mücadele ve sağlığın iyileştirilmesi gibi politikaları uygularken geçmişte yaşanan insan hakları ihlalini araştırılması için Doğruluk ve Uzlaşma Komisyonu'nu oluşturdu. Uluslararası olarak Libya ve Birleşik Krallık arasında olan Lockerbie Faciası görüşmeleri sırasında arabulucu olarak rol oynadı. İkinci bir seçime katılmayı reddetti ve yerine seçimle yardımcısı Thabo Mheki geçti. Mandela daha sonra ulusal lider olarak hayır işlerinde yer aldı ve daha çok yoksullukla ve AIDS ile mücadele etti. Mandela, anti-sömürgeci ve anti-apartheid görüşü ile uluslararası beğeni topladı ve 1993'deki Nobel Barış Ödülü, Amerika Birleşik Devletleri Başkanlığı Özgürlük Madalyası ve Sovyet Lenin Nişanı da dahil olmak üzere 250'nin üzerinde ödül kazandı. Güney Afrika'da "Ulusun Babası" olarak görülmekte, aynı zamanda çoğunlukla Kosa Kabilesi ismi olan "Madiba" olarak da anılmaktadır.