İş Kanunumuza göre, işçinin işyerine sarhoş yahut uyuşturucu madde almış olarak gelmesi ya da işyerinde bu maddeleri kullanması haklı fesih nedeni olarak görülmüştür. Bu durumda işverenin iş sözleşmesini derhal ve tazminatsız olarak feshetme yetkisi bulunmaktadır. Burada haklı fesih nedeninin doğumu için işçinin mutlaka alkolik veya uyuşturucu madde bağımlısı olması gerekli değildir. İşçinin işyerine sarhoş yahut uyuşturucu madde almış olarak gelmesi ya da işyerinde bu maddeleri kullanması yeterlidir.
Yine, işçinin işverenden izin almaksızın veya haklı bir sebebe dayanmaksızın ardı ardına iki işgünü veya bir ay içinde iki defa herhangi bir tatil gününden sonraki iş günü yahut bir ayda üç iş günü işine devam etmemesi iş akdinin haklı nedenle ve tazminatsız olarak feshedilmesine neden olur.
Bunun yanı sıra, işçinin derli toplu olmayan yaşayışından yahut içkiye düşkünlüğünden doğacak bir hastalığa yakalanması nedeniyle doğacak devamsızlığın ardı ardına üç iş günü veya bir ayda beş iş gününden fazla sürmesi işverene sağlık nedeniyle fesih imkânı verir. Bu durumdaysa işçi ihbar tazminatı alamasa da kıdem tazminatına hak kazanır.
Buraya kadar yazdığımız hususlar iş akdinin haklı nedenle feshini düzenleyen hükümlerdir. İşçinin alkol bağımlılığının olması, yukarıda saydığımız olumsuzluklara neden olmadığı sürece, iş akdinin haklı nedenle feshine imkân sağlamaz.
Alkol bağımlılığı işçinin işe geç gelmesine, performansının düşmesine ve içki nedeniyle işverenin diğer personelinin olumsuz etkilenmesine neden oluyorsa bu durumda işverenin iş sözleşmesini geçerli nedenle feshetmesi mümkündür. Ancak bu durumda işveren kıdem ve ihbar tazminatlarını ödemek zorundadır.
Alkol bağımlılığı nedeniyle iş akdinin geçerli nedenle feshedilebilmesi için bu durumun işyerinde olumsuzluklara neden olduğunun ortaya konulması gerekmektedir. Bu hususun tutanaklarla tespit edilmesi, işçinin savunmasının alınması ve uyarılması, mevcut durumun devamı halinde iş akdinin feshedileceği uyarısının yapılması uygun olacaktır.
Fesih işlemi İş Kanununun geçerli nedenle feshe ilişkin hükümlere uygun olarak yapılması gerekmektedir. Bu durumda işçinin davranışıyla ilgili nedenle iş akdi feshedileceğinden fesihten önce savunması alınmalıdır. Savunma alındıktan sonra iş akdinin, alkolizm nedeniyle işyerinde yaşanan olumsuzluklara istinaden, geçerli nedenle feshedildiği yazılı olarak işçiye tebliğ edilmelidir.
Geçerli nedenle fesih halinde işçinin işe iade davası açması söz konusu olabilecektir.
Bu açıklamalarımızdan sonra okurumun sorusuna gelirsek, alkol bağımlılığı nedeniyle birkaç kez işe geç gelen işçinin ancak geçerli nedenle iş akdi feshedilebilecektir. Ancak iş akdi feshedilmeden önce uyarılması, uyarılara rağmen bu tür davranışlarını devam ettirmesi halinde, önce savunmasının alınması, ardından geçerli nedenle iş akdinin feshedilmesi yerinde olacaktır. Ayrıca işçinin işe geliş saatlerinin şüpheye yer vermeyecek şekilde kayıt altına alınması, konu hakkında tanık imzalarıyla tutanak düzenlenmesi, her geç geldiği gün için savunma alınması ve bu durumun devamı halinde iş akdinin feshedileceği uyarısında bulunulması işe iade davası açılması halinde işverenin elini güçlendirecektir.
Fesih yasağı nedeniyle, 18 Ağustos tarihine kadar, ahlak ve iyi niyet kurallarına aykırılık nedeniyle haklı nedenle feshedilen iş sözleşmeleri haricinde feshedilen her bir iş sözleşmesi için işverene bir brüt asgari ücret tutarında idari para cezası uygulanmaktadır. Bu cezanın 15 gün içinde ödenmesi halinde dörtte üçü ödenir.
Ayrıca kısa çalışma ödeneği alınan sürede işçi çıkartılması kısa çalışma ödeneklerinin faiziyle birlikte geri alınması sonucunu doğurur. Ancak işyerinde, kısa çalışma ödeneğinden yararlanılmıyorsa, fesih yasağı dönem inde işçi çıkartılması sosyal güvenlik teşviklerinden yararlanılmasına engel teşkil etmeyecektir.
