Uzun yıllardır soruyoruz; “Domateslerin niye eski tadı yok?” Domatesler domates kokmuyor! Kesince içi boş çıkıyor. Çocukluğumuzda yediğimiz domatesler mis gibi kokardı, kestiğinizde içi dolu doluydu. Ağzınıza çekirdekleri gelirdi. Artık domatesler kokmuyor, içleri boş, çekirdeksiz gibiler, tatları da yok! Biliminsanları uzun süredir bu konuyu araştırıyordu. Sonunda nedenini buldular:
100 farklı cins üzerinde araştırma yapıldı
Uluslararası bir araştırma grubu 100 değişik domates cinsini mercek altına almış. 400 değişik genom (genetik materyal) yapısına bakmışlar. Sonunda domatese tadını veren 13 bileşiği saptamışlar.
Eski geleneksel domateslerle modern olanları karşılaştırdıkları zaman modern domateslerin iri, dayanıklı ve verimli olmaları için yapılan girişimlerin domateslerdeki bu tat veren bileşikleri yok ettiğini saptamışlar.
Raporu hazırlayanlardan İspanya Milli Araştıma Konseyi’nden Prof. Antonia Granell bakın neler söylüyor:
“Araştırmamıza domates hakkındaki yoğun şikayetler üzerine başladık.
Süpermarketlerde satılan domatesin tipik domates tadını kaybettiği şikayeti vardı. Az miktarda, yöresel yetiştirlen domateslerde hala eski tat var.”
Önce domatesin ağzımız ve burnumuzdaki tat ve koku alma mekanizmalarında hangi bileşenleriyle uyarıda bulunduğunu anlamaya çalışmışlar.
Araştırmacılar 100 değişik domates çeşidini 100 insandan oluşan bir karar paneli üzerinde denemiş. Bu kişilere domatesleri tek tek tattırıp tat ve koku hakkındaki fikirlerini kaydetmişler. Yıllar ve deneyler sonunda hangi molekül ve bileşenlerin katkıda bulunduğunu saptamaya başlamışlar. Tüm şekerler, asitler ve bileşiklerin kimyasal ve biyokimyasal analizlerini yapmışlar. Yaklaşık 400 organik bileşiğin tükrüğümüzle karıştığını bulmuşlar ancak bunların hepsinin domatese tadını vermediğini de görmüşler.
Daha sonra domatese gerçek tadını veren 13 bileşik saptamışlar. Bu bileşikler karar veren panel tarafından beğenilen domateslerin içinde bol bol bulunuyormuş.
Eski tatlarına ve kokularına kavuşabilirler mi?
Prof. Granell bu araştırmanın bir araç olduğunu, böylece kaybolan genlerin en iyi formda olanlarının hangi geleneksel domateslerde bulunduğunu saptayabildiklerini açıklıyor.
Domateslerde ne eksik?
Domatese gerçek tadını veren 13 bileşik! Peki niye üreticiler, endüstri domatesin tadını gözden çıkarıyor? Daha bol domates üretmek, domateslerin hastalıklara daha dirençli olması, bozulmaması, böceklerden korunması için! Yani üretimi artıralım derken tat gidiyor.
Araştırmacılar ayrıca domatesin geleneksel tadı için 100 genin zorunlu olduğunu söylüyor. Prof Granell:
“2’nci Dünya Savaşı’ndan sonra tohum şirketleri çok daha fazla insanı beslemek zorunda kaldı. Ana amaç üretimi artırmaktı. Üretimi
artırırken tadı korumak çok zor. Tat yok oldu çünkü üreticiler moleküler veya genetik bilgilere sahip değildi. Bu bilgileri domateslere uygulayamadılar. Bizim bulduğumuz üretim artırılırken kaybedilen bileşenler.”
Eski tadına kavuşabilir mi?
Biliminsanları tadın üreticiler açısından tek düşünce olamayacağının geleneksel domatesle modern olanın bileşkesinin gerektiğinin farkında. Yani domates hem eski domatesler tadında olacak, hem de hastalıklara dayanıklı olacak ve bol üretilebilecek. İşte şimdi bunun üzerine çalışacaklar.
Faydası bitmiyor
Bol C vitamini bulunuyor; güçlendiriyor, hastalıktan koruyor. Ayrıca içerdiği C vitamini sayesinde cilde çok iyi geliyor. Cilldimize esnekli veren kolajen doku liflerinin aralanmasını önlüyor.
Güçlü bir antioksidan olan likopen içeriyor; kansere karşı etkili Prostattan koruyor. 100 gram 17 kalori.
