Sağlık trendleriyle pek ilgilenmeyenler sebzenin de modası mı olur diyecek. Evet; sebze, meyve ve tohumların, baharatın da modası var. Üstelik sadece çağımıza uygun bir durum değil bu! Günümüzde hız öyle önem kazandı ki, yiyecek modaları da hızla değişiyor. Örnek mi? Kuşburnu! 1990’ların ortasında ilk kadın başbakanımız Tansu Çiller’in kuşburnu çayı düşkünlü sayesinde her yerde kuşburnu vardı, hatırladınız mı? Şimdilerde pek ortalıkta görünmüyor. Ya altın çilek? Çoktan unuttuk bile! Sağlıklı ve bilimsel kanıt olduğu sürece yiyeceklerin moda olmasına taraftarım. Moda olmaları o yiyeceğin mercek altına alınmasını, yararlarının öğrenilmesini sağlıyor. Yeşil bir istiridyenin içinden çıkan yeşil inci tanelerine benzettiğim güzelim bezelye gereksiz moda olmuş pek çok yiyeceğin yanında haklı olarak yükselişte. Gelin bakalım içinde neler var...
Bezelye ne içeriyor?
-Bezelye botanik olarak bir meyve. Meyvenin içindeki tohumları yiyoruz. Ancak sebze olarak anıyoruz.
-Yağ oranı çok düşük bir sebze. 100 gramında 1.5 gram yağ var.
-Protein içeriği 100 gramda 6.9 gram.
-Lutein* içeriyor.
-100 gramında 5.3 gram lif var. İyi bir oran; kabızlık sorunu çekenler bezelyeden yararlanabilir.
-100 gramı 83 kalori.
-A vitaminin öncüsü olan Beta-karoten içeriyor. Beta-karoten cilt güzelliği sağlayan bir vitamin. Aynı zamanda vücudumuzda A vitaminine çevrilip daha keskin görmemizi de sağlıyor. En önemli antioksidanlardan; kansere karşı koruyucu.
-B grubu vitaminler de var.
-C vitamini bol. 100 gramında 24 mg C vitamini içeriyor.
-E ve K vitaminleri de içeriyor, ama düşük oranda.
İçerdiği mineraller ve etkileri
Kalsiyum: Kemik ve diş sağlığının olmazsa olmazı. Kasların kasılmasında görevli. (kalp kası da dahil), vücutta asit-alkali dengesinin sağlamada rolü var. Kanın pıhtılaşmasına yardımcı. Cildi güzelleştiriyor.
Magnezyum: Kemik ve dişleri güçlendiriyor. Kasların gevşemesini sağlıyor. Enerji üretimine yardımcı.
Manganez: Vücuttaki birçok enzimin yapısında bulunuyor, birçok enzimi de aktif hale getiriyor. Kan şekerini ayarlıyor. Beynin çalışması için gerekli.
Fosfor: Kemik ve dişlerin yapısında bulunuyor ve sertliklerini sağlıyor. Enerji üretiminde rolü var.
Potasyum: Besinlerin hücre içine alınıp atık maddelerin uzaklaştırılmasını, kas ve sinirlerin sağlıklı çalışmasını sağlıyor. Kalbin çalışmasında etkili. Vücutta sıvı dengesini ayarlıyor. İnsülin salınımına yardımcı.
Çinko: En önemli antioksidanlardan kansere karşı koruyucu. Yaraların iyileşmesini sağlıyor. Stresle savaşmamızda en önemli minerallerden.
1600’larda da bezelye modası vardı
Bezelye 1600’lerde de bir moda yaratmış. Fransızlar şeker bezelyesi denen türe ‘mange-tout’ diyorlar. Bu tür 4. Henri zamanında (1500’lerin sonu) Hollanda’dan getirilmiş ve yaygınlaşmış. Getirip tanıtan Hollanda’daki Fransız elçi. Tüm bezelye yeniyor; yani hem tohumları, hem de tohumları içeren yeşil fasulye benzeri kısım. Bezelye 1660’da 14. Louis’ye bir törenle sunulmuş. Çok beğenilmiş hemen üretilmeye başlanmış ve Fransa’da bezelye modası esmiş.
Gözlerimizi koruyor
Lutein* nedir? Serbest radikaller hücre bozulmasını hızlandırıyorlar. Bu yüzden maküler dejenerasyonun gelişmesine de yardımcı olduğu düşünülüyor. Antioksidan adı verilen bazı maddeler bu zararlı etkiyi önleyebiliyorlar. En güçlü antioksidan vitaminler A, C ve E vitaminleri. Bu maddelerin çoğunu sadece yediklerimizden alabiliyoruz. Karotenoidlerin en önemli ikilisi lutein ve zeaksanthin. Bunlar bazı yiyeceklere renk veren sarı bitki pigmentleri. Ispanak ve kıvırcık lahana gibi koyu yeşil yapraklı bitkiler luteini en çok içeren bitkilerden. Yumurta da iyi bir kaynak. Lutein ve zeaksanthin gözün makulasında yüksek konsantrasyonda bulunuyorlar. Bir üçüncü madde olan meso - zeaksanthin vücutta luteinden oluşuyor. Makulanın içinde bu üç pigmente “maküler pigmentler” deniyor. Bunların göz için zararlı olan ışığın mavi dalga boylarını emdiğini, gözü böylece koruduğu düşünülüyor.
Hangi sebzede ne kadar lutein var? (mg/100gr)
Kıvırcık lahana: 11.4 mg
Kırmızı biber: 8.5 mg
Ispanak: 7.9 mg
Marul: 4.7 mg
Pırasa: 3.6 mg
Brokoli: 3.3 mg
Bezelye: 1.7 mg
