Dolara kurşun işlemiyor!

Doları dizginlemek için Merkez Bankası günlük döviz satım ihalelerinde limiti 100 milyon dolara yükseltti, ek parasal sıkılaştırmaya ‘devam’ diyerek örtülü faiz artırdı.

Ancak Merkez’in sıktığı tüm kurşunlar boşa gitti. Fed’in para musluklarını kısacağı korkusuyla dolar 1.9750 TL, euro da 2.64 TL ile tarihi zirvelere çıktı.

ABD Merkez Bankası’nın (Fed) parasal genişlemeyi sonlandıracağı korkusu piyasaları sallamaya devam ediyor. Mayıs ayının son haftasından itibaren Türkiye gibi tüm gelişmekte olan piyasaları etkisi altına alan Fed endişesi, dün iyice tavan yaptı. Fed’in dün akşam saatlerinde açıkladığı toplantı tutanacaklarına yönelik olumsuz beklentilerle dolar dün 1.9670 TL’ye euro ise 26350 TL’ye kadar yükseldi. Sepet bazında Türk Lirası ise 2.30’u aşarak tarihi rekor kırdı.

Ek sıkılaştırma günü ihale de var

Kurlarda yaşanan hızlı yükselişin ardından Merkez Bankası Başkanı Erdem Başçı’nın sözlü müdahalesi geldi. Erdem Başçı, ikinci bir açıklamaya kadar ek parasal sıkılaştırmanın her gün devam edeceği ve bugünden (dün) itibaren ek parasal sıkılaştırma uygulanan günlerde de döviz satım ihalesi açılacağını açıkladı.

Daha önce döviz satım ihalelerinde alt sınırı 150 milyon dolardan 50 milyon dolara çeken Merkez Bankası 23 Temmuz’da ise ek parasal sıkılaştırma günlerinde döviz satımı yapılmayacağını açıklamıştı. Öte yandan yeni bir açıklamaya kadar her gün istisnai gün uygulanacak olması, piyasa yapıcılar dahil bankaların faiz koridorunun üst bandı olan yüzde 7.75 seviyesinden repo imkanından yararlanacağı anlamına geliyor. Yani önceki gün itibariyle yüzde 6.61 seviyesinde olan ortalama fonlama maliyetinin üst bandına yakınlaşacak. Merkez Bankası’nın bu kararı piyasalar tarafından bir nevi “faiz artırımı” olarak değerlendirildi. Gösterge tahvilin faizi 0.12 puan artarak yüzde 9.51’e çıktı.

Dolarda rekora ‘ramak’ kaldı

Merkez Bankası’nın ek parasal sıkılaştırmanın her gün devam edeceğini ve dünden itibaren ek parasal sıkılaştırma uygulanan günlerde en az 100 milyon dolarlık bir döviz satım ihalesi açılacağını açıklaması ardından kur ve sepet geriledi.

Açıklamanın ardından dolar 1.9640 TL’den 1.9560 TL’ye sepet bazında TL ise 2.2968’den 2.2873’e kadar geriledi. Fakat kurlardaki bu düşüş hareketi kalıcı olmadı. Dolar 1.9750 TL, euro ise 2.64 TL’den kapandı. Böylece hem dolarhem euro tarihi zirvelerini görmüş oldu.

Borsa İstanbul % 3.46 düştü

Fed’in dün akşam açıklanan toplantı tutanakları öncesinde tahvil alımlarının azaltılacağına ilişkin endişeler Borsa İstanbul’u da olumsuz etkiledi. BIST 100 Endeksi 72.228 puandan başladığı günü 69.709 puandan tamamladı. Yılın en düşük seviyesinden kapanan BIST, yüzde 3.46 düştü. Bir aracı kurum yetkilisi, “Fed toplantı tutanakları öncesinde gelişmekte olan piyasalardan çıkışlar yaşanıyor, bu çıkışlar bize de yansıyor. Riskli varlıklardan güvenli limanlara doğru bir yönelim var. Global çıkışın önünde durmak pek mümkün değil” dedi.

Avrupa borsalarında da dün yüzde 0.40 ile yüzde 1 arasında düşüşler yaşandı. Ancak Borsa İstanbul’un yüzde 3.46’lık düşüşüyle diğer gelişmekte olan ülke borsalarından daha sert gerilediği dikkat çekti.

Kısa vadeli dış borç 126 milyar $

Döviz borcu olan şirketler kurlardaki yükselişi endişeli gözlerle izliyor. Merkez Bankası verilerine göre, kısa vadeli dış borç stoku, Haziran sonu itibarıyla 2012 sonuna göre yüzde 24.5 artışla 125.7 milyar dolar oldu. Bu dönemde, bankalar kaynaklı kısa vadeli dış borç stoku yüzde 26 artarak 86 milyar dolar olurken, diğer sektörlerin kısa vadeli dış borç stoku yüzde 22.4 artarak 38.7 milyar dolar seviyesinde gerçekleşti. Bankaların yurtdışından kullandıkları kısa vadeli krediler, 2012 yılı sonuna göre yüzde 28.3 artışla 37.5 milyar dolara, yurtdışı yerleşiklerin döviz tevdiat hesabı yüzde 10.5 artışla 9.7 milyar dolara yükseldi.

Banka mevduatı, 2012 yılı sonuna göre yüzde 38.3 artışla 25.7 milyar dolar olurken, yurtdışı yerleşiklerin TL cinsinden mevduatları 2012 yılı sonuna göre yüzde 12.4 artarak 13.1 milyar dolar olarak gerçekleşti.

Borçlu bazında incelendiğinde, tamamı kamu bankalarından oluşan kamu sektörünün kısa vadeli borcu 2012 yılı sonuna göre yüzde 39.3 artarak 15.4 milyar dolar olurken, özel sektörün kısa vadeli dış borcu yüzde 23.1 artarak 109.4 milyar dolara ulaştı.